Theo nghiên cứu trên 80% ung thư là do yếu tố môi trường bên ngoài, khoảng 5-10% là do yếu tố di truyền, một số bệnh ung thư lại tiến triển từ các căn bệnh khác có nguyên nhân do vi khuẩn, virus gây ra như bệnh viêm gan, viêm loét dạ dày…
Thực tