Cảnh vật, con người Nghệ An - Hà Tĩnh 100 năm trước qua ảnh

Với gần 200 bức ảnh, sách “An Tĩnh xưa” cho biết diện mạo của xứ Nghệ (Nghệ An - Hà Tĩnh) khoảng 100 năm trước.

Cảnh vật, con người Nghệ An - Hà Tĩnh 100 năm trước qua ảnh

An Tĩnh xưa được giáo sư sử học Hippolyte Le Breton soạn thảo trong thời gian giảng dạy và làm hiệu trưởng ở trường Quốc học Vinh (Collège de Vinh, 1924-1928). Tác phẩm là thành quả xứng đáng từ những lớp tham quan dã ngoại được tổ chức thường xuyên, kết hợp với sự giúp đỡ của nhiều đồng nghiệp, học trò, đặc biệt là nỗ lực nghiên cứu, tìm hiểu, tổng hợp, phân tích tư liệu của ông.

Cảnh vật, con người Nghệ An - Hà Tĩnh 100 năm trước qua ảnh

Cuốn sách là một công trình có giá trị về An Tĩnh (Nghệ An - Hà Tĩnh), với độ dày 372 trang, kèm theo gần 200 bức ảnh, trong đó có một số chụp bằng máy bay. Tác giả được đào tạo ở Pháp, có phương pháp làm việc tốt, lại có phương tiện hiện đại như máy chụp ảnh, có máy bay giúp sức, có địa đồ chính xác, có các ngành khoa học khác hỗ trợ như: địa chất, địa động học, địa lý khảo cổ... nên cuốn sách này của ông có tính khoa học cao.

Cảnh vật, con người Nghệ An - Hà Tĩnh 100 năm trước qua ảnh

Thành Bến Thủy được chụp từ trên không. Theo Le Breton, trên đồi ở cảng Bến Thủy vẫn còn lại vết tích một cái thành. Người ta đã xác định được nơi có những công sự, sở chỉ huy và cả vết tích các đồn lũy. Đồn Bến Thủy có niên đại thế kỷ I. Đồn này chống lại quân Chăm vượt sông Lam. Thành Bến Thủy được củng cố mạnh mẽ dưới triều Trần trước sự xâm lấn của người Chăm vào thế kỷ XIV.

Cảnh vật, con người Nghệ An - Hà Tĩnh 100 năm trước qua ảnh

Thành Vinh đầu thế kỷ 20. Trong sách, Le Breton viết: “Thành mới đầu xây bằng đất, đời Minh Mạng mới xây bằng gạch, hoàn tất vào năm 1832. Thành Vinh hình lục giác, vì thế dân ở đây gọi là Rùa. Chu vi 620 trượng (1 trượng = 10 thước = 4,2 m), cao 1 trượng. Trên thành có xây bức tường lùi vào trong cao 2,50 thước. Lúc đầu thành hào sâu 8 thước, nhưng đã bị lấp cạn và người ta trồng lúa ở đó".

Cảnh vật, con người Nghệ An - Hà Tĩnh 100 năm trước qua ảnh

Đền Thiên Vương Hồng Lĩnh Sơn. Khối quần sơn kỳ vĩ nằm trên hữu ngạn sông Lam. Phần sườn phía Bắc thuộc huyện Nghi Xuân, sườn phía Nam thuộc Can Lộc. Trên Hồng Lĩnh Sơn có đền Thiên Vương có niên đại từ đời Minh. Đền này bị cháy một phần vào năm Ất Dậu (1885), tổng đốc An Tĩnh là Đào Tấn đã cho trùng tu vào năm Thành Thái thứ 13 (1901).

Cảnh vật, con người Nghệ An - Hà Tĩnh 100 năm trước qua ảnh

Cửa Lò. Trong cuốn sách, Le Breton cho biết đầu thế kỷ XV, chưa có Cửa Lò. Ngọn núi nằm giữa quan lộ và Cửa Lò xưa kia là một hòn đảo. Hai nhánh sông Cấm bao quanh hòn đảo, bắt đầu từ cái làng gọi là Đò Cấm, gần nhà ga cùng tên. Nhánh phía bắc vẫn giữ nguyên, nhánh phía nam tạo thành cửa Xá - một cửa sông - nhưng ngày nay đã hoàn toàn bị lấp. Nguyễn Xí được phong đất dọc bờ biển từ Cửa Lò đến Cửa Hội… Trong các bãi bồi ấy có Bàu Ó mà dư địa chí gọi là “Hồ nước biển”. Dọc bờ Bàu Ó, Nguyễn Xí đã cho xây dựng một làng cùng tên. Trên các bãi bồi khác ông cũng cho lập thêm nhiều làng.

Cảnh vật, con người Nghệ An - Hà Tĩnh 100 năm trước qua ảnh

Đền thờ người sáng lập ra họ Nguyễn - Tiên Điền. Trong sách Le Breton viết: “Gia phả họ Nguyễn - Tiên Điền cho chúng ta biết người sáng lập ra thế tộc này là Nguyễn Thuyến, Thư quận công, sống vào thế kỷ XVI. Vì có công phục vụ các triều Lê mà được ban cho thái ấp Tiên Điền".

Cảnh vật, con người Nghệ An - Hà Tĩnh 100 năm trước qua ảnh

Đền thờ Nguyễn Du. Trong cuốn sách, Le Breton viết: “Đền thờ Nguyễn Du, nhà thơ bất tử, là đền thờ khiêm tốn nhất của đại tộc này. Đền được xây vào năm 1823 vào dịp cất táng hài cốt của nhà thơ”. Tác giả sách cũng cho biết bức ảnh này được thực hiện vào ngày 23/3/1928, với sự tham dự của học sinh trường Quốc học Vinh. Le Breton đứng ở chính giữa, đứng cạnh ông bên phải là chi trưởng chi của Nguyễn Du, bên trái là chi trưởng chi của Xuân Quận Công.

