Bên cạnh việc học tập trên lớp và ôn luyện theo sách vở truyền thống, nhiều học sinh, đặc biệt là khối 12 ngày nay đã mở rộng cách tiếp cận kiến thức bằng những phương pháp mới mẻ, linh hoạt và sáng tạo hơn. Với sự hỗ trợ của công nghệ số, các em chủ động tìm kiếm học liệu từ nhiều nguồn, sử dụng nền tảng học tập trực tuyến, ứng dụng trí tuệ nhân tạo và các công cụ số để lên kế hoạch ôn thi một cách khoa học. Không còn học theo lối ghi nhớ thụ động, thế hệ học sinh gen Z đang từng bước biến việc ôn thi thành một quá trình cá nhân hóa, phù hợp với nhịp học riêng, thể hiện tinh thần tự chủ và khả năng thích nghi vượt trội trong thời đại số.
Nhận thấy việc học hiện nay không chỉ giới hạn trong lớp học truyền thống, em Vũ Hải Hưng - học sinh lớp 12A2, Trường THPT Cẩm Xuyên đã chủ động mở rộng không gian học tập của mình bằng cách khai thác tối đa các nền tảng trực tuyến.
“Ngoài việc được thầy cô giảng dạy trên lớp, em thường xem lại các bài giảng trên Youtube để củng cố kiến thức, nhất là với những phần còn chưa thật sự vững. Video có thể tua đi tua lại, giúp em nắm kỹ nội dung hơn. Bên cạnh đó, em thường làm thêm đề thi thử trên các app học tập để kiểm tra mức độ hiểu bài” - Hưng chia sẻ.
Không chỉ vậy, Hải Hưng còn thường xem các bài giảng của các giáo viên nổi tiếng qua livestream trên Facebook hoặc Tiktok. Trong các buổi dạy trực tiếp, em có thể tương tác với giáo viên, đặt câu hỏi ngay tại thời điểm thắc mắc và nhận được phản hồi khá nhanh.
Cũng giống như Hưng, Nguyễn Bảo Ngọc - học sinh lớp 12A1, Trường THPT Phan Đình Phùng (TP Hà Tĩnh) chọn cách học dựa trên công nghệ để tiết kiệm thời gian và tăng hiệu quả.
Ngoài việc học trên lớp, học qua video và các nền tảng trực tuyến, Ngọc còn chủ động sử dụng công cụ trí tuệ nhân tạo như ChatGPT, Gemini… để hỗ trợ trong quá trình luyện đề và làm bài. Bảo Ngọc chia sẻ: “ChatGPT không thể thay thế thầy cô nhưng có thể gợi ý rất nhanh cách mở bài, cách phân tích ý chính hoặc đưa ra nhiều hướng tiếp cận khác nhau. Tuy nhiên, em vẫn phải kiểm tra lại thông tin và đối chiếu với bài giảng trên lớp. Nhưng nếu biết cách sử dụng đúng, đây là một công cụ rất tiện và hiệu quả”. Hơn hết, với Bảo Ngọc, công nghệ không chỉ là phương tiện học tập mà còn là “trợ giảng” thông minh, giúp em học nhanh hơn, chủ động hơn và tự tin hơn trên hành trình chinh phục kỳ thi tốt nghiệp THPT sắp tới.
Sự chủ động, linh hoạt và nhanh nhạy trong việc lựa chọn cách học phù hợp đang trở thành nét đặc trưng nổi bật của học sinh gen Z. Dễ dàng tiếp cận với công nghệ từ sớm, các em không ngại thử nghiệm những phương pháp mới. Các bạn trẻ có thể cùng học qua màn hình máy tính, cùng chữa đề trong phòng họp Zoom hay chia sẻ file bài giảng qua Google Drive…
Tuy nhiên, chính vì sự “gắn bó” thường xuyên với thiết bị điện tử mà không ít phụ huynh lo ngại. Ông Nguyễn Văn Hùng (xã Cẩm Quan, huyện Cẩm Xuyên) bày tỏ: “Trừ những lúc ôn luyện trên lớp, còn lại thời gian tôi thấy con cầm điện thoại khá nhiều nên cũng lo lắng. Không biết là đang học hay lướt mạng xã hội. Trước thì nhìn vào sách còn dễ kiểm soát, giờ thì học ở đâu cũng được, làm bài ở đâu cũng xong, nên bố mẹ khó nắm bắt hơn."
Từ góc nhìn của người làm giáo dục, thầy Ông Khắc Chính - giáo viên Trường TH, THCS, THPT - Đại học Hà Tĩnh cho rằng: “Công nghệ là xu thế không thể đảo ngược, nhưng điều quan trọng là phải trang bị cho học sinh kỹ năng làm chủ công nghệ, thay vì bị lệ thuộc vào nó. Nhiều em đã chủ động tham gia các buổi học livestream với giáo viên, sử dụng trí tuệ nhân tạo để tham khảo cách giải bài, hệ thống kiến thức... Đây là tín hiệu tích cực. Tuy nhiên, không phải học sinh nào cũng biết cách chọn lọc và sử dụng công nghệ hiệu quả. Có em tải rất nhiều video bài giảng về điện thoại, máy tính bảng nhưng lại hiếm khi mở ra xem lại. Một số bạn khác thì dễ bị xao nhãng bởi mạng xã hội, dẫn đến việc mất kiểm soát thời gian học tập.”
Theo thầy Chính, nhà trường và gia đình nên đồng hành cùng các em bằng cách hướng dẫn sử dụng công nghệ hợp lý, gợi ý các nền tảng uy tín, khuyến khích tự học có kế hoạch và thường xuyên kiểm tra lại kết quả học tập. “Không thể tách rời các em khỏi thiết bị số, càng cấm càng phản tác dụng. Điều cần làm là dạy các em kỹ năng học thông minh, học có mục tiêu và biết tự đánh giá hiệu quả” - thầy Chính chia sẻ.
Giữa thế giới rộng mở nhờ công nghệ, những sĩ tử gen Z đang có nhiều lợi thế hơn các thế hệ trước. Nhưng đi cùng với đó là trách nhiệm lớn hơn trong việc lựa chọn cách học, kiểm soát thời gian và giữ vững tinh thần học tập kỷ luật. Không ai khác, chính các em phải tự quyết định mình sẽ dùng công nghệ như một “đòn bẩy” để bứt phá hay để bản thân bị cuốn theo vô số nội dung thiếu chọn lọc, làm giảm hiệu quả học tập.
