Một cuộc đời dâng hiến

(Baohatinh.vn) - Thấm thoắt, nhà thơ Xuân Diệu (1916-1985) đi về cõi vĩnh hằng đã tròn 30 năm. Những ngày này, chúng ta nhớ về ông, người đã đem tất cả cuộc đời mình dâng hiến cho thơ, cho nhân dân và đất nước...

Nhân 30 năm ngày mất nhà thơ Xuân Diệu 18/12 (1985-2015)

Cán bộ, giáo viên và học sinh trường THCS Xuân Diệu (Can Lộc) tìm hiếu thân thế, sự nghiệp nhà thơ trong phòng truyền thống nhà trường

Cán bộ, giáo viên và học sinh trường THCS Xuân Diệu (Can Lộc) tìm hiếu thân thế, sự nghiệp nhà thơ trong phòng truyền thống nhà trường

Ngay từ khi mới xuất hiện trên thi đàn, Xuân Diệu đã lọt vào “mắt xanh” của những người có tên tuổi và uy tín trong giới văn nghệ sĩ. Mặc dù có những điểm khác nhau, nhưng các bài viết đều thống nhất đánh giá cao đóng góp và vị trí hàng đầu của Xuân Diệu đối với phong trào Thơ mới. Trong Thi nhân Việt Nam (1942), nhà phê bình Hoài Thanh cho rằng, Xuân Diệu là nguồn sống dạt dào chưa từng có. Khi vui cũng như khi buồn, ông đều nồng nàn, tha thiết. “Xuân Diệu mới nhất trong các nhà thơ mới…”.

Không chỉ với thơ, Xuân Diệu còn đến với văn xuôi từ rất sớm. Năm 1939, tập hợp các truyện ngắn đã đăng trên báo Ngày nay, Xuân Diệu cho xuất bản tập truyện Phấn thông vàng. Đến năm 1945, cùng với tập thơ Gửi hương cho gió, Xuân Diệu cho ra đời tập văn xuôi Trường ca. Bao trùm lên những trang văn của Xuân Diệu là niềm khát khao gắn bó với cuộc đời, là một tình yêu đắm say không giới hạn.

Khao khát tình yêu cuộc sống, trải lòng đến tận cùng với tình yêu, đó là âm hưởng chính trong truyện ngắn và bút ký của Xuân Diệu trước cách mạng. Nhưng bên cạnh những âm hưởng chính đó còn một mảng đề tài mà Xuân Diệu hướng tới. Đó là số phận những con người nhỏ bé, cam chịu và nghèo khổ. Ở mảng đề tài này, văn xuôi Xuân Diệu có nhiều đóng góp thiết thực hơn. Bởi vì tình yêu, những trạng thái của tình yêu đã được Xuân Diệu nói đến nhiều trong thơ một cách tài hoa.

Cách mạng đã đem lại cho cuộc đời sáng tạo của Xuân Diệu một nguồn sinh lực mới. Tâm hồn ông rộng mở về phía cuộc đời rộng lớn của nhân dân, của đất nước. Người nghệ sĩ đã đến với cách mạng, hòa nhập và gắn bó hết lòng với thực tế đời sống đầy khó khăn, gian khổ nhưng rất đỗi hào hùng, đầy ắp những sự kiện và mang một ý nghĩa mới. Cái tôi cá nhân riêng lẻ hòa với cái tôi công dân lớn một cách hoàn toàn tự nguyện. Xuân Diệu hăm hở sống, hăm hở đi, hăm hở viết. Hàng loạt những tùy bút, ký sự đã tạo thành dòng chảy liên tục, phản ánh sự phong phú, sôi động của cách mạng Việt Nam trong suốt mấy chục năm lịch sử. Ông vừa là người nghệ sĩ, vừa là người thư ký trung thành của thời đại. Một Xuân Diệu với trái tim có sức yêu mãnh liệt và tâm hồn rộng mở, gắn bó với cuộc đời, với đất nước, với nhân dân.

