Cảnh vật, con người Nghệ An - Hà Tĩnh 100 năm trước qua ảnh

Với gần 200 bức ảnh, sách “An Tĩnh xưa” cho biết diện mạo của xứ Nghệ (Nghệ An - Hà Tĩnh) khoảng 100 năm trước.

Cảnh vật, con người Nghệ An - Hà Tĩnh 100 năm trước qua ảnh

An Tĩnh xưa được giáo sư sử học Hippolyte Le Breton soạn thảo trong thời gian giảng dạy và làm hiệu trưởng ở trường Quốc học Vinh (Collège de Vinh, 1924-1928). Tác phẩm là thành quả xứng đáng từ những lớp tham quan dã ngoại được tổ chức thường xuyên, kết hợp với sự giúp đỡ của nhiều đồng nghiệp, học trò, đặc biệt là nỗ lực nghiên cứu, tìm hiểu, tổng hợp, phân tích tư liệu của ông.

Cảnh vật, con người Nghệ An - Hà Tĩnh 100 năm trước qua ảnh

Cuốn sách là một công trình có giá trị về An Tĩnh (Nghệ An - Hà Tĩnh), với độ dày 372 trang, kèm theo gần 200 bức ảnh, trong đó có một số chụp bằng máy bay. Tác giả được đào tạo ở Pháp, có phương pháp làm việc tốt, lại có phương tiện hiện đại như máy chụp ảnh, có máy bay giúp sức, có địa đồ chính xác, có các ngành khoa học khác hỗ trợ như: địa chất, địa động học, địa lý khảo cổ... nên cuốn sách này của ông có tính khoa học cao.

Cảnh vật, con người Nghệ An - Hà Tĩnh 100 năm trước qua ảnh

Thành Bến Thủy được chụp từ trên không. Theo Le Breton, trên đồi ở cảng Bến Thủy vẫn còn lại vết tích một cái thành. Người ta đã xác định được nơi có những công sự, sở chỉ huy và cả vết tích các đồn lũy. Đồn Bến Thủy có niên đại thế kỷ I. Đồn này chống lại quân Chăm vượt sông Lam. Thành Bến Thủy được củng cố mạnh mẽ dưới triều Trần trước sự xâm lấn của người Chăm vào thế kỷ XIV.

Cảnh vật, con người Nghệ An - Hà Tĩnh 100 năm trước qua ảnh

Thành Vinh đầu thế kỷ 20. Trong sách, Le Breton viết: “Thành mới đầu xây bằng đất, đời Minh Mạng mới xây bằng gạch, hoàn tất vào năm 1832. Thành Vinh hình lục giác, vì thế dân ở đây gọi là Rùa. Chu vi 620 trượng (1 trượng = 10 thước = 4,2 m), cao 1 trượng. Trên thành có xây bức tường lùi vào trong cao 2,50 thước. Lúc đầu thành hào sâu 8 thước, nhưng đã bị lấp cạn và người ta trồng lúa ở đó".

Cảnh vật, con người Nghệ An - Hà Tĩnh 100 năm trước qua ảnh

Đền Thiên Vương Hồng Lĩnh Sơn. Khối quần sơn kỳ vĩ nằm trên hữu ngạn sông Lam. Phần sườn phía Bắc thuộc huyện Nghi Xuân, sườn phía Nam thuộc Can Lộc. Trên Hồng Lĩnh Sơn có đền Thiên Vương có niên đại từ đời Minh. Đền này bị cháy một phần vào năm Ất Dậu (1885), tổng đốc An Tĩnh là Đào Tấn đã cho trùng tu vào năm Thành Thái thứ 13 (1901).

