Lệch chuẩn ngôn ngữ

(Baohatinh.vn) - Kho từ vựng của gen Z đang mang đến làn sóng sáng tạo mới trong ngôn ngữ, tạo dấu ấn, phong cách của người trẻ trong giao tiếp nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ lệch chuẩn nếu lạm dụng.

Thời gian gần đây, nhóm chat nội bộ trên nền tảng zalo của một công ty nọ có thêm vài ba thành viên mới được tuyển dụng - họ là những bạn trẻ thuộc thế hệ gen Z (những người sinh ra trong khoảng thời gian từ năm 1996-2012).

1-878.jpg
Ngôn ngữ do gen Z sáng tạo khiến các thế hệ lớn tuổi hơn khó khăn trong đọc hiểu, giao tiếp. Ảnh minh họa internet.

Những tin nhắn ra mắt của các thành viên mới này vẫn là những câu chào hỏi, câu giới thiệu bản thân có kính ngữ nhưng sao các thành viên “già” trong nhóm cứ thấy có gì đó “sai sai”. Cách các bạn viết ký tự tiếng Việt, cách dùng từ lóng dường như không thật sự thuận mắt, thuận tai những đồng nghiệp lớn tuổi.

Sau một thời gian tương tác trong nhóm, trưởng nhóm đã phải nhắc nhở các bạn trẻ gen Z này hạn chế viết tắt, dùng những ký tự lạ và tiếng lóng để tất cả các thành viên khác đều dễ dàng hiểu nội dung công việc cần trao đổi từ các bạn.

Đây có lẽ cũng là tình huống không hiếm gặp trong công việc, cuộc sống hiện nay, khi mà thế hệ gen Z có quá nhiều sự sáng tạo trong việc sử dụng ngôn ngữ nói, ngôn ngữ viết. Nhiều giáo viên giảng dạy THCS, THPT cũng như các phụ huynh có con trong độ tuổi gen Z mà tôi quen biết chia sẻ rằng, đôi lúc không hiểu hết những gì các em nói; thậm chí giật mình với một số câu từ các em phát ngôn vì nhạy cảm, khó tiếp nhận.

2-3438.jpg
Các bạn trẻ gen Z khá sáng tạo trong cách thức tạo ra ký hiệu ngôn ngữ riêng.

Những từ ngữ thông dụng trong từ điển của gen Z có thể kể đến như: “Hay ra dẻ wa à” (Hay tỏ vẻ quá à!), còn cái nịt (không còn cái gì), khum (không), luật hoa quả (luật nhân quả), chầm Zn (trầm cảm), lemỏn (chảnh), sin lũi (xin lỗi), u là trời (ôi trời ơi!), j z chòy (gì vậy trời), pít òy (biết rồi), mlem mlem (ngon, hấp dẫn), mãi keo (mãi mãi gắn bó, bền chặt), mãi mận (mãi mãi mặn mà), cpink (chồng)…

Quả thật, nếu không được một gen Z “phổ cập” hoặc nhờ “bác google” dịch hộ, một 8X như tôi khó mà hiểu hết nghĩa và cách thức các bạn trẻ tạo ra thứ ngôn ngữ riêng biệt ấy.

Là thế hệ đầu tiên lớn lên trong kỷ nguyên số, nên các bạn trẻ gen Z có thể phát huy hết khả năng, tính sáng tạo trong cách sử dụng ngôn ngữ. Đó không chỉ là công cụ giao tiếp mà còn là phương tiện để gen Z khẳng định dấu ấn riêng trong cộng đồng, giúp họ kết nối với nhau trong thế giới số, tạo nên một loại “ngôn ngữ” riêng.

11.jpg
Ngôn ngữ là phương tiện để giao tiếp nhưng cũng là "tài sản" của một quốc gia, dân tộc nên cần được giữ gìn sự trong sáng trong bất cứ môi trường sử dụng nào. Ảnh minh họa internet

Tuy nhiên, việc lạm dụng, chế từ lóng quá mức vô hình trung đã và đang làm mất đi sự trong sáng của tiếng Việt, gây nên sự phản cảm trong giao tiếp, đặc biệt là với những người có vai vế, tuổi tác lớn hơn. Ranh giới giữa sự sáng tạo và lệch chuẩn vì thế trở nên mong manh.

Ngôn ngữ là “tài sản” của mỗi một quốc gia, mỗi dân tộc. Câu nói “Tiếng ta còn, nước ta còn” được coi như một sự khẳng định tầm quan trọng của tiếng Việt trong đời sống văn hóa, chính trị. Sự tinh tế và trong sáng của ngôn ngữ luôn cần được giữ gìn, vì thế, các bạn trẻ cần sử dụng “ngôn ngữ gen Z” một cách phù hợp, trong những bối cảnh giao tiếp phù hợp.

