Lệch chuẩn ngôn ngữ

(Baohatinh.vn) - Kho từ vựng của gen Z đang mang đến làn sóng sáng tạo mới trong ngôn ngữ, tạo dấu ấn, phong cách của người trẻ trong giao tiếp nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ lệch chuẩn nếu lạm dụng.

Thời gian gần đây, nhóm chat nội bộ trên nền tảng zalo của một công ty nọ có thêm vài ba thành viên mới được tuyển dụng - họ là những bạn trẻ thuộc thế hệ gen Z (những người sinh ra trong khoảng thời gian từ năm 1996-2012).

1-878.jpg
Ngôn ngữ do gen Z sáng tạo khiến các thế hệ lớn tuổi hơn khó khăn trong đọc hiểu, giao tiếp. Ảnh minh họa internet.

Những tin nhắn ra mắt của các thành viên mới này vẫn là những câu chào hỏi, câu giới thiệu bản thân có kính ngữ nhưng sao các thành viên “già” trong nhóm cứ thấy có gì đó “sai sai”. Cách các bạn viết ký tự tiếng Việt, cách dùng từ lóng dường như không thật sự thuận mắt, thuận tai những đồng nghiệp lớn tuổi.

Sau một thời gian tương tác trong nhóm, trưởng nhóm đã phải nhắc nhở các bạn trẻ gen Z này hạn chế viết tắt, dùng những ký tự lạ và tiếng lóng để tất cả các thành viên khác đều dễ dàng hiểu nội dung công việc cần trao đổi từ các bạn.

Đây có lẽ cũng là tình huống không hiếm gặp trong công việc, cuộc sống hiện nay, khi mà thế hệ gen Z có quá nhiều sự sáng tạo trong việc sử dụng ngôn ngữ nói, ngôn ngữ viết. Nhiều giáo viên giảng dạy THCS, THPT cũng như các phụ huynh có con trong độ tuổi gen Z mà tôi quen biết chia sẻ rằng, đôi lúc không hiểu hết những gì các em nói; thậm chí giật mình với một số câu từ các em phát ngôn vì nhạy cảm, khó tiếp nhận.

2-3438.jpg
Các bạn trẻ gen Z khá sáng tạo trong cách thức tạo ra ký hiệu ngôn ngữ riêng.

Những từ ngữ thông dụng trong từ điển của gen Z có thể kể đến như: “Hay ra dẻ wa à” (Hay tỏ vẻ quá à!), còn cái nịt (không còn cái gì), khum (không), luật hoa quả (luật nhân quả), chầm Zn (trầm cảm), lemỏn (chảnh), sin lũi (xin lỗi), u là trời (ôi trời ơi!), j z chòy (gì vậy trời), pít òy (biết rồi), mlem mlem (ngon, hấp dẫn), mãi keo (mãi mãi gắn bó, bền chặt), mãi mận (mãi mãi mặn mà), cpink (chồng)…

Quả thật, nếu không được một gen Z “phổ cập” hoặc nhờ “bác google” dịch hộ, một 8X như tôi khó mà hiểu hết nghĩa và cách thức các bạn trẻ tạo ra thứ ngôn ngữ riêng biệt ấy.

Là thế hệ đầu tiên lớn lên trong kỷ nguyên số, nên các bạn trẻ gen Z có thể phát huy hết khả năng, tính sáng tạo trong cách sử dụng ngôn ngữ. Đó không chỉ là công cụ giao tiếp mà còn là phương tiện để gen Z khẳng định dấu ấn riêng trong cộng đồng, giúp họ kết nối với nhau trong thế giới số, tạo nên một loại “ngôn ngữ” riêng.

11.jpg
Ngôn ngữ là phương tiện để giao tiếp nhưng cũng là "tài sản" của một quốc gia, dân tộc nên cần được giữ gìn sự trong sáng trong bất cứ môi trường sử dụng nào. Ảnh minh họa internet

Tuy nhiên, việc lạm dụng, chế từ lóng quá mức vô hình trung đã và đang làm mất đi sự trong sáng của tiếng Việt, gây nên sự phản cảm trong giao tiếp, đặc biệt là với những người có vai vế, tuổi tác lớn hơn. Ranh giới giữa sự sáng tạo và lệch chuẩn vì thế trở nên mong manh.

Ngôn ngữ là “tài sản” của mỗi một quốc gia, mỗi dân tộc. Câu nói “Tiếng ta còn, nước ta còn” được coi như một sự khẳng định tầm quan trọng của tiếng Việt trong đời sống văn hóa, chính trị. Sự tinh tế và trong sáng của ngôn ngữ luôn cần được giữ gìn, vì thế, các bạn trẻ cần sử dụng “ngôn ngữ gen Z” một cách phù hợp, trong những bối cảnh giao tiếp phù hợp.

Đọc thêm

Khai mạc Đại lễ Phật đản Liên hợp quốc - Vesak 2025

Khai mạc Đại lễ Phật đản Liên hợp quốc - Vesak 2025

Sáng 6/5, Đại lễ Phật đản Liên hợp quốc - Vesak 2025 đã khai mạc trọng thể tại Học viện Phật giáo Việt Nam ở TP Hồ Chí Minh với chủ đề “Đoàn kết và bao dung vì nhân phẩm con người: Tuệ giác Phật giáo vì Hòa bình thế giới và Phát triển bền vững".
Phong cảnh hữu tình dọc tuyến cao tốc Bắc - Nam qua Hà Tĩnh

Phong cảnh hữu tình dọc tuyến cao tốc Bắc - Nam qua Hà Tĩnh

Trên tuyến cao tốc Bắc - Nam qua Hà Tĩnh có nhiều đoạn tuyến băng qua đồng ruộng, đồi núi, sông suối tạo nên những cảnh đẹp hữu tình. Tuyến cao tốc được kỳ vọng tạo động lực quan trọng trong việc mở ra không gian phát triển mới về kinh tế - xã hội, thu hút đầu tư cho Hà Tĩnh.
Du lịch Hà Tĩnh - bước tiến mới về khách lưu trú

Du lịch Hà Tĩnh - bước tiến mới về khách lưu trú

Thời tiết khá tốt, nhiều sản phẩm mới hấp dẫn, giao thông thuận tiện... là những yếu tố quan trọng giúp các khu, điểm du lịch Hà Tĩnh thu hút hơn 734 nghìn lượt khách trong kỳ nghỉ lễ 30/4 và 1/5.
Podcast tản văn: Về Hà Tĩnh nghe biển hát

Podcast tản văn: Về Hà Tĩnh nghe biển hát

Hà Tĩnh được thiên nhiên ban tặng cảnh quan sơn thủy hữu tình với những bãi biển cát mịn, nước trong, nhiều làng chài cổ có tuổi đời hàng ngàn năm. Về Hà Tĩnh, du khách không chỉ được đắm mình trong làn nước biển xanh trong, ngắm cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ mà còn được nghe những huyền tích thú vị.
Podcast giai thoại danh nhân: Bóng dáng người vợ

Podcast giai thoại danh nhân: Bóng dáng người vợ

Danh họa Nguyễn Phan Chánh có mối tình lớn với người vợ đầu tiên, người đã sinh cho ông 6 người con và dâng hiến cả cuộc đời cho gia đình. Dù là vợ của một danh họa nổi tiếng, nhưng bà có một cuộc đời vất vả, lo toan và nhiều hy sinh.
Nhớ về kẻ sĩ Ngàn Hống Võ Hồng Huy

Nhớ về kẻ sĩ Ngàn Hống Võ Hồng Huy

Nhà nghiên cứu văn hoá dân gian Võ Hồng Huy là người có nhiều đóng góp cho kho tàng văn hoá dân gian xứ Nghệ với danh xưng: “kẻ sĩ Ngàn Hống”.
Trương Ngọc Ánh duyên nợ với thơ lục bát

Trương Ngọc Ánh duyên nợ với thơ lục bát

Duyên nợ với thi ca đã giúp thầy giáo dạy Sử sinh ra từ miền quê mặn mòi ven biển Đỉnh Bàn (TP Hà Tĩnh) đến với những vần thơ thấm đẫm phù sa quê hương. Trương Ngọc Ánh làm nhiều thơ, đủ các thể loại nhưng nhiều nhất, đặc sắc nhất vẫn là những bài thơ lục bát.
Dấu ấn 50 năm nền văn học nghệ thuật Hà Tĩnh