Cảnh vật, con người Nghệ An - Hà Tĩnh 100 năm trước qua ảnh

Cửa Lò. Trong cuốn sách, Le Breton cho biết đầu thế kỷ XV, chưa có Cửa Lò. Ngọn núi nằm giữa quan lộ và Cửa Lò xưa kia là một hòn đảo. Hai nhánh sông Cấm bao quanh hòn đảo, bắt đầu từ cái làng gọi là Đò Cấm, gần nhà ga cùng tên. Nhánh phía bắc vẫn giữ nguyên, nhánh phía nam tạo thành cửa Xá - một cửa sông - nhưng ngày nay đã hoàn toàn bị lấp. Nguyễn Xí được phong đất dọc bờ biển từ Cửa Lò đến Cửa Hội… Trong các bãi bồi ấy có Bàu Ó mà dư địa chí gọi là “Hồ nước biển”. Dọc bờ Bàu Ó, Nguyễn Xí đã cho xây dựng một làng cùng tên. Trên các bãi bồi khác ông cũng cho lập thêm nhiều làng.

Cảnh vật, con người Nghệ An - Hà Tĩnh 100 năm trước qua ảnh

Đền thờ người sáng lập ra họ Nguyễn - Tiên Điền. Trong sách Le Breton viết: “Gia phả họ Nguyễn - Tiên Điền cho chúng ta biết người sáng lập ra thế tộc này là Nguyễn Thuyến, Thư quận công, sống vào thế kỷ XVI. Vì có công phục vụ các triều Lê mà được ban cho thái ấp Tiên Điền".

Cảnh vật, con người Nghệ An - Hà Tĩnh 100 năm trước qua ảnh

Đền thờ Nguyễn Du. Trong cuốn sách, Le Breton viết: “Đền thờ Nguyễn Du, nhà thơ bất tử, là đền thờ khiêm tốn nhất của đại tộc này. Đền được xây vào năm 1823 vào dịp cất táng hài cốt của nhà thơ”. Tác giả sách cũng cho biết bức ảnh này được thực hiện vào ngày 23/3/1928, với sự tham dự của học sinh trường Quốc học Vinh. Le Breton đứng ở chính giữa, đứng cạnh ông bên phải là chi trưởng chi của Nguyễn Du, bên trái là chi trưởng chi của Xuân Quận Công.

Cảnh vật, con người Nghệ An - Hà Tĩnh 100 năm trước qua ảnh

Võ Miếu. Trong sách Le Breton cho biết “Võ Miếu thờ Quan Công - thần chiến tranh có niên đại năm Minh Mệnh thứ 18 (1839)”.

Cảnh vật, con người Nghệ An - Hà Tĩnh 100 năm trước qua ảnh

Ảnh chụp từ Hồng Lĩnh Sơn: Sông Lam và tầng đất ở Sa Nam; đằng sau về phía đông, làng Xuân Hồ và dãy núi Hữu Biệt.

Cảnh vật, con người Nghệ An - Hà Tĩnh 100 năm trước qua ảnh

Đèo Ngang. Le Breton cho biết do yếu tố địa động mà ngọn núi cao nhất đã án ngữ hoàn toàn phía nam Kỳ Anh. Dãy núi ngang ấy liên tục chạy tận ra biển, chỉ chừa lại một con đường độc đạo: đèo Ngang. Trên đỉnh đèo có bức tường chắn, chỉ có một cửa đi lại. Vì công trình này mà người ta thường gọi dãy Hoành Sơn là Cổng An Nam.

Cảnh vật, con người Nghệ An - Hà Tĩnh 100 năm trước qua ảnh

Chơi cờ người ở Hoành Sơn. Le Breton cho biết một bên 16 cậu con trai, một bên 16 cô con gái làm những quân cờ. Mỗi bên đối thủ có 1 tướng, 2 sĩ 2 tượng 2 xe, 2 pháo, 2 mã và 5 tốt. Các cậu con trai chít khăn lụa đỏ, các cô gái chít khăn màu xanh lục.