Xuân Diệu là người tài năng, có vốn văn hóa sâu rộng, có sự thẩm bình rất tinh tế. Ông là người rất quan tâm đến lao động nghệ thuật, là người khẳng định mối quan hệ hàng đầu giữa thơ và cuộc sống. Xuân Diệu chủ trương làm một nhà thơ phải có sự uyên bác trong thơ. Đối với công việc tìm hiểu gia tài văn học của ông cha, Xuân Diệu là người có công rất lớn. Bộ sách Các nhà thơ cổ điển Việt Nam (2 tập) là một công trình nghiên cứu chững chạc và bề thế. Với một cái nhìn sắc sảo, vừa bao quát, vừa tỉ mỉ, với một văn phong độc đáo, tự nhiên, Xuân Diệu đã làm cho những tên tuổi lớn trong kho tàng văn học dân tộc như Nguyễn Trãi, Nguyễn Du, Hồ Xuân Hương, Nguyễn Khuyến… thêm chói sáng.

Ông cũng là người đi đầu trong giới thiệu những giá trị thơ ca trên dòng giao lưu giữa các nhà thơ lớn trên thế giới: Louis Aragon, Mayakovsky, Nadim Hikmet v.v… Vừa là dịch giả, ông vừa là sứ giả của tình hữu nghị, giao lưu văn hóa.

Cuộc đời Xuân Diệu là một cuộc đời lao động cần cù, cật lực, không ngưng nghỉ. Ở lĩnh vực nào, tác phẩm của ông cũng đạt đến mức xuất sắc, độc đáo. Chỉ cần nhìn qua khối lượng tác phẩm đồ sộ mà ông để lại với đủ các thể loại, ta cũng phần nào hình dung được cường độ và năng suất lao động của ông. Ghi nhận sự cống hiến to lớn đó, ngoài các phần thưởng cao quý do Đảng và Nhà nước trao tặng, năm 1983, ông được bầu làm Viện sĩ thông tấn Viện Hàn lâm nghệ thuật CHDC Đức.

Ngày 18/12/1985, nhà thơ Xuân Diệu từ giã cõi trần vì một cơn đau tim đột ngột. Đối với Xuân Diệu, không có nỗi đau nào bằng nỗi đau phải lìa xa những người thân yêu, lìa xa cõi đời. Song, đối với tất cả những người quen ông, yêu thơ văn ông thì mãi mãi không bao giờ xa cách ông. Dù ông đã đi xa 30 năm nhưng hình ảnh cũng như những trang thơ, trang văn của ông vẫn sống mãi trong lòng những người yêu thơ…

Đọc thêm

Tiếc cho phim hoạt hình Việt

Tiếc cho phim hoạt hình Việt

Doanh thu hạn chế của các phim hoạt hình Việt ra rạp dịp hè không hoàn toàn phản ánh chất lượng phim. Chuyên gia đánh giá "Trạng Quỳnh nhí: Truyền thuyết Kim Ngưu", "Dế Mèn: Cuộc phiêu lưu tới xóm Lầy Lội" và "Wolfoo: Cuộc đua Tam Giới" hấp dẫn không kém hoạt hình nước ngoài, nhưng khâu quảng bá phát hành còn yếu.
Podcast tản văn: Khi mùa hạ trở mình

Podcast tản văn: Khi mùa hạ trở mình

Tháng Bảy trở mình trong những cơn mưa mềm như dải lụa. Tháng của hoa trái vào mùa, của những tờ giấy báo điểm run run tay học trò, của tiếng ve như thầm tạm biệt...
Niềm tin du lịch Thái Lan dần 'chạm đáy'

Niềm tin du lịch Thái Lan dần 'chạm đáy'

Nhiều yếu tố bất lợi đang kéo ngành du lịch Thái Lan vào giai đoạn khó khăn, khi niềm tin thị trường giảm sâu, dự báo lượng khách quốc tế thấp hơn năm ngoái.
Podcast truyện ngắn: Một vòm trời rất xanh

Podcast truyện ngắn: Một vòm trời rất xanh

Câu chuyện nhẹ nhàng về tình yêu, sự gắn bó và những khởi đầu mới. Trong vòm trời xanh cao ấy, có ánh mắt lặng thầm, có nhịp tim xao động và một lời khẽ chạm trái tim người ở lại.
Ra mắt công chúng vở kịch "Mẹ đợi"

Ra mắt công chúng vở kịch "Mẹ đợi"

"Mẹ đợi" khắc họa sâu sắc sự hy sinh và nghị lực phi thường của người phụ nữ Việt Nam. Đây là tác phẩm mở đầu cho chương trình "Sân khấu truyền hình" của Báo Hà Tĩnh trong năm 2025.
Cảnh Hà Giang hiếm thấy nhìn từ trên cao

Cảnh Hà Giang hiếm thấy nhìn từ trên cao

Dành vài ngày đến Tuyên Quang (địa phận tỉnh Hà Giang trước sáp nhập) mỗi tháng, Trần Trung kể lại những gì mình thấy qua những tấm ảnh chụp từ trên cao.
Podcast Truyện ngắn: Chiếc áo cũ của Ba

Podcast Truyện ngắn: Chiếc áo cũ của Ba

Kỷ vật luôn gợi nhớ thật nhiều ký ức. Với nhiều người, đó là động lực, niềm tin để ghi nhớ và phấn đấu nhiều hơn trong cuộc sống, học tập...
Tác giả Yến Thanh và ký ức Đồng Lộc

Tác giả Yến Thanh và ký ức Đồng Lộc

Từ trái tim người trong cuộc, tác giả Yến Thanh đã viết nên "Cúc ơi" - bài thơ lay động lòng người, khắc họa chân thực sự khốc liệt của cuộc chiến tranh và tinh thần quả cảm của những con người tại Ngã ba Đồng Lộc.
Podcast tản văn: Tháng Bảy lắng đọng lòng tri ân

Podcast tản văn: Tháng Bảy lắng đọng lòng tri ân

Năm nay, thời tiết với nhiều thay đổi, giăng mắc vào hồn người những nỗi niềm xa vọng, ưu tư. Sự đan xen của đất trời làm cho nhịp sống bớt vội vàng, lòng người lắng lại, hoài niệm về những dấu ấn tháng Bảy xưa, cùng tri ân các anh hùng liệt sỹ đã hy sinh vì Tổ quốc...
Cơn địa chấn chưa từng có của 'Conan'

Cơn địa chấn chưa từng có của 'Conan'

Càn quét phòng vé Nhật rồi tiếp tục làm dậy sóng rạp Việt chỉ với 2 ngày chiếu đặc biệt, "Dư ảnh của độc nhãn" đang chứng minh sức hút chưa từng thấy với một tác phẩm hoạt hình.
Rực rỡ sắc hoa nơi miền quê xứ đạo

Rực rỡ sắc hoa nơi miền quê xứ đạo

Xứ đạo Cự Lâm (xã Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh) - vùng quê nghèo đang chuyển mình từng ngày với hệ thống cơ sở hạ tầng được đầu tư đồng bộ, những tuyến đường, khu vườn rực rỡ sắc hoa.
Khám phá 7 thư viện cổ nhất thế giới

Khám phá 7 thư viện cổ nhất thế giới

Không chỉ lưu giữ kho tàng trí thức nhân loại, 7 thư viện lâu đời nhất thế giới dưới đây còn là những kiệt tác kiến trúc, nghệ thuật độc đáo, tráng lệ cho các tín đồ sách khám phá.
Podcast tản văn: Nội tôi thơm ngát hương dầu

Podcast tản văn: Nội tôi thơm ngát hương dầu

Nhỏ bé, giản dị, những lọ dầu gió đã trở nên quen thuộc ở đâu đó trong ngăn tủ đầu giường hay góc bàn nhỏ. Còn với tác giả Hồ Điệp, mùi hương ấy còn là dư âm của một thời đã xa...
Harry Potter mới lộ diện

Harry Potter mới lộ diện

HBO vừa công bố Hình ảnh đầu tiên về "cậu bé phù thủy" trong series phim truyền hình Harry Potter. Phim dự kiến ra mắt vào năm 2027.