Chuyển đổi diện tích lúa kém hiệu quả: Đừng chỉ nhìn vào cây trồng cạn!

(Baohatinh.vn) - Không dưới 3 năm ngành NN&PTNT Hà Tĩnh chủ trương chuyển đổi cơ cấu cây trồng, đưa cây trồng cạn “thế chân” diện tích lúa kém hiệu quả nhằm tăng năng suất và góp phần tái cấu trúc nông nghiệp. Từ đó đến nay, kết quả vẫn gần như “giẫm chân tại chỗ”. Lúa vẫn giữ thế chủ đạo, cây màu thậm chí không hoàn thành kế hoạch trong cơ cấu định sẵn...

Chuyển đổi diện tích lúa kém hiệu quả: Đừng chỉ nhìn vào cây trồng cạn! ảnh 1

Nhiều năm qua, bà con xã Thạch Xuân (Thạch Hà) đã chuyển đổi thành công hàng trăm ha đất lúa kém hiệu quả sang trồng đậu xanh.

Vụ hè thu năm nay, toàn tỉnh gieo trỉa hơn 8.000 ha đậu xanh, 401 ha lạc, gần 1.000 ha ngô, gần 800 ha vừng, 2.000 ha rau và gần 950 ha khoai lang. Tất cả đều không đạt kế hoạch ngành nông nghiệp giao từ đầu vụ. Trong số này, chỉ có đậu, vừng, ngô và rau đạt trên 80% diện tích, còn lại “ngấp nghé” quá bán!

Hiện, các địa phương vẫn đang cố “níu kéo” bằng cách tiếp tục xuống giống một số cây thực phẩm mặc dù thời vụ đã kết thúc nửa tháng qua. Hoàn toàn không ngạc nhiên với kết quả này, ở những năm trước, lúc cao nhất, cây trồng chủ lực cũng chỉ đạt từ 80-95% kế hoạch “cứng”. Vốn dĩ thời vụ xuống giống cây trồng cạn trùng vào thời điểm khắc nghiệt nhất của vụ hè thu. Nắng nóng, khô hạn khiến cho các địa phương không thể làm đất, gieo trỉa đúng thời vụ.

Ông Nguyễn Tuấn Thanh - Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ thực vật cho biết: “Chiến lược của tái cơ cấu nông nghiệp chính là chuyển đổi diện tích lúa kém hiệu quả sang cây trồng cạn nhằm gia tăng hiệu quả trên đơn vị diện tích. Những loại cây tỉnh đang hướng tới là: rau - củ - quả, lạc, cỏ và ngô. Nhưng, việc chuyển đổi phải được thực hiện trong điều kiện đảm bảo nhất về hạ tầng thủy lợi phục vụ tưới - tiêu, đồng thời, xác định vùng chuyển đổi và đối tượng cây trồng phù hợp nhằm tăng hiệu quả kinh tế. Muốn vậy thì phải có hệ thống chính sách đi kèm cộng với sự vào cuộc quyết liệt của địa phương”.

Nói cách khác, lâu nay, có lẽ người ta chưa dành cho cây trồng cạn “chỗ đứng” thích đáng mà chỉ xem như “vật thế thân” khi trồng lúa không khả thi. Trên thực tế, dù không yêu cầu lượng nước lớn và liên tục như lúa nhưng không có nghĩa cây màu không cần nước. Chẳng hạn như “điểm nóng” Hà Linh (Hương Khê), đợt hạn hán lịch sử kéo dài gần 2 tháng khiến cho hồ đập, sông suối trơ đáy. Lúa không thể cấy, đất màu cũng cứng như đá.

Ông Phan Đình Hồng - Chủ tịch Hội Nông dân xã Hà Linh cho biết: “Từ vụ hè thu 2014, chúng tôi tăng diện tích màu lên đến 360 ha sau khi chuyển đổi 100 ha lúa kém hiệu quả. Nhưng vụ hè thu này, chúng tôi chỉ thực hiện được hơn 340 ha. Nếu tình trạng hạn hán như hồi tháng 6 kéo dài nữa thì bất khả kháng, không thể gieo trỉa loại cây gì”.

Ở Lộc Hà, mỗi năm có hàng trăm ha đất nông nghiệp bị bỏ hoang. Đáng tiếc, diện tích này lại khó chuyển đổi sang cây trồng khác khi hạ tầng thủy lợi không kháng trụ được thiên nhiên khắc nghiệt ở địa phương này.

Năm 2014, toàn tỉnh chuyển đổi được 273 ha lúa sang cây trồng cạn; vụ hè thu 2015, diện tích này tăng thêm gần 200 ha. So với 2014, diện tích bỏ hoang đã thu hẹp lại, song, so với diện tích được chuyển đổi thì con số bỏ hoang năm nay vẫn gấp hơn 3 lần!

Theo ông Nguyễn Tuấn Thanh thì nguyên nhân lớn nhất vẫn là ruộng đất manh mún, diện tích đất ruộng trên đầu người thấp khiến cho hiệu quả kinh tế giữa cây trồng cạn và cây truyền thống là lúa không thể hiện rõ nên người nông dân ít mặn mà với đầu tư cây trồng mới. Huống gì, những nơi lúa không thể gieo cấy chủ yếu là vùng “đồng khô, cỏ cháy”. Việc bố trí cây trồng khác vào thời điểm khó khăn nếu thực hiện được cũng chỉ mang tính tức thời, “chống cháy”. Chính nguyên nhân này khiến chính quyền địa phương không quyết liệt để “tái cơ cấu”.