Theo Zing

Đọc thêm

Khai mạc Đại lễ Phật đản Liên hợp quốc - Vesak 2025

Khai mạc Đại lễ Phật đản Liên hợp quốc - Vesak 2025

Sáng 6/5, Đại lễ Phật đản Liên hợp quốc - Vesak 2025 đã khai mạc trọng thể tại Học viện Phật giáo Việt Nam ở TP Hồ Chí Minh với chủ đề “Đoàn kết và bao dung vì nhân phẩm con người: Tuệ giác Phật giáo vì Hòa bình thế giới và Phát triển bền vững".
Phong cảnh hữu tình dọc tuyến cao tốc Bắc - Nam qua Hà Tĩnh

Phong cảnh hữu tình dọc tuyến cao tốc Bắc - Nam qua Hà Tĩnh

Trên tuyến cao tốc Bắc - Nam qua Hà Tĩnh có nhiều đoạn tuyến băng qua đồng ruộng, đồi núi, sông suối tạo nên những cảnh đẹp hữu tình. Tuyến cao tốc được kỳ vọng tạo động lực quan trọng trong việc mở ra không gian phát triển mới về kinh tế - xã hội, thu hút đầu tư cho Hà Tĩnh.
Du lịch Hà Tĩnh - bước tiến mới về khách lưu trú

Du lịch Hà Tĩnh - bước tiến mới về khách lưu trú

Thời tiết khá tốt, nhiều sản phẩm mới hấp dẫn, giao thông thuận tiện... là những yếu tố quan trọng giúp các khu, điểm du lịch Hà Tĩnh thu hút hơn 734 nghìn lượt khách trong kỳ nghỉ lễ 30/4 và 1/5.
Podcast tản văn: Về Hà Tĩnh nghe biển hát

Podcast tản văn: Về Hà Tĩnh nghe biển hát

Hà Tĩnh được thiên nhiên ban tặng cảnh quan sơn thủy hữu tình với những bãi biển cát mịn, nước trong, nhiều làng chài cổ có tuổi đời hàng ngàn năm. Về Hà Tĩnh, du khách không chỉ được đắm mình trong làn nước biển xanh trong, ngắm cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ mà còn được nghe những huyền tích thú vị.
Podcast giai thoại danh nhân: Bóng dáng người vợ

Podcast giai thoại danh nhân: Bóng dáng người vợ

Danh họa Nguyễn Phan Chánh có mối tình lớn với người vợ đầu tiên, người đã sinh cho ông 6 người con và dâng hiến cả cuộc đời cho gia đình. Dù là vợ của một danh họa nổi tiếng, nhưng bà có một cuộc đời vất vả, lo toan và nhiều hy sinh.
Nhớ về kẻ sĩ Ngàn Hống Võ Hồng Huy

Nhớ về kẻ sĩ Ngàn Hống Võ Hồng Huy

Nhà nghiên cứu văn hoá dân gian Võ Hồng Huy là người có nhiều đóng góp cho kho tàng văn hoá dân gian xứ Nghệ với danh xưng: “kẻ sĩ Ngàn Hống”.
Trương Ngọc Ánh duyên nợ với thơ lục bát

Trương Ngọc Ánh duyên nợ với thơ lục bát

Duyên nợ với thi ca đã giúp thầy giáo dạy Sử sinh ra từ miền quê mặn mòi ven biển Đỉnh Bàn (TP Hà Tĩnh) đến với những vần thơ thấm đẫm phù sa quê hương. Trương Ngọc Ánh làm nhiều thơ, đủ các thể loại nhưng nhiều nhất, đặc sắc nhất vẫn là những bài thơ lục bát.
Dấu ấn 50 năm nền văn học nghệ thuật Hà Tĩnh

Dấu ấn 50 năm nền văn học nghệ thuật Hà Tĩnh

50 năm sau ngày thống nhất đất nước, các thế hệ văn nghệ sỹ Hà Tĩnh đã góp phần xây dựng được một nền VHNT dày dặn. Với hàng ngàn tác phẩm trên các lĩnh vực,  phản ảnh sinh động về sự phát triển kinh tế, văn hoá xã hội của Hà Tĩnh qua các giai đoạn lịch sử.
Ca khúc cách mạng - sức mạnh chiến thắng

