Cột mốc đáng nhớ
Theo sử sách, thời nhà Nguyễn, Bắc Hà thuộc vùng đất ngoài thành Hà Tĩnh, gồm các thôn Phú Hào và Trung Hậu, thuộc xã Trung Tiết, tổng Thượng Nhị, huyện Thạch Hà, phủ Hà Hoa. Năm 1924, thị xã Hà Tĩnh được thành lập gồm 8 phố, phần đất Bắc Hà ngày nay thuộc các phố: Hậu Môn, Tịnh Trung, Hữu Môn và một phần của Tiền Môn.
Từ năm 1948 đến 1957, thị xã Hà Tĩnh không còn trực thuộc tỉnh, mà là một đơn vị hành chính cấp xã thuộc huyện Thạch Hà. Ngày 21/11/1957, Chính phủ ban hành Nghị định số 564-NĐ/CP tái thiết thị xã Hà Tĩnh trên cơ sở địa giới hiện tại.
Nhà hát Nhân dân là nơi diễn ra các sự kiện văn hóa - chính trị quan trọng của tỉnh nằm trên địa bàn phường Bắc Hà (Ẩnh chụp năm 1984, Sỹ Ngọ)
Thời kỳ này, thị xã Hà Tĩnh có 4 đường phố là Phan Đình Phùng, Nguyễn Công Trứ, Nguyễn Danh Dương và Cao Thắng; có 3 xóm là Thành Đông (Nam Ngạn, Tân Giang, Tả Môn) và Đồng Quế, Xã Tắc. Đất Bắc Hà thuộc đường Phan Đình Phùng, Nguyễn Công Trứ. Năm 1960 lập thêm phố Tân Bình, sáp nhập thêm Liên Bình (Thạch Quý) Phú Lạc (Thạch Phú). Năm 1962-1964, thành lập thêm hai phố mới là Trần Thị Hường, lấy tên nữ liệt sỹ hy sinh trong phong trào Xô viết năm 1930 và phố Lâm Phước Thọ, lấy tên người chiến sỹ tự vệ anh dũng của Thị xã Quy Nhơn (Bình Định), đơn vị kết nghĩa. Sau đó lập thêm khối phố Trần Đức Vĩnh, 2 hợp tác xã nông nghiệp Bồng Sơn, Đông Hải (*)
Một cột mốc đáng nhớ đối với người dân Thành Sen nói chung, người dân phường Bắc Hà nói riêng, đó là ngày 14/9/1981, Hội đồng Bộ trưởng ban hành quyết định thành lập phường Bắc Hà và phường Nam Hà thuộc thị xã Hà Tĩnh. Tiểu khu Bắc Hà đổi tên thành phường Bắc Hà, một đơn vị hành chính hoàn chỉnh, phía Đông giáp xã Thạch Quý, phía Tây giáp xã Thạch Linh, phía Nam giáp phường Nam Hà, phía Bắc giáp xã Thạch Trung.
Các thế hệ cán bộ đảng viên đã nỗ lực xây dựng phường Bắc Hà ngày càng giàu đẹp văn minh, góp phần tô đẹp vóc dáng Thành Sen.
Lúc này, phường có 6 khối phố: Tân Lập, Trần Thị Hường, Lâm Phước Thọ, Đông Hải, Lê Bình và Đồng Vinh. Biết bao khó khăn thiếu thốn của buổi đầu trứng nước: Hạ tầng yếu kém, cơ sở vật chất hầu như không có gì, ngân sách eo hẹp, nhưng các thế hệ cán bộ đảng viên nơi đây đã quyết tâm vươn lên, từng bước làm thay đổi bộ mặt “phố làng”, nâng cao đời sống Nhân dân.
Năm 1993, thị xã Hà Tĩnh thành lập thêm phường Tân Giang và phường Trần Phú. Sau khi tách, nhập địa giới hành chính, phường Bắc Hà có 115,3ha và 24 tổ dân phố. Đến tháng 3 năm 2007, để thành lập phường Nguyễn Du, TP Hà Tĩnh cắt chuyển 24,9 ha phường Bắc Hà và 2.500 nhân khẩu thuộc một phần tổ dân phố 21 và toàn bộ tổ dân phố 22, 23, 24 sang phường Nguyễn Du. Tháng 10 năm 2009, sáp nhập 21 tổ dân phố của phường Bắc Hà xuống 15 tổ dân phố. Hiện nay, phường còn lại còn 9 tổ dân phố.
Một góc hồ Bắc Hà (Ảnh: Huy Tùng).
Qua bao thăng trầm của lịch sử và mưa nắng thời gian, người dân Bắc Hà vẫn vẹn nguyên truyền thống yêu nước, một lòng trung thành với cách mạng, anh dũng, kiên cường trong chống giặc ngoại xâm, cần cù lao động, hiếu học, đoàn kết, nhân nghĩa, thủy chung, hồn hậu và lạc quan. Dẫu nhiều mất mát, hy sinh trong hai cuộc kháng chiến, dẫu khó khăn thiếu thốn những ngày tái thiết quê hương và thời kỳ bao cấp ngặt nghèo, người dân Bắc Hà vẫn vững vàng vươn lên, đổ mồ hôi và dốc trí tuệ, dồn tâm huyết để xây dựng phố quê ngày càng giàu đẹp văn minh, góp phần tô đẹp vóc dáng Thành Sen.