Cây trồng cạn phải được đầu tư chiến lược rõ ràng, ngoài việc xác lập đề án cho cây trồng thì vùng chuyển đổi trong chiến lược tái cơ cấu phải có điều kiện hạ tầng thủy lợi tốt nhất cho sản xuất hàng hóa, nâng cao giá trị. Và, ở một góc nhìn khác, diện tích bỏ hoang lớn có thể là bước quá độ để tích tụ ruộng đất, xây dựng hệ thống đồng bộ cho chiến lược tái cơ cấu cây trồng dài hơi.

Đọc thêm

Trồng rau gia vị, đầu tư ít, hiệu quả cao

Trồng rau gia vị, đầu tư ít, hiệu quả cao

Với ưu điểm chi phí đầu tư ít, thị trường tiêu thụ ổn định, cho thu hoạch quanh năm, mô hình trồng rau gia vị đã mang lại hiệu quả kinh tế cao cho các hộ dân tại nhiều địa phương.
Hà Tĩnh triển khai hiệu quả Nghị quyết 19-NQ/TW về "tam nông"

Hà Tĩnh triển khai hiệu quả Nghị quyết 19-NQ/TW về "tam nông"

Qua hơn 3 năm triển khai thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/TW, nông nghiệp Hà Tĩnh duy trì tăng trưởng khá cao; cơ cấu lại sản xuất chuyển dịch theo hướng tích cực; đời sống người dân nông thôn được nâng lên; phong trào xây dựng NTM đạt kết quả toàn diện.
Sôi nổi thi đua xây dựng nông thôn mới

Sôi nổi thi đua xây dựng nông thôn mới

Các địa phương của Hà Tĩnh đang tích cực ra quân thực hiện nhiều phần việc trong xây dựng nông thôn mới (NTM), góp phần lan tỏa phong trào thi đua chào mừng Đại hội Đảng bộ tỉnh.
Bước chuyển mạnh mẽ trong xây dựng NTM ở Hà Tĩnh

Bước chuyển mạnh mẽ trong xây dựng NTM ở Hà Tĩnh

“Quả ngọt” hôm nay trên hành trình xây dựng tỉnh đạt chuẩn NTM ở Hà Tĩnh được kết tinh từ “ý Đảng, lòng dân”, sự chung tay, góp sức của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và Nhân dân.
Dúi má đào - Nuôi chơi mà ăn thật!

Dúi má đào - Nuôi chơi mà ăn thật!

Với đặc tính dễ nuôi, ít dịch bệnh, thức ăn đơn giản, dúi má đào Thái Lan đang mở ra hướng đi mới trong phát triển kinh tế nông hộ ở Hà Tĩnh.
Cần sớm gỡ khó cho người trồng rừng phòng hộ

Cần sớm gỡ khó cho người trồng rừng phòng hộ

Sau bão số 5, hàng ngàn héc-ta rừng keo phòng hộ tại Hà Tĩnh bị đổ, ngã. Đáng nói hơn là số diện tích này đang đứng trước nguy cơ mất trắng do sự chậm trễ trong quá trình cấp phép khai thác.
Bưởi được mùa, người trồng vẫn kém vui

Bưởi được mùa, người trồng vẫn kém vui

Đặc sản bưởi Phúc Trạch (Hà Tĩnh) đang vào chính vụ thu hoạch. Năm nay dù năng suất đạt khá cao nhưng thị trường tiêu thụ chậm, giá giảm đến 20 - 30% so với năm trước.
Từng bước kiến tạo nền nông nghiệp hiện đại

Từng bước kiến tạo nền nông nghiệp hiện đại

Sau hơn 3 năm triển khai Nghị quyết số 06-NQ/TU của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, quá trình tập trung, tích tụ ruộng đất ở Hà Tĩnh đã đạt nhiều kết quả, mở ra triển vọng phát triển nền nông nghiệp hiện đại, bền vững.
Cam sai quả, kỳ vọng đón mùa vàng

Cam sai quả, kỳ vọng đón mùa vàng

Mặc dù thời tiết thất thường tác động đến quá trình phát triển, song nhờ chăm sóc, bảo vệ tốt, cam Hà Tĩnh cho năng suất tốt, kỳ vọng có mùa thu hoạch bội thu.
Khi cây keo che khuất..."rừng vàng"!

Khi cây keo che khuất..."rừng vàng"!

Hà Tĩnh hiện có hàng chục ngàn héc-ta rừng keo. Trồng keo mang lại thu nhập ổn định cho người trồng nhưng lại có nhiều hệ lụy về môi trường. Tuy vậy, việc trồng rừng bản địa vẫn còn khó khăn.
Nông dân Hà Tĩnh hối hả thu hoạch lúa hè thu

Nông dân Hà Tĩnh hối hả thu hoạch lúa hè thu

Khắc phục khó khăn do ảnh hưởng của mưa bão, bà con nông dân Hà Tĩnh đang tranh thủ từng ngày nắng ráo, huy động tối đa nhân lực, máy móc để đẩy nhanh tiến độ thu hoạch lúa hè thu.
Nuôi cá tầm ở Hà Tĩnh, tại sao không?

Nuôi cá tầm ở Hà Tĩnh, tại sao không?

Từ thử nghiệm ban đầu, đến nay một hộ dân ở thôn Phú Lâm, xã Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh đã thực hiện thành công mô hình nuôi cá tầm giữa đại ngàn Trường Sơn.