(Baohatinh.vn) - Cặp cây muỗm trong đền thờ Cương Quốc Công Nguyễn Xí (đền Cương Khấu Lộc Sơn), thuộc địa bàn thị trấn Cẩm Xuyên (Hà Tĩnh) vừa được công nhận là cặp cây di sản.
Tương truyền sau khi giúp Lê Lợi đánh tan quân Minh ở vùng phía Nam Hoan Châu (tức Xứ Nghệ cũ), trên đường về Bắc, Cương Quốc Công Nguyễn Xí (một võ tướng tài ba, một danh thần kiệt xuất thời Hậu Lê) đã dừng chân ở rú Trôốc (theo tiếng địa phương) thuộc khu vực làng cổ Mỹ Lộc, xã Cẩm Huy (nay là TDP 3, thị trấn Cẩm Xuyên) để lập căn cứ. Thời gian này, ông cắt cử lính nuôi ngựa, trồng lương thực, giúp bà con nhân dân nơi đây ổn định cuộc sống. Trong ảnh: Vùng rú Trôốc ngày nay. Để tưởng nhớ công ơn của ông, người dân trong vùng đã xây dựng đền Cương Khấu Lộc Sơn (thờ Cương Quốc Công Nguyễn Xí) vào thế kỷ XV ngay tại làng Mỹ Lộc, xã Cẩm Huy. Khi xây xong, người dân đã trồng 4 cây muỗm tại 4 góc đền thờ với mong muốn trấn giữ cả khuôn viên đền. Trải qua chiến tranh, yếu tố thời tiết, 2 cây đã bị gãy đổ, nay chỉ còn lại 2 cây. Trong 2 cây muỗm còn lại, 1 cây nằm tại vị trí cạnh nhà bái đường (phía trước), 1 cây nằm cạnh thượng điện (phía sau). Cây phía trước có 18 cành, chiều cao 25m, chu vi gốc 5,4m. Trong ảnh: Cây muỗm phía trước. Tuy cây phía trước gặp tình trạng rỗng ruột, song tổng thể thì vẫn xanh tốt, các bộ rễ khoẻ khoắn.
Cây phía sau có 12 cành, cao 26m, chu vi gốc 5,2m. Cây này có thế vươn xa, ôm trọn thượng điện, phủ kín bóng mát cho trung tâm ngôi đền. Trong khuôn viên đền, người dân vẫn giữ nguyên vẹn phần núi đá của rú Trôốc xưa, chắn giữ cả phần hậu thượng điện. Tại vị trí 1 cây muỗm đã chết khô, người dân địa phương trồng thêm 1 cây đa thay thế. Cây đa này mọc lên, ôm trọn phần thân đã khô đen của cây muỗm xưa như lưu giữ lại một phần kỷ niệm.
Theo quan niệm của dân làng, cặp cây muỗm này phát triển theo thế “trấn giữ” cho ngôi đền. Cây phía trước mọc thẳng, tán che phủ phần trước đền; cây phía sau phát triển theo hướng hơi nghiêng, che phủ toàn bộ thượng điện. Trong ảnh: Gốc cây phía trước và gốc cây phía sau phải nhiều người ôm mới xuể.“Ngoài ngày rằm, mùng một, người dân địa phương còn tổ chức thắp hương, dâng lễ vào ngày Khai hạ (7/1 âm lịch), lễ Lục ngoạt (15/6 âm lịch) và lễ giỗ Cương Quốc Công Nguyễn Xí (30/10 âm lịch). Bên cạnh đó, ngôi đền cũng là nơi gửi gắm tâm linh của Nhân dân địa phương mỗi khi có công việc quan trọng. Vào mỗi buổi chiều, dưới bóng cây muỗm là nơi trú mát, trò chuyện của các cụ già, trẻ em...”, ông Nguyễn Xuân Hùng – Bí thư Chi bộ tổ dân phố 3 cho biết. Cặp cây muỗm đã được Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam xét duyệt là cặp Cây Di sản Việt Nam vào ngày 11/4/2024. Được biết, thời gian tới, cơ quan này sẽ phối hợp cùng địa phương để tổ chức lễ công nhận Cây Di sản Việt Nam.
Cặp cây muỗm cổ có niên đại gần 600 năm, gắn liền với quá trình hình thành của ngôi đền Cương Khấu Lộc Sơn. Hằng năm, địa phương cùng người dân luôn quan tâm, chăm sóc 2 cây cổ thụ này và tổ chức nhiều đợt tổng dọn vệ sinh tại khu vực đền nhằm bảo đảm mỹ quan. Tháng 4 vừa qua, Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam đã xét duyệt đây là cặp Cây Di sản Việt Nam. Trong tháng 5, chúng tôi sẽ phối hợp cùng các đơn vị liên quan tổ chức lễ công nhận.
Ông Nguyễn Như Quỳnh
Chủ tịch UBND thị trấn Cẩm Xuyên
Video: Thông tin thêm về quá trình hình thành cặp cây cổ gần 600 năm tuổi.
