Những vị quan người Hà Tĩnh giữ chức Tế tửu Văn Miếu - Quốc Tử Giám

(Baohatinh.vn) - Hà Tĩnh là vùng địa linh nhân kiệt, nơi sinh ra nhiều bậc hiền tài có những đóng góp to lớn cho quê hương, đất nước. Trong đó có nhiều vị đảm nhiệm chức quan Tế tửu Văn Miếu - Quốc Tử Giám (Hà Nội).

Chức quan Tế tửu (hiệu trưởng) giữ việc trông coi Văn Miếu - Quốc Tử Giám, rèn tập sĩ tử, đào tạo nhân tài và kiêm việc chủ tế ở Văn Miếu. Dưới Tế tửu là quan Tư nghiệp (hiệu phó) giúp việc cho quan Tế tửu (nhà Trần chưa có chức Tế tửu nên Tư nghiệp đứng đầu Quốc Tử Giám).

a1.jpg
Một góc Văn Miếu - Quốc Tử Giám Hà Nội (ảnh từ Internet).

Triều đình trong thời đại phong kiến thường tuyển chọn những bậc danh Nho, hiền tài, những bậc đại thần có đạo đức trong sáng giữ những chức vụ này. Theo sách “Các vị Tư nghiệp & Tế tửu Văn Miếu – Quốc Tử Giám Hà nội” xuất bản năm 2010, của Nhà xuất bản Văn hóa – Thông tin, từ khi các triều đại quy định về các chức quan trên, cả nước có 103 vị Tế tửu và Tư nghiệp. Riêng quê hương Hà Tĩnh có 6 vị Tế tửu, gồm:

Phan Viên (1421 - ? ) là người huyện Thạch Hà, phủ Hà Hoa, nay là huyện Can Lộc. Năm Nhâm Tuất niên hiệu Bảo Đại thứ ba (1442), ông thi đỗ Tiến sỹ, được soạn bia ghi tên đầu tiên ở Văn Miếu - Quốc Tử Giám, giữ chức Tế tửu Quốc Tử Giám.

Hà Công Trình (1434 - ? ) là danh thần đời vua Lê Thánh Tông, người làng Đồng Trình, huyện Thiên Lộc, nay là xã Tùng Lộc, huyện Can Lộc. Năm Bính Tuất 1466, ông đỗ Nhị giáp Tiến sỹ, làm quan đến Thượng thư Bộ Binh, Nhập thị Kinh diên, Tế tửu Quốc Tử Giám.

a3.jpg
Bia Tiến sỹ ở Văn Miếu - Quốc Tử Giám Hà Nội (ảnh từ Internet)

Phan Ứng Toản (1446 – 1515), người huyện Thạch Hà, phủ Hà Hoa, nay thuộc xã Thạch Ngọc, huyện Thạch Hà. Năm Tân Sửu niên hiệu Hồng Đức thứ mười hai (1481), ông thi đỗ đồng Tiến sỹ xuất thân, từng làm nhiều chức quan, về sau giữ chức Tế tửu Quốc Tử Giám.

Trần Viết Thứ (1487-1556) quê ở huyện Thạch Hà. Năm Tân Mùi Hồng Thuận ba (1511), ông đỗ đồng Tiến sỹ xuất thân vào triều Lê Tương Dực. Ông được bổ nhiệm làm quan đến Đô cấp sự trung kiêm Tế tửu Quốc Tử Giám.

Nguyễn Nghiễm (1708-1775) tên chữ là Hy Tư, hiệu Nghị Hiên. Ông người làng Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, là thân phụ của danh thần Nguyễn Khản và Đại thi hào Nguyễn Du. Năm Tân Hợi (1731), ông đậu Tiến sỹ. Nguyễn Nghiễm được thăng nhiều vị trí quan trọng trong triều như Tam chính Sơn Nam, Tế tửu Quốc Tử Giám, Hữu Thị lang Bộ Công, Thị lang Bộ Hình, Nhập thị Tham Tụng…

Nguyễn Nghiễm là bậc đại công thần, một danh nhân trong lịch sử Việt Nam. Ông không những giỏi về quân sự, chính trị mà còn có nhiều cống hiến trong lĩnh vực văn học, lịch sử, cùng đóng góp trong bộ Đại Việt sử kí bản kỉ tục biên. Đại tư đồ Xuân quận công Nguyễn Nghiễm là một người có đóng góp to lớn cho Văn Miếu - Quốc Tử Giám, là người đã cho đúc chuông Bích Ung.

bqbht_br_a6.jpg
Đền thờ Xuân Quận công Nguyễn Nghiễm ở thị trấn Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh.

Nguyễn Khản (1734-1787) quê ở làng Tiên Điền, nay là thị trấn Tiên Điền, huyện Nghi Xuân. Ông là con trai của Xuân Quận công Nguyễn Nghiễm và là anh cả của Đại thi hào Nguyễn Du. Năm Canh Thìn (1760), ông đỗ Đệ tam giáp đồng Tiến sỹ. Ông trải qua nhiều chức vụ quan trọng như Hàn Lâm viện Đại học sỹ, Hữu Thị lang Bộ Lại, Tế tửu Quốc Tử Giám, Nhập thị Tham tụng…

Nguyễn Khản là người giỏi toàn diện, ông chính là người cùng với Uy Viễn tướng công Nguyễn công Trứ phát triển làn điệu ca trù của chính quê hương mình.