Cảnh vật, con người Nghệ An - Hà Tĩnh 100 năm trước qua ảnh

Võ Miếu. Trong sách Le Breton cho biết “Võ Miếu thờ Quan Công - thần chiến tranh có niên đại năm Minh Mệnh thứ 18 (1839)”.

Cảnh vật, con người Nghệ An - Hà Tĩnh 100 năm trước qua ảnh

Ảnh chụp từ Hồng Lĩnh Sơn: Sông Lam và tầng đất ở Sa Nam; đằng sau về phía đông, làng Xuân Hồ và dãy núi Hữu Biệt.

Cảnh vật, con người Nghệ An - Hà Tĩnh 100 năm trước qua ảnh

Đèo Ngang. Le Breton cho biết do yếu tố địa động mà ngọn núi cao nhất đã án ngữ hoàn toàn phía nam Kỳ Anh. Dãy núi ngang ấy liên tục chạy tận ra biển, chỉ chừa lại một con đường độc đạo: đèo Ngang. Trên đỉnh đèo có bức tường chắn, chỉ có một cửa đi lại. Vì công trình này mà người ta thường gọi dãy Hoành Sơn là Cổng An Nam.

Cảnh vật, con người Nghệ An - Hà Tĩnh 100 năm trước qua ảnh

Chơi cờ người ở Hoành Sơn. Le Breton cho biết một bên 16 cậu con trai, một bên 16 cô con gái làm những quân cờ. Mỗi bên đối thủ có 1 tướng, 2 sĩ 2 tượng 2 xe, 2 pháo, 2 mã và 5 tốt. Các cậu con trai chít khăn lụa đỏ, các cô gái chít khăn màu xanh lục.

Theo Zing

Đọc thêm

'Săn' mai anh đào nở sớm

'Săn' mai anh đào nở sớm

Thời điểm này, trên khắp các diễn đàn mạng xã hội, người dân và du khách đã bày tỏ sự vui mừng khi hoa mai anh đào đã bắt đầu nở rộ tại khắp các vùng ngoại ô TP Đà Lạt.
Kịch bản 'Táo quân 2025' bị lộ?

Kịch bản 'Táo quân 2025' bị lộ?

Theo bảng phân vai "Táo quân 2025" được NSƯT Chí Trung đăng tải, buổi chầu năm nay của các Táo sẽ thay bằng hình thức cuộc thi.
Podcast truyện ngắn: Hơi ấm đêm xuân

Podcast truyện ngắn: Hơi ấm đêm xuân

Tim tôi như đứng lặng trong lồng ngực. Cớ gì mọi thứ lại trùng hợp đến vậy. Tôi khẽ nhìn khuôn mặt anh Ba qua kính chiếu hậu, thấy anh hiền, chân chất, lương thiện, nhân hậu như má, như ba...
VTV tung những hình ảnh đầu tiên về 'Táo quân 2025'

VTV tung những hình ảnh đầu tiên về 'Táo quân 2025'

Mới đây, chương trình "VTV Kết nối" đã thực hiện phóng sự đột nhập phòng tập "Táo quân" lúc nửa đêm. Các nghệ sĩ Chí Trung, Quang Thắng, Vân Dung... cũng có những chia sẻ đầu tiên về chương trình.
Podcast tản văn: Mùi của tết

Podcast tản văn: Mùi của tết

Những ngày cuối đông, tiết trời hao hao rét. Giữa khung cảnh ngược xuôi tấp nập của phố phường, ta thoảng nghe trong gió lạnh một mùi vị rất quen thuộc...
Dân ca Quan họ Bắc Ninh lời cổ: Vui bốn mùa

Dân ca Quan họ Bắc Ninh lời cổ: Vui bốn mùa

Tiết mục Vui bốn mùa (dân ca quan họ Bắc Ninh lời cổ), phối khí: NSƯT Quang Hưng, biên đạo: NSƯT Khánh Toàn, do Đoàn nghệ thuật tỉnh Bắc Ninh biểu diễn tại Liên hoan Di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO vinh danh tại Hà Tĩnh.
Podcast truyện ngắn: Hoa muộn

Podcast truyện ngắn: Hoa muộn

Bên trong vẫn ồn ào náo nhiệt, ngoài này tĩnh lặng bất thường. Chú nắm tay Thụy, ấm áp và yêu thương. Đêm bỗng nở hoa. Muộn mằn nhưng nồng nàn...
Podcast: Bức họa tháng Chạp

Podcast: Bức họa tháng Chạp

Thế là tháng Chạp đã trở về trong sự dùng dằng của đất trời buổi cuối đông. Lòng người vào Chạp cũng trở nên khác lạ với những hối hả để gói ghém lại một năm dài, với những chậm rãi, níu kéo trong sự ươm ủ đón chờ năm mới…
Podcast truyện ngắn: Chiếc khăn xanh

Podcast truyện ngắn: Chiếc khăn xanh

Tôi không biết điều kỳ diệu nào đã giữ bà tôi gắng gượng ở lại đón cái Tết cuối cùng với gia đình năm đó. Nhưng mãi về sau này, trên những hành trình xuôi ngược, tôi luôn giữ bên mình chiếc khăn len màu xanh bà trao cho tôi ngày ấy...
Podcast tản văn: Có hẹn với mùa xuân

Podcast tản văn: Có hẹn với mùa xuân

Nỗi nhớ bỗng thắt chặt ngực tôi lúc này khi chợt nhận ra, đã bao nhiêu năm mình lỗi hẹn, đã bao nhiêu cái Tết cứ vội vã trở về để rồi lại vội vã đi...