Gần đây, nhiều du khách trong và ngoài nước đến Hội An (TP Đà Nẵng) bày tỏ thích thú khi được khám phá, tìm hiểu về di sản Truyện Kiều của Đại thi hào Nguyễn Du tại CSO Gallery của ông Trần Hữu Tài - một doanh nhân đam mê nghiên cứu, sưu tầm di sản văn hóa.
Từ một vùng đất hoang phế với dấu tích mờ nhạt, trải qua 60 năm phục hồi và tôn tạo, Di tích Nguyễn Du (xã Tiên Điền) đã được Hà Tĩnh xây dựng trở thành một quần thể quy mô, xứng tầm vị thế của một Đại thi hào dân tộc - danh nhân văn hóa thế giới.
Vượt qua hơn 300 hồ sơ đăng ký, 2 đại diện đến từ Hà Tĩnh là Trần Thị Kiều Anh và Phạm Thị Huyền Trang đã chính thức ghi tên mình vào top 50 thí sinh tham gia vòng chung khảo toàn quốc Miss World Vietnam 2025.
Việc triển khai Dự án 6 “Bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch” thuộc chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT-XH vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, giai đoạn 2021-2025 đã tạo động lực quan trọng cho đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số ở Hà Tĩnh.
Trong đợt khảo sát kiểm kê di tích ở xã Hương Phố (Hà Tĩnh) vừa đây, nhóm chuyên gia Bảo tàng Hà Tĩnh đã phát hiện và ghi nhận nhiều cổ vật quý hiếm đang được lưu giữ tại đền Hà Đông.
Làng nghề sản xuất mật mía ở xã Vũ Quang (Hà Tĩnh) tồn tại hơn 50 năm nay và được người dân ở đây bền bỉ giữ nghề, nâng cao thu nhập và lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống
Triển lãm “Văn Miếu - Quốc Tử Giám và Truyền thống giáo dục khoa cử tỉnh Hà Tĩnh” không chỉ giúp khám phá lịch sử mà còn khơi lên niềm tự hào về miền đất học quê hương Hồng La.
Không chỉ góp phần làm dịu mát đô thị, những không gian xanh ở Thành Sen (Hà Tĩnh) còn là nơi những người yêu vận động tìm thấy sự trong trẻo, cân bằng, hòa mình vào thiên nhiên.
Với nhiều hoạt động thiết thực, Quỹ Bảo tồn và phát huy giá trị di sản Nguyễn Du và Truyện Kiều ở Hà Tĩnh ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong việc lan tỏa di sản của Đại thi hào dân tộc đến bạn bè trong nước và quốc tế.
Triển lãm được tổ chức nhằm giới thiệu, quảng bá những giá trị đặc sắc của Văn Miếu - Quốc Tử Giám và tôn vinh truyền thống hiếu học, hiếu nghĩa của vùng đất Hà Tĩnh.
Có những tiếng hát như chất chứa cả tình quê. Ở Nghệ nhân dân gian Trần Văn Sang, điều ấy hiện lên qua dáng dấp một cánh cò: lặng lẽ, bền bỉ và đầy khát vọng. Anh không chỉ hát, anh còn chở câu ví, giặm quê nhà đi qua nhiều hành trình mà ở mỗi chặng đường đều được đánh dấu bằng tình yêu, niềm đam mê và cả những nỗ lực, sáng tạo không ngừng. Có lẽ, chỉ những ai thực sự thuộc về dân ca mới có thể khiến nó bay xa một cách tự nhiên và bền bỉ như anh.
Nhiều năm qua, Hà Tĩnh đã nỗ lực ban hành chính sách hỗ trợ nghệ nhân và các CLB thực hành dân ca ví, giặm. Tuy vậy, ở các địa phương, với kinh phí khiêm tốn, việc duy trì đam mê ví, giặm lại không hề dễ dàng.
Ông quê ở xã Sơn Tiến, tỉnh Hà Tĩnh ngày nay. Ông được xem là một trong những kỹ sư quân giới đầu tiên của nước ta, đồng thời là một trong những thủ lĩnh của cuộc khởi nghĩa Hương Khê do cụ Phan Đình Phùng lãnh đạo.
Kỷ niệm 310 năm Ngày sinh Thám hoa Phan Kính là dịp để thế hệ đi sau bày tỏ lòng tri ân sâu sắc công lao to lớn của cụ đối với đất nước, quê hương Hà Tĩnh, từ đó hành động thiết thực hơn trong việc bảo tồn, phát huy những giá trị mà cụ để lại cho hậu thế.
Trong lịch sử các triều đại phong kiến Việt Nam có một danh nhân người Hà Tĩnh tài năng, phẩm hạnh lỗi lạc, không chỉ được trong nước ghi nhận mà còn được triều đình nhà Thanh (Trung Quốc) khâm phục, đó là Thám hoa Phan Kính quê xã Trường Lưu.
