Một cuộc đời dâng hiến

(Baohatinh.vn) - Thấm thoắt, nhà thơ Xuân Diệu (1916-1985) đi về cõi vĩnh hằng đã tròn 30 năm. Những ngày này, chúng ta nhớ về ông, người đã đem tất cả cuộc đời mình dâng hiến cho thơ, cho nhân dân và đất nước...

Nhân 30 năm ngày mất nhà thơ Xuân Diệu 18/12 (1985-2015)

Cán bộ, giáo viên và học sinh trường THCS Xuân Diệu (Can Lộc) tìm hiếu thân thế, sự nghiệp nhà thơ trong phòng truyền thống nhà trường

Cán bộ, giáo viên và học sinh trường THCS Xuân Diệu (Can Lộc) tìm hiếu thân thế, sự nghiệp nhà thơ trong phòng truyền thống nhà trường

Ngay từ khi mới xuất hiện trên thi đàn, Xuân Diệu đã lọt vào “mắt xanh” của những người có tên tuổi và uy tín trong giới văn nghệ sĩ. Mặc dù có những điểm khác nhau, nhưng các bài viết đều thống nhất đánh giá cao đóng góp và vị trí hàng đầu của Xuân Diệu đối với phong trào Thơ mới. Trong Thi nhân Việt Nam (1942), nhà phê bình Hoài Thanh cho rằng, Xuân Diệu là nguồn sống dạt dào chưa từng có. Khi vui cũng như khi buồn, ông đều nồng nàn, tha thiết. “Xuân Diệu mới nhất trong các nhà thơ mới…”.

Không chỉ với thơ, Xuân Diệu còn đến với văn xuôi từ rất sớm. Năm 1939, tập hợp các truyện ngắn đã đăng trên báo Ngày nay, Xuân Diệu cho xuất bản tập truyện Phấn thông vàng. Đến năm 1945, cùng với tập thơ Gửi hương cho gió, Xuân Diệu cho ra đời tập văn xuôi Trường ca. Bao trùm lên những trang văn của Xuân Diệu là niềm khát khao gắn bó với cuộc đời, là một tình yêu đắm say không giới hạn.

Khao khát tình yêu cuộc sống, trải lòng đến tận cùng với tình yêu, đó là âm hưởng chính trong truyện ngắn và bút ký của Xuân Diệu trước cách mạng. Nhưng bên cạnh những âm hưởng chính đó còn một mảng đề tài mà Xuân Diệu hướng tới. Đó là số phận những con người nhỏ bé, cam chịu và nghèo khổ. Ở mảng đề tài này, văn xuôi Xuân Diệu có nhiều đóng góp thiết thực hơn. Bởi vì tình yêu, những trạng thái của tình yêu đã được Xuân Diệu nói đến nhiều trong thơ một cách tài hoa.

Cách mạng đã đem lại cho cuộc đời sáng tạo của Xuân Diệu một nguồn sinh lực mới. Tâm hồn ông rộng mở về phía cuộc đời rộng lớn của nhân dân, của đất nước. Người nghệ sĩ đã đến với cách mạng, hòa nhập và gắn bó hết lòng với thực tế đời sống đầy khó khăn, gian khổ nhưng rất đỗi hào hùng, đầy ắp những sự kiện và mang một ý nghĩa mới. Cái tôi cá nhân riêng lẻ hòa với cái tôi công dân lớn một cách hoàn toàn tự nguyện. Xuân Diệu hăm hở sống, hăm hở đi, hăm hở viết. Hàng loạt những tùy bút, ký sự đã tạo thành dòng chảy liên tục, phản ánh sự phong phú, sôi động của cách mạng Việt Nam trong suốt mấy chục năm lịch sử. Ông vừa là người nghệ sĩ, vừa là người thư ký trung thành của thời đại. Một Xuân Diệu với trái tim có sức yêu mãnh liệt và tâm hồn rộng mở, gắn bó với cuộc đời, với đất nước, với nhân dân.

