Năm 1990, ông Dương Công Lưu (SN 1968, trú thôn Đồng Sơn, xã Thạch Xuân) theo gia đình từ xã Thạch Đồng cũ (nay là phường Đồng Môn, TP Hà Tĩnh) đến sinh sống tại vùng đất Khe Xai (thuộc xã Thạch Xuân, Thạch Hà). Thời điểm đó, đồi Khe Xai là khu đất đồi rộng lớn, hoang hoá, cằn cỗi, khó canh tác.

Những ngày đầu di dân, gia đình ông Dương Công Lưu được cấp gần 10 ha để canh tác, phát triển kinh tế. “Nhiều người cho rằng tôi “dại” khi chọn mảnh đất khô cằn sỏi đá để sản xuất. Thế nhưng, tôi tin chỉ cần có ý chí và biết cách làm thì mảnh đất nào cũng có những giá trị và tiềm năng riêng. Ban đầu không có máy móc, thiết bị hỗ trợ, gia đình tôi phải tự tay cuốc đất, đổ sức người để vận chuyển từng xe đất, phân bón từ đồng bằng lên đồi, xây dựng hệ thống dẫn nước để phục vụ tưới tiêu” – ông Lưu kể.
Để cải thiện đất, ông Lưu bắt đầu phủ xanh đồi hoang bằng các loại cây như keo tràm, chè, sắn. Những loại cây này không chỉ giữ đất, chống xói mòn mà còn tạo độ ẩm tốt cho đất. Sau 5 năm cần mẫn bám đồi, vùng đất Khe Xai bắt đầu “hồi sinh”, trở nên màu mỡ, tươi tốt, đủ điều kiện để ông Lưu mở rộng diện tích, đa dạng hoá cây trồng và phát triển thêm lĩnh vực chăn nuôi.

Hiện nay, trang trại của ông Lưu có hơn 120 gốc cam chanh cho thu hoạch khoảng 4 tấn quả/năm, 100 gốc bưởi da xanh cho thu hoạch hơn 3 tấn quả/năm, hơn 7 ha gốc keo tràm, hơn 200 gốc đào phai, 3 sào chè và khoảng 20 gốc vải. Ông còn kết hợp chăn thả đàn bò 6 con và hàng trăm con gà đồi. Mỗi năm, trang trại tổng hợp của ông Lưu đem về mức thu nhập từ 200 – 250 triệu đồng.
Không những chăm chỉ trong lao động hằng ngày, ông Lưu còn chịu khó tìm hiểu về các tiến bộ khoa học kỹ thuật để áp dụng trong trồng trọt, chăn nuôi. Nhờ đó, ông đảm bảo được chất lượng sản phẩm, nâng cao lợi nhuận và tiết kiệm chi phí sản xuất. “Tôi thường tìm hiểu và tự ủ các chế phẩm sinh học từ tỏi, ớt, gừng để phun phòng sâu bệnh trên cây cam, bưởi; dùng túi bọc và treo các bẫy sinh học để phòng côn trùng phá hoại quả. Nhờ đó, các loại quả giữ được chất lượng ngon, an toàn, được khách hàng ưa chuộng” – ông Lưu cho biết.

Những ngày này, người lao động làm việc cho gia đình ông Lưu đang tất bật làm đất, chăm sóc hàng trăm gốc đào sau Tết; nhiều diện tích đã được quy hoạch sẵn, chuẩn bị đủ điều kiện để xuống giống hơn 300 gốc thanh long.
Ông Trần Văn Minh (thôn Quý Linh, xã Thạch Xuân) chia sẻ: “Công việc làm cỏ, chăm sóc cây trồng tại trang trại phù hợp với nhiều lao động địa phương, nhờ đó, chúng tôi có thêm thu nhập từ 250.000 – 300.000 đồng/người/ngày. Bên cạnh đó, tôi cũng được ông Lưu trực tiếp hướng dẫn các kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi để phát triển kinh tế, nâng cao giá trị sản xuất trên diện tích đất đồi của gia đình”.


Ông Dương Công Lưu cũng là Chi hội trưởng Chi hội Nông dân thôn Đồng Sơn. Cùng với chăm lo phát triển kinh tế gia đình, ông thường xuyên kết nối, hướng dẫn cho hội viên kỹ thuật làm vườn, chăm sóc cây cối, mở rộng sản xuất để phát triển kinh tế trang trại. Đến nay, vùng đồi Khe Xai đã xây dựng được 5 mô hình kinh tế trang trại, cho thu nhập trên 100 triệu đồng mỗi năm.
Để tận dụng tối đa tiềm năng của vùng đất đồi, cảnh quan hồ Khe Xai, thời gian tới, ông Dương Công Lưu dự kiến phát triển các diện tích trồng cây ăn quả theo hướng hữu cơ, đầu tư thêm cơ sở hạ tầng để mở rộng chăn nuôi, phát triển du lịch sinh thái.
Thời gian qua, xã Thạch Xuân đã triển khai nhiều giải pháp nhằm phát huy tối đa hiệu quả kinh tế trang trại tại vùng đồi Khe Xai. Ông Dương Công Lưu là một trong những người tiên phong, tạo động lực giúp nhiều hộ khác cùng gây dựng sự nghiệp, tích cực sản xuất, đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Không chỉ là tấm gương làm kinh tế giỏi, ông Lưu còn là một chi hội trưởng nông dân năng nổ, nhiệt tình, được chính quyền địa phương tin tưởng và bà con Nhân dân quý mến.