Ông Trần Văn Mạnh - Tổ trưởng Tổ đồng quản lý nghề cá số 2 (Tiên Điền, Hà Tĩnh) là hạt nhân trong việc tuyên truyền chống khai thác IUU, cùng ngư dân bảo vệ nguồn lợi thủy sản ven bờ.
Lễ kỷ niệm 310 năm Ngày sinh Thám hoa Phan Kính (1715-2025) là dịp để Hà Tĩnh tôn vinh một bậc danh nhân kiệt xuất, đồng thời khơi dậy, lan tỏa những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của quê hương.
Với Hà Tĩnh, di sản Đại thi hào Nguyễn Du và kiệt tác Truyện Kiều là một “mỏ vàng” văn hóa tinh thần. Thế nhưng, dù đã có nhiều nỗ lực, đến nay, tiềm năng ấy vẫn chưa thực sự chuyển hóa thành sản phẩm du lịch xứng tầm.
Giữa vùng đồi Thượng Đức (Hà Tĩnh), thầy giáo Lê Hoài Nam đã có hơn 20 năm bền bỉ hiến máu tình nguyện, nấu cơm trong mùa dịch, tham gia cứu trợ đồng bào vùng thiên tai - bão lũ.
Một ngày đầu đông, tôi và nhà nghiên cứu văn hóa (NCVH) Lê Văn Tùng thả bộ từng bước chân trên lối xưa Thành Sen với bao hoài niệm về mảnh đất yêu dấu. Dường như 3 con người đang hòa vào một trong vóc dáng ông: một nhà giáo mẫu mực, một nhà hoạt động chính trị sắc sảo và một nhà NCVH uyên thâm.
Những ngày này, dù mưa rét nhưng không khí vui tươi vẫn tràn ngập khắp TDP Vĩnh Phong (phường Trần Phú, Hà Tĩnh). Niềm hân hoan ấy được tạo nên nhờ tinh thần đoàn kết được xây đắp qua nhiều năm tháng.
Trường Lưu không chỉ mang vẻ đẹp của một miền quê thanh bình mà còn lưu giữ những giá trị văn hóa đặc sắc được thế giới vinh danh. Các di sản ấy được gìn giữ và phát huy, trở thành niềm tự hào của quê hương.
Khi xã Cẩm Duệ (Hà Tĩnh) chìm sâu trong dòng nước xiết do mưa lớn và xả tràn Kẻ Gỗ, người nông dân Nguyễn Văn Hương (SN 1980) đã biến chiếc thuyền độc mộc thành cây cầu nối sự sống tại "túi lũ" thôn Na Trung. Bất chấp hiểm nguy, anh đã tiếp sức kịp thời và trấn an tinh thần cho hơn 270 hộ dân bị cô lập nơi đây.
Câu chuyện cảm động về cô bé Nguyễn Anh Thư (xã Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh) chiến thắng bệnh tật, nghị lực vươn lên học giỏi đã truyền cảm hứng sống tích cực cho mọi người.
Lễ kỷ niệm 310 năm năm sinh Thám hoa Phan Kính (1715 - 2025) là dịp để Hà Tĩnh tôn vinh di sản của danh nhân, đồng thời khơi dậy và phát huy truyền thống yêu nước, ý chí vượt khó vươn lên trong các tầng lớp nhân dân.
Ông được xem là một trong những thí sinh đặc biệt nhất trong lịch sử khoa cử Việt Nam. Suốt cuộc đời đèn sách, ông dự thi đến 21 lần, nhưng chỉ 2 lần đỗ tú tài, mãi đến năm 82 tuổi mới đỗ cử nhân.
Dù sinh ra trong gia đình quý tộc nhưng Nguyễn Du chọn hòa mình với các tầng lớp nhân dân, nhất là quãng thời gian ở quê nội Tiên Điền (Hà Tĩnh). Điều đó đã giúp Đại thi hào hiểu rõ hơn cuộc sống người dân, yêu thương mọi kiếp người, hun đúc trái tim nhân đạo rộng lớn.
Không biết từ bao giờ, tôi đã ghi nhớ về NSƯT Tạ Hồng Dương - hiện là Phó Giám đốc Trung tâm Nghệ thuật truyền thống Nghệ An – trong hình ảnh một con đò. Có lẽ là khi dòng chữ tên anh vang lên trong lời giới thiệu về đạo diễn của vở kịch hát dân ca nào đó, có thể là khi tên anh lặng lẽ hiện lên ở phần giới thiệu thành phần sáng tạo một chương trình nghệ thuật được phát trên truyền hình, cũng có thể là khi anh lặng lẽ ngồi làm giám khảo một cuộc liên hoan dân ca ví, giặm ở Hà Tĩnh… Dù ở đâu, trong vai trò nào, anh cũng hiện lên giản dị, như con đò cần mẫn ngược xuôi giữa đôi bờ ví, giặm.