Xuân Diệu là người tài năng, có vốn văn hóa sâu rộng, có sự thẩm bình rất tinh tế. Ông là người rất quan tâm đến lao động nghệ thuật, là người khẳng định mối quan hệ hàng đầu giữa thơ và cuộc sống. Xuân Diệu chủ trương làm một nhà thơ phải có sự uyên bác trong thơ. Đối với công việc tìm hiểu gia tài văn học của ông cha, Xuân Diệu là người có công rất lớn. Bộ sách Các nhà thơ cổ điển Việt Nam (2 tập) là một công trình nghiên cứu chững chạc và bề thế. Với một cái nhìn sắc sảo, vừa bao quát, vừa tỉ mỉ, với một văn phong độc đáo, tự nhiên, Xuân Diệu đã làm cho những tên tuổi lớn trong kho tàng văn học dân tộc như Nguyễn Trãi, Nguyễn Du, Hồ Xuân Hương, Nguyễn Khuyến… thêm chói sáng.

Ông cũng là người đi đầu trong giới thiệu những giá trị thơ ca trên dòng giao lưu giữa các nhà thơ lớn trên thế giới: Louis Aragon, Mayakovsky, Nadim Hikmet v.v… Vừa là dịch giả, ông vừa là sứ giả của tình hữu nghị, giao lưu văn hóa.

Cuộc đời Xuân Diệu là một cuộc đời lao động cần cù, cật lực, không ngưng nghỉ. Ở lĩnh vực nào, tác phẩm của ông cũng đạt đến mức xuất sắc, độc đáo. Chỉ cần nhìn qua khối lượng tác phẩm đồ sộ mà ông để lại với đủ các thể loại, ta cũng phần nào hình dung được cường độ và năng suất lao động của ông. Ghi nhận sự cống hiến to lớn đó, ngoài các phần thưởng cao quý do Đảng và Nhà nước trao tặng, năm 1983, ông được bầu làm Viện sĩ thông tấn Viện Hàn lâm nghệ thuật CHDC Đức.

Ngày 18/12/1985, nhà thơ Xuân Diệu từ giã cõi trần vì một cơn đau tim đột ngột. Đối với Xuân Diệu, không có nỗi đau nào bằng nỗi đau phải lìa xa những người thân yêu, lìa xa cõi đời. Song, đối với tất cả những người quen ông, yêu thơ văn ông thì mãi mãi không bao giờ xa cách ông. Dù ông đã đi xa 30 năm nhưng hình ảnh cũng như những trang thơ, trang văn của ông vẫn sống mãi trong lòng những người yêu thơ…

Bình luận

Xin vui lòng gõ tiếng Việt có dấu

Đọc thêm

80 năm văn chương một vùng đất

80 năm văn chương một vùng đất

Tám mươi năm qua, văn học Hà Tĩnh đã để lại nhiều dấu ấn quan trọng trong dòng chảy văn chương nước nhà, xứng danh một vùng văn hóa lớn của Tổ quốc.
Podcast tản văn: Ký ức sông La

Podcast tản văn: Ký ức sông La

Với tác giả Nguyễn Bá Thuyết, sông La đã nuôi dưỡng tâm hồn và chở che suốt hành trình hơn nữa thế kỷ cuộc đời. Đó cũng là dòng ký ức được ông nâng niu lưu giữ và gửi gắm trong tản văn: Ký ức sông La
13 bãi biển "đẹp nhất thế giới" năm 2025

13 bãi biển "đẹp nhất thế giới" năm 2025

Công ty du lịch nổi tiếng thế giới Explore Worldwide xếp hạng các bãi biển ở Thái Lan, Anh và Mỹ đẹp nhất thế giới năm 2025, nhờ cảnh quan độc đáo, trải nghiệm gắn liền thiên nhiên.
Hà Tĩnh sẵn sàng tham gia Triển lãm 80 năm thành tựu Đất nước