Dù tên gọi của 6 khối phố ban đầu khi lập phường nay chỉ còn hiển hiện trên 2 con đường Lâm Phước Thọ, Trần Thị Hường thì bao thế hệ người dân Bắc Hà ngày ấy vẫn không phai mờ trong ký ức về những phố thị êm đềm, bình dị mà chất chứa bao khát vọng đổi thay.
Hành trình vươn tới phường đạt chuẩn “văn minh đô thị kiểu mẫu”
Được tiếp nhận, trao truyền những di sản quý giá của các thế hệ cha ông để lại, Đảng bộ và Nhân dân phường Bắc Hà hôm nay đã và đang thắp sáng trang sử truyền thống 40 năm bằng những chương trình hành động cụ thể.
Phát huy lợi thế của một đô thị trung tâm, nguồn lực lao động dồi dào, dân trí cao, người dân năng động và cần cù, lại được sự quan tâm, đầu tư của tỉnh và thành phố, Bắc Hà đã có những chủ trương và quyết sách đúng đắn để từng bước làm đổi thay bộ mặt phố phường và cuộc sống Nhân dân.
Đại hội Đảng bộ phường Bắc Hà nhiệm kỳ 2020-2025, tháng 5/2020.
Từ những “phố nhỏ, ngõ nhỏ” với những cung đường ngập nước, lầy lội, những mái nhà ngói chen lẫn nhà tranh trong ánh điện phập phù, nhiều “phố làng” rậm rịt cây cối, ao tù nước đọng ngày mới lập phường, 40 năm, cùng với thành phố, Bắc Hà đã trở mình vươn dậy để thành đô thị văn minh. Phố phường hiện đại, sầm uất trong ánh điện lung linh. Hồ Bắc Hà, hồ Nhà Hát soi bóng những tòa nhà cao tầng. Cuộc sống người dân đổi thay từng ngày.
Nhiệm kỳ 2020-2025, với mục tiêu xây dựng phường đạt chuẩn văn minh đô thị (VMĐT), phường đã chú trọng công tác chỉnh trang đô thị, xây dựng nếp sống văn minh. Từ việc xã hội hóa nguồn lực, cùng với chính sách hỗ trợ của Nhà nước, phường đã đầu tư số tiền hơn 48 tỷ 240 triệu đồng cải tạo, nâng cấp, chỉnh trang các công trình hạ tầng đô thị, nâng cấp, xây dựng nhà văn hóa tổ dân phố, giải tỏa mặt bằng khu tập thể Bệnh viện tỉnh, xây dựng 7 tuyến đường văn minh đô thị.
Người dân tổ dân phố 8 làm chỉnh trang nhà cửa, làm đẹp phố phường.
Năm 2016, phường được công nhận đạt chuẩn văn minh đô thị. Thương mại, dịch vụ, du lịch phát triển. Các tuyến phố chuyên doanh được hình thành. Toàn phường hiện có 168 doanh nghiệp hoạt động trên các lĩnh vực. Thu ngân sách 6 tháng đầu năm 2021 đạt 1,22 tỷ đồng/1,8 tỷ đồng được giao, đạt 67,7% kế hoạch. Thu nhập bình quân đầu người năm 2020 đạt 56 triệu đồng/người. Phong trào văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao sôi nổi. Phường đã đạt chuẩn “An toàn về an ninh trật tự”. 100% tổ dân phố đạt danh hiệu văn hóa.
Hiện nay, các tổ dân phố đang thi đua xây dựng nhà văn hóa mẫu, tổ dân phố mẫu. Trường Tiểu học Bắc Hà tiếp tục dẫn đầu chất lượng giáo dục của Thành phố. Trường Mầm non đạt chuẩn quốc gia mức độ 2. Phường đã đạt chuẩn quốc gia về y tế.
Ông Nguyễn Thanh Hải, Bí thư Đảng ủy phường phấn khởi chia sẻ: “Truyền thống 40 năm là điểm tựa đáng tự hào để Đảng bộ và Nhân dân phường Bắc Hà vươn tới. Đảng bộ tiếp tục đoàn kết, thống nhất ý chí và hành động, cùng toàn dân quyết tâm xây dựng phường đạt chuẩn “văn minh đô thị kiểu mẫu”, thu nhập bình quân đầu người đạt 85 triệu đồng/năm vào năm 2025, góp phần xây dựng Thành Sen văn minh, hiện đại, thân thiện, nâng cao đời sống Nhân dân”.
----------------------------------
(*) Theo sách “Thành phố Hà Tĩnh theo dòng lịch sử”, NXB Chính trị - Quốc gia Sự thật, 2017 và “Sơ đồ Thị xã Hà Tĩnh trước 1945, theo bản vẽ của Phan Phú Thoại”.