Những quan Tế tửu trên đã có những đóng góp nhất định cho Văn Miếu - Quốc Tử Giám Hà Nội, phát triển sự nghiệp giáo dục khoa bảng. Làm rạng danh quê hương Hà Tĩnh tại nơi được xem là ngôi trường đại học đầu tiên của nước ta.

Chủ đề Đất và người Hà Tĩnh

Chủ đề NGƯỜI HÀ TĨNH

Đọc thêm

Biến hàng rào thành điểm nhấn xanh: Xu hướng mới tại TP Hà Tĩnh

Biến hàng rào thành điểm nhấn xanh: Xu hướng mới tại TP Hà Tĩnh

Những hàng rào bằng tường gạch khô cứng hay thép gai sắc nhọn được thay thế bằng cây xanh kết hợp với bồn hoa. Đây là cách mà một số cơ quan, đơn vị, nhà văn hóa hay nhà dân trên địa bàn thành phố Hà Tĩnh làm mới hàng rào, xanh hóa không gian, tạo cảnh quan thoáng đãng, sạch đẹp.
Lửa nguồn thắp sáng khát vọng vươn mình

Lửa nguồn thắp sáng khát vọng vươn mình

Tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc, lòng biết ơn tiền nhân... chính là mạch nguồn bền bỉ, kiến tạo và nuôi dưỡng sức mạnh dân tộc, đưa đất nước Việt Nam không ngừng đi tới.
Du lịch Hà Tĩnh bùng nổ dịp nghỉ lễ

Du lịch Hà Tĩnh bùng nổ dịp nghỉ lễ

Kỳ nghỉ lễ 30/4-1/5 kéo dài 5 ngày vừa khép lại, lượng du khách đến tham quan, lưu trú trong dịp nghỉ lễ cho thấy tăng trưởng ấn tượng so với cùng kỳ năm ngoái.
"Ký ức Điện Biên Phủ sống mãi trong tôi"

"Ký ức Điện Biên Phủ sống mãi trong tôi"

Đã 71 năm trôi qua nhưng ký ức về những ngày cùng đồng đội chiến đấu anh dũng trên chiến trường Điện Biên Phủ vẫn còn vẹn nguyên trong tâm trí người cựu binh Nguyễn Xuân Vinh ở xã Xuân Hồng (Nghi Xuân, Hà Tĩnh).
Infographic: Lộ trình sáp nhập tỉnh thành, tinh giảm xã

Hà Tĩnh trong cảm nhận của con em xa quê

Lễ, tết là dịp nghỉ ngơi, du lịch với nhiều người, nhưng với người con Hà Tĩnh, đó còn là cơ hội trở về quê hương, gắn kết gia đình và cảm nhận những đổi thay nơi chôn nhau cắt rốn.
Hạnh phúc, tự hào và thương nhớ khôn nguôi

Hạnh phúc, tự hào và thương nhớ khôn nguôi

Sự kiện lịch sử giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước đã đi qua trọn vẹn nửa thế kỷ nhưng trong tâm cảm của hàng chục triệu người dân Việt Nam và những người con Hà Tĩnh, vẫn vẹn nguyên niềm hạnh phúc, tự hào và nỗi nhớ thương đồng đội, người thân không trở về.
Những con đường huyền thoại tiếp nối tương lai

Những con đường huyền thoại tiếp nối tương lai

Trong kháng chiến chống Mỹ, Hà Tĩnh là điểm trọng yếu trên tuyến chi viện miền Nam, hứng chịu hàng vạn tấn bom đạn. Ngày nay, chiến tranh đã lùi xa, những con đường huyền thoại năm xưa vẫn tràn đầy sức sống, góp phần vào sự phát triển mạnh mẽ của tỉnh nhà.
Xanh lại những "tọa độ lửa" ở Hà Tĩnh

Xanh lại những "tọa độ lửa" ở Hà Tĩnh

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, những tọa độ lửa như núi Nài, Ngã ba Đồng Lộc, Làng K130… của Hà Tĩnh đã cùng quân dân cả nước làm nên đại thắng mùa xuân 1975.
 Thạch Hà - vùng đất giàu truyền thống văn hóa và khoa bảng

Thạch Hà - vùng đất giàu truyền thống văn hóa và khoa bảng

Với lịch sử 1020 năm phát triển, các thế hệ người dân Thạch Hà (Hà Tĩnh) đã chinh phục thiên nhiên, chung lưng đấu cật, gắn bó đoàn kết, xây dựng mảnh đất này ngày càng phát triển, trở thành vùng quê giàu bản sắc văn hóa, có nhiều người đỗ đạt khoa bảng.