Hà Tĩnh sẵn sàng tham gia Triển lãm 80 năm thành tựu Đất nước

Thực hiện chỉ đạo của Trung ương, đến nay, Hà Tĩnh đã chuẩn bị các điều kiện cần thiết để cùng cả nước tổ chức Triển lãm thành tựu Đất nước nhân dịp kỷ niệm 80 năm Ngày Quốc khánh nước Cộng hòa XHCN Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2025) tại Hà Nội.
Podcast truyện ngắn: Chuyện tình bên suối vắng

Podcast truyện ngắn: Chuyện tình bên suối vắng

Truyện ngắn "Chuyện tình bên suối vắng" của tác giả Lê Nguyễn là một minh chứng rõ nét cho tình yêu thời chiến, một tình yêu vừa lãng mạn, nên thơ nhưng cũng đầy bi tráng và hy sinh.
Podcast tản văn: Nhớ cơn mưa mùa cũ

Podcast tản văn: Nhớ cơn mưa mùa cũ

Tản văn "Nhớ cơn mưa mùa cũ" của tác giả Nguyễn Thị Hà sẽ đưa chúng ta về lại một miền ký ức tuổi thơ trong trẻo và hồn nhiên và cả tình yêu thương ấm áp của mẹ.
 Podcast Tản văn: Tháng Tám trên quê hương

Podcast Tản văn: Tháng Tám trên quê hương

Tháng Tám mang nhiều ý nghĩa thiêng liêng của quê hương, đất nước. Giữa mênh mang đất trời, nghe như có tiếng gọi của lịch sử dân tộc vang vọng về một thời đã qua nhưng rất đỗi tự hào.
Podcast truyện ngắn: "Nơi gió khắc anh"

Podcast truyện ngắn: "Nơi gió khắc anh"

Có những nấm mồ không một dòng họ tên, chỉ có gió biển và lòng người thương nhớ. Mộ gió, nơi yên nghỉ tượng trưng của những người lính vĩnh viễn nằm lại giữa trùng khơi vì Tổ quốc.
SOOBIN và Hòa Minzy mang âm nhạc Việt thăng hoa trên sân khấu 8Wonder

SOOBIN và Hòa Minzy mang âm nhạc Việt thăng hoa trên sân khấu 8Wonder

Bên cạnh những ngôi sao đình đám toàn cầu như DJ Snake, J Balvin, The Kid LAROI hay DPR IAN, SOOBIN và Hoà Minzy – những nghệ sĩ nổi tiếng bậc nhất Vpop cũng sẽ góp mặt tại sân khấu siêu nhạc hội đẳng cấp quốc tế ngày 23/8. Sự xuất hiện của 2 nghệ sĩ hàng đầu trong nước cùng dàn sao khắp 5 châu sẽ tạo nên những màn trình diễn bùng nổ, đẳng cấp hướng tới chào mừng 80 năm Quốc khánh.
Podcast truyện ngắn: Vọng tiếng chuông ngân

Podcast truyện ngắn: Vọng tiếng chuông ngân

Trong cuộc sống, có những khoảnh khắc tưởng chừng như bế tắc lại chính là khởi đầu cho một hành trình mới, nơi những âm thanh trở thành điểm tựa cho tâm hồn.
Podcast tản văn: Có những sớm mai

Podcast tản văn: Có những sớm mai

"Có những sớm mai" của tác giả Thanh Tuân là tản văn nhẹ nhàng, đưa người đọc về với cảm giác bình yên vào buổi sáng với những âm thanh, hình ảnh giản dị, quen thuộc...
Vui hè ở quê - trải nghiệm thú vị

Vui hè ở quê - trải nghiệm thú vị

Cho trẻ vui hè ở quê là cơ hội để trẻ em có những trải nghiệm ngày hè lý thú ở các vùng nông thôn, được khám phá thiên nhiên gần gũi mà ở các đô thị lớn các em không dễ gì có được.