Ca khúc cách mạng - sức mạnh chiến thắng

Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước kết thúc đã 50 năm nhưng âm hưởng hào hùng của những ngày tháng khói lửa vẫn vẹn nguyên bởi những ca khúc đi cùng năm tháng. Lời ca tiếng hát đã tạo nên sức mạnh tinh thần to lớn, hun đúc tâm thế của cả dân tộc cùng ra trận và làm nên chiến thắng 30/4/1975.
Podcast truyện ngắn: Chuyến tàu Thống Nhất

Podcast truyện ngắn: Chuyến tàu Thống Nhất

Hai người bạn già ngồi bên nhau, nhấp từng ngụm trà cảm nhận vị đắng chát tan ra trong khoang miệng. Rồi chỉ còn lại vị ngọt cứ mênh mang nơi cuống họng. Ánh mắt họ hướng về phía lá cờ đỏ sao vàng treo trước cổng nhà đang tung bay trong gió…
Đêm không ngủ tại Thành phố Hồ Chí Minh

Đêm không ngủ tại Thành phố Hồ Chí Minh

Tối 29/4 - rạng sáng 30/4, hàng nghìn người dân tập trung trên các tuyến đường trung tâm TP.HCM để chờ xem Lễ kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Màn trình diễn 7 phút của 10.500 drone

Màn trình diễn 7 phút của 10.500 drone

Tối 28/4, 10.500 drone lần lượt thắp sáng bầu trời TP.HCM trong khoảng 7 phút, chào mừng 50 năm thống nhất đất nước với hàng loạt hình ảnh biểu tượng như Bác Hồ, Dinh Độc Lập...
Khai trương mùa du lịch biển Thạch Hải

Khai trương mùa du lịch biển Thạch Hải

Đây là sự kiện khởi động cho mùa du lịch biển sôi động năm 2025, góp phần quảng bá vẻ đẹp nguyên sơ, hấp dẫn của vùng biển Thạch Hải (TP Hà Tĩnh) đến với du khách gần xa.
Podcast truyện ngắn: Trái tim hòa bình

Podcast truyện ngắn: Trái tim hòa bình

Bước đi trong lòng địa đạo, cô thấy tim mình rung lên trong lồng ngực. Còn người cựu chiến binh già, có biết bao hồi ức đẹp ùa về, hồi ức về một thời binh lửa...
Podcast tản văn" Về đâu tháng Tư

Podcast tản văn: Về đâu tháng Tư?

Rồi mùa hạ sẽ bước những bước chân dập dồn mạnh mẽ, cái nắng non nớt run rẩy tháng Tư sẽ thay bằng những trận nắng trập trùng tháng Năm, tháng Sáu...
Những bài ca bất tử…

Những bài ca bất tử…

Chiến tranh đã lùi xa, mảnh đất bom cày đạn xới năm xưa nay đã trở thành những địa chỉ đỏ. Bài ca bất tử về những người đã sống, chiến đấu trên quê hương Hà Tĩnh vẫn còn vang vọng mãi...
Việt Nam ghi dấu ấn mạnh mẽ trên bản đồ du lịch toàn cầu

Việt Nam ghi dấu ấn mạnh mẽ trên bản đồ du lịch toàn cầu

Nền tảng dịch vụ du lịch trực tuyến toàn cầu Trip.com vừa chính thức công bố Bảng xếp hạng Trip.Best toàn cầu năm 2025, vinh danh những điểm lưu trú, nhà hàng và điểm tham quan được yêu thích nhất trên thế giới. Trong đó, Việt Nam gây ấn tượng mạnh với 38 đại diện đến từ 11 tỉnh, thành phố trải dài khắp ba miền, góp mặt ở cả ba hạng mục chính.