Dấu ấn 50 năm nền văn học nghệ thuật Hà Tĩnh

50 năm sau ngày thống nhất đất nước, các thế hệ văn nghệ sỹ Hà Tĩnh đã góp phần xây dựng được một nền VHNT dày dặn. Với hàng ngàn tác phẩm trên các lĩnh vực,  phản ảnh sinh động về sự phát triển kinh tế, văn hoá xã hội của Hà Tĩnh qua các giai đoạn lịch sử.
Ca khúc cách mạng - sức mạnh chiến thắng

Ca khúc cách mạng - sức mạnh chiến thắng

Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước kết thúc đã 50 năm nhưng âm hưởng hào hùng của những ngày tháng khói lửa vẫn vẹn nguyên bởi những ca khúc đi cùng năm tháng. Lời ca tiếng hát đã tạo nên sức mạnh tinh thần to lớn, hun đúc tâm thế của cả dân tộc cùng ra trận và làm nên chiến thắng 30/4/1975.
Podcast truyện ngắn: Chuyến tàu Thống Nhất

Podcast truyện ngắn: Chuyến tàu Thống Nhất

Hai người bạn già ngồi bên nhau, nhấp từng ngụm trà cảm nhận vị đắng chát tan ra trong khoang miệng. Rồi chỉ còn lại vị ngọt cứ mênh mang nơi cuống họng. Ánh mắt họ hướng về phía lá cờ đỏ sao vàng treo trước cổng nhà đang tung bay trong gió…
Đêm không ngủ tại Thành phố Hồ Chí Minh

Đêm không ngủ tại Thành phố Hồ Chí Minh

Tối 29/4 - rạng sáng 30/4, hàng nghìn người dân tập trung trên các tuyến đường trung tâm TP.HCM để chờ xem Lễ kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Màn trình diễn 7 phút của 10.500 drone

Màn trình diễn 7 phút của 10.500 drone

Tối 28/4, 10.500 drone lần lượt thắp sáng bầu trời TP.HCM trong khoảng 7 phút, chào mừng 50 năm thống nhất đất nước với hàng loạt hình ảnh biểu tượng như Bác Hồ, Dinh Độc Lập...
Khai trương mùa du lịch biển Thạch Hải

Khai trương mùa du lịch biển Thạch Hải

Đây là sự kiện khởi động cho mùa du lịch biển sôi động năm 2025, góp phần quảng bá vẻ đẹp nguyên sơ, hấp dẫn của vùng biển Thạch Hải (TP Hà Tĩnh) đến với du khách gần xa.
Podcast truyện ngắn: Trái tim hòa bình

Podcast truyện ngắn: Trái tim hòa bình

Bước đi trong lòng địa đạo, cô thấy tim mình rung lên trong lồng ngực. Còn người cựu chiến binh già, có biết bao hồi ức đẹp ùa về, hồi ức về một thời binh lửa...
Podcast tản văn" Về đâu tháng Tư

Podcast tản văn: Về đâu tháng Tư?

Rồi mùa hạ sẽ bước những bước chân dập dồn mạnh mẽ, cái nắng non nớt run rẩy tháng Tư sẽ thay bằng những trận nắng trập trùng tháng Năm, tháng Sáu...
Những bài ca bất tử…

Những bài ca bất tử…

Chiến tranh đã lùi xa, mảnh đất bom cày đạn xới năm xưa nay đã trở thành những địa chỉ đỏ. Bài ca bất tử về những người đã sống, chiến đấu trên quê hương Hà Tĩnh vẫn còn vang vọng mãi...
Việt Nam ghi dấu ấn mạnh mẽ trên bản đồ du lịch toàn cầu

Việt Nam ghi dấu ấn mạnh mẽ trên bản đồ du lịch toàn cầu

Nền tảng dịch vụ du lịch trực tuyến toàn cầu Trip.com vừa chính thức công bố Bảng xếp hạng Trip.Best toàn cầu năm 2025, vinh danh những điểm lưu trú, nhà hàng và điểm tham quan được yêu thích nhất trên thế giới. Trong đó, Việt Nam gây ấn tượng mạnh với 38 đại diện đến từ 11 tỉnh, thành phố trải dài khắp ba miền, góp mặt ở cả ba hạng mục chính.