Trong văn bản gửi đến Thổ Nhĩ Kỳ, phía Mỹ cùng 8 nước khác đã quyết định bãi bỏ thỏa thuận năm 2006 ký kết với Ankara về chương trình chiến đấu cơ thế hệ 5 F-35. Lý do được đưa ra của quyết định này là Thổ mua và vận hành hệ thống phòng thủ S-400 do Nga sản xuất.
 |
| Mỹ thử nghiệm chiếc F-35 sản xuất cho Thổ. |
Quyết định này được thực hiện bất chấp Ankara nhiều lần khẳng định S-400 chỉ là hệ thống phòng thủ và chúng không hề đe dọa đến bất kỳ hoạt động và vũ khí nào của khối NATO.
Trước đó, Thổ Nhĩ Kỳ đã cam kết mua 100 máy bay F-35. Điều đặc biệt là quyết định loại Thổ chỉ áp dụng với tư cách là khách hàng mua F-35 nhưng với cương vị là nhà cung cấp linh kiện cho quá trình sản xuất, Mỹ vẫn tiếp tục hợp tác với Thổ.
Thông tin này đã được Mustafa Varank, Bộ trưởng Bộ Công nghiệp và Công nghệ của Thổ Nhĩ Kỳ xác nhận: “Các nhà sản xuất nước này vẫn tiếp tục sản xuất các thành phần của máy bay, bất chấp việc Mỹ loại đất nước ông khỏi danh sách khác hàng”.
Việc Thổ vẫn tham gia chuỗi cung ứng linh kiện đã được Thượng viện Mỹ và giới quân sự nước này đồng ý. Việc đồng ý để Thổ tiếp tục tham gia chương trình sản xuất F-35 được Mỹ đưa ra khá đường đột nhưng thông tin này không bất ngờ.
Bởi nó được đưa ra gần như cùng thời điểm Văn phòng Trách nhiệm giải trình chính phủ Mỹ (GAO) thừa nhận, thiếu linh kiện Thổ Nhĩ Kỳ là vấn đề nghiêm trọng với cả chương trình F-35 hiện nay.
Việc loại bỏ toàn bộ linh kiện do Thổ Nhĩ Kỳ sản xuất có thể làm trầm trọng thêm các vấn đề về chuỗi cung ứng vốn đề không thực sự tốt của cả chương trình máy bay F-35.
“Số lượng linh kiện giao muộn tăng lên đến 60% so với trước đây. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ hoàn thành và chuyển giao máy bay. Cùng với đó, nó cũng tác động không nhỏ đến quá trình bảo dưỡng và thay thế linh kiện với những chiếc F-35 đang vận hành”, GAO tuyên bố.
Tuyên bố cũng đồng thời cho thấy, vai trò của Thổ không thể thiếu với cả chương trình máy bay tàng hình F-35 vào lúc này và Ankara biết quá rõ thế mạnh của mình.
Dù nắm rõ thế mạnh của mình nhưng việc sở hữu tiêm kích tàng hình F-35 là điều không thể với Thổ vào thời điểm này. Để đáp trả quyết định của Mỹ, Ankara khẳng định sẽ mua thêm S-400 và đang thảo luận với Nga về hợp đồng mua chiến đấu cơ thế hệ mới.