Đọc thêm

Podcast truyện ngắn: Nẻo chênh vênh

Podcast truyện ngắn: Nẻo chênh vênh

Đèo Gió có bao nhiêu là gió, sao không thể cuốn hết chuyện cũ đi để mỗi lần nhìn vào mắt chồng, Hạnh lại thấy mình rơi tõm vào cái hố buồn sâu hun hút...
Diễn xướng dân ca ví, giặm: Gửi tình ta vào đất

Diễn xướng dân ca ví, giặm: Gửi tình ta vào đất

Diễn xướng dân ca ví, giặm: Gửi tình ta vào đất. Soạn lời: Nghệ sỹ Nhân dân An Ninh. Đoàn nghệ thuật Trung tâm Văn hóa tỉnh Nghệ An biểu diễn tại Liên hoan di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO vinh danh tại Hà Tĩnh.
Podcast tản văn: Ký ức gió mùa

Podcast tản văn: Ký ức gió mùa

Gió mùa về phố rồi tan vào mặt hồ, vào những con đường xa tít tắp để cả mùa đông ta cứ bâng khuâng tha thiết nhớ, một ký ức mang tên gió mùa…
Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh: Cay gừng trầu Nghệ

Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh: Cay nồng trầu Nghệ

Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh: Cay nồng trầu Nghệ do Đoàn nghệ thuật Trung tâm Văn hóa tỉnh Nghệ An biểu diễn tại Liên hoan di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO vinh danh tại Hà Tĩnh.
Hé lộ sân khấu choáng ngợp của siêu nhạc hội 8WONDER Winter trước giờ G

Hé lộ sân khấu choáng ngợp của siêu nhạc hội 8WONDER Winter trước giờ G

Toàn bộ phần sân khấu “đóng băng” 8WONDER Winter đã hoàn thiện những khâu setup cuối cùng để sẵn sàng chào đón ban nhạc hàng đầu thế giới Imagine Dragons và dàn Vpop Việt đình đám trước hàng chục ngàn khán giả Sài Thành. Ban nhạc hàng đầu thế giới dự kiến sẽ đến TP.HCM chiều nay để sẵn sàng cho siêu nhạc hội tại đại đô thị Vinhomes Grand Park.
Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh: Cá gỗ trẩy kinh

Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh: Cá gỗ trẩy kinh

Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh: Cá gỗ trẩy kinh. Soạn lời: Nghệ sỹ Nhân dân Nguyễn An Ninh. Đoàn nghệ thuật Trung tâm Văn hóa tỉnh Nghệ An biểu diễn tại Liên hoan di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO vinh danh tại Hà Tĩnh
Tổ khúc dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh: Đôi bờ ví giặm

Tổ khúc dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh: Đôi bờ ví giặm

Tổ khúc dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh: Đôi bờ ví giặm. Soạn lời: Nghệ sỹ Nhân dân Nguyễn An Ninh. Đoàn nghệ thuật Trung tâm Văn hóa tỉnh Nghệ An biểu diễn tại Liên hoan di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO vinh danh tại Hà Tĩnh.
Podcast truyện ngắn: Trên sông mưa

Podcast truyện ngắn: Trên sông mưa

Đêm đó, sân đình vang rộn ràng, người người kéo về đi xem hát. Khách ngồi vào giữa những hàng ghế trước sân khấu nhìn quanh. Không thấy bà hàng nước, chỉ thấy một đám trẻ vội vàng kéo nhau vào chật sân đình. Khách nghe họ bảo nhau: “Đêm nay, cô Hiền lên hát đấy”!
Vinpearl Safari Phú Quốc lọt top đầu vườn thú và thủy cung tại Châu Á

Vinpearl Safari Phú Quốc lọt top đầu vườn thú và thủy cung tại Châu Á

Vinpearl Safari Phú Quốc vừa được Blooloop – chuyên trang hàng đầu thế giới trong lĩnh vực điểm đến, tham quan du lịch – vinh danh thứ 2 trong danh sách top 15 vườn thú và thủy cung hàng đầu Châu Á bên cạnh các tên tuổi nổi tiếng và uy tín bậc nhất Singapore, Nhật Bản, Hong Kong…
Tâm huyết "hiến kế" đưa di sản dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh trường tồn trong đời sống Nhân dân

Tâm huyết "hiến kế" đưa di sản dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh trường tồn trong đời sống Nhân dân

Các tham luận, ý kiến đóng góp tại Hội thảo khoa học quốc gia “Bảo tồn, phát huy giá trị di sản dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh” là nguồn tư liệu quý, cơ sở quan trọng để 2 tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh tiếp tục triển khai những chính sách, hành động cụ thể, đưa dân ca ví, giặm vươn xa hơn trong cuộc sống hiện đại.
Tỏa sáng di sản văn hóa phi vật thể tại Hà Tĩnh

Tỏa sáng di sản văn hóa phi vật thể tại Hà Tĩnh

Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh; cồng chiêng Tây Nguyên; dân ca quan họ Bắc Ninh… cùng tụ hội tại Festival “Về miền ví, giặm - Kết nối tinh hoa di sản” ở Hà Tĩnh đã đem đến cho khán giả những ấn tượng khó phai.
Trái đất tròn, có đúng 'tròn' không?

Trái đất tròn, có đúng 'tròn' không?

'Con ơi con, Trái đất thì tròn/ Mặt trăng sáng cũng tròn như đĩa mật/ Tất cả đấy đều là sự thật/ Nhưng cái bánh đa tròn, điều đó thật hơn!'.
Cầu truyền hình trực tiếp "Đôi bờ ví, giặm"

Cầu truyền hình trực tiếp "Đôi bờ ví, giặm"

Chương trình nghệ thuật cầu truyền hình trực tiếp "Đôi bờ ví, giặm" mở màn Festival "Về miền ví, giặm - Kết nối tinh hoa di sản" đã để lại những cảm xúc sâu lắng trong lòng khán giả Hà Tĩnh, Nghệ An và cả nước.
Hân hoan chào đón ngày hội di sản tại Hà Tĩnh

Hân hoan chào đón ngày hội di sản tại Hà Tĩnh

Các nghệ nhân khắp mọi miền và người dân Hà Tĩnh đang háo hức, đón chờ thời khắc mở đầu Festival “Về miền ví, giặm – Kết nối tinh hoa di sản” với chương trình nghệ thuật cầu truyền hình trực tiếp “Đôi bờ ví, giặm” từ 20h10 tối nay.