Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Science ngày 18/1, do Giáo sư Alexander Muik, thành viên Viện Paul Ehrlich, Giám đốc chuyên môn của Công ty Công nghệ Sinh học BioNTech SE và cộng sự thực hiện.
Các tác giả đánh giá hiệu quả của vaccine Pfizer (BNT162b2) trong việc chống lại biến chủng Omicron. Họ phát hiện ba liều Pfizer có thể cung cấp đủ mức độ bảo vệ khỏi biến chủng này.
Hiệu quả của hai liều Pfizer bị suy giảm trước Omicron
Sau hai tháng xuất hiện, Omicron đã có mặt ở hàng loạt quốc gia trên toàn cầu. Cấu trúc gene của chúng có hơn 50 đột biến, đặc biệt là những thay đổi ở protein Spike S nên được cảnh báo có thể né tránh miễn dịch, giảm hiệu quả của vaccine.
GS Alexander Muik và các đồng nghiệp đã phát triển một loại virus bất hoạt, không thể nhân bản, được gọi là virus giả (pseudovirus). Họ tạo ra virus giả có những đột biến ở protein gai tương tự Omicron và các biến chủng được xác định sớm nhất trong đại dịch.
Nhóm chuyên gia thử nghiệm các pseudovirus thuộc chủng Vũ Hán, Beta, Delta và Omicron với huyết thanh của 51 tình nguyện viên. Những người này đã tiêm 2-3 liều vaccine mRNA Pfizer.
 |
Các nghiên cứu phát hiện biến chủng Omicron làm suy giảm khả năng bảo vệ của vaccine Pfizer với các triệu chứng lây nhiễm Covid-19. Ảnh: The Verge. |
Ở những người tiêm hai liều vaccine Pfizer, hiệu giá trung hòa chống lại Omicron trong huyết thanh giảm hơn 22 lần so với chủng pseudovirus từ Vũ Hán. Một tháng sau khi tiêm liều 3, hiệu giá trung hòa Omicron tăng 23 lần, tương đương mức độ mà hai liều vaccine này tạo ra để chống lại phiên bản nCoV gốc và các biến thể khác.
Trong đó, 29/30 huyết thanh có khả năng vô hiệu hóa virus giả Omicron. Liều 3 Pfizer cũng làm tăng hoạt tính trung hòa chống lại các virus giả thuộc ba chủng còn lại là Vũ Hán, Beta và Delta.
Điều này được đánh giá là phù hợp các quan sát trước đây cho thấy tiêm 3 liều vaccine giúp tăng cường phản ứng miễn dịch với các biến chủng đáng quan ngại.
Tóm lại, các tác giả kết luận dữ liệu của họ cho thấy hai liều vaccine Pfizer có thể không tạo ra đủ miễn dịch bảo vệ chống lại sự lây nhiễm từ Omicron. Khả năng bảo vệ trước biến chủng mới tăng lên mạnh mẽ sau liều thứ 3. Nhóm chuyên gia sẽ tiếp tục thử nghiệm lâm sàng để có được dữ liệu thực tế về hiệu quả của mũi 3 Pfizer với Omicron ngoài môi trường thật.
Khả năng bảo vệ trước Omicron tăng lên mạnh mẽ sau liều 3
Hồi tháng 12/2021, Pfizer-BioNTech công bố nghiên cứu đầu tiên về hiệu quả của vaccine với biến chủng Omicron. Nghiên cứu cho thấy lượng kháng thể trung hòa ở những người tiêm hai liều vaccine Pfizer giảm 25 lần trước biến chủng Omicron so với phiên bản nCoV gốc. Điều này đồng nghĩa với việc hai liều Pfizer có thể không đủ để bảo vệ con người trước Omicron dù vẫn có tác dụng ngăn bệnh chuyển nặng.
Với những người tiêm liều thứ ba, lượng kháng thể tăng 25 lần, tương đương mức độ mà hai liều vaccine này tạo ra để chống lại phiên bản nCoV gốc và các biến thể khác.
|
Gần nửa triệu người Israel trên 60 tuổi chọn tiêm mũi vaccine Covid-19 thứ 4. Ảnh: Ammar Awad/Reuters. |
Cùng thời điểm, Cơ quan An ninh Y tế Anh (HSA) cho biết liều vaccine thứ ba hiệu quả 70-75% ngăn ngừa Covid-19 thể nhẹ do chủng Omicron gây ra. Phát hiện này là dữ liệu nằm ngoài phòng thí nghiệm đầu tiên về tác dụng của vaccine với biến chủng mới.
Nghiên cứu được thực hiện trên 581 người đã tiêm Pfizer hoặc AstraZeneca. Nhóm tác giả nhận thấy kháng thể trung hòa của vaccine giảm đáng kể sau khi tiếp xúc với Omicron. Tuy nhiên, sau liều thứ 3, hiệu quả chống biến chủng trên cơ thể các tình nguyện viên tiêm AstraZeneca và Pfizer khôi phục lên lần lượt là 70% và 75%.
Trong khi đó, các nhà khoa học tại Viện Nghiên cứu Sức khỏe châu Phi ở Durban (Nam Phi) nhận thấy so với chủng virus được phát hiện ở Trung Quốc hai năm trước, biến chủng Omicron làm giảm 41 lần kháng thể trung hòa tạo ra ở những người đã tiêm hai liều vaccine Pfizer/BioNTech.
Tương tự các nghiên cứu trên, kết quả này cũng cho thấy biến chủng Omicron “làm suy giảm khả năng bảo vệ của vaccine đối với các triệu chứng lây nhiễm Covid-19”. Song, vaccine Covid-19 vẫn có khả năng bảo vệ con người khỏi nguy cơ bệnh diễn tiến nặng, ngay cả đối với biến chủng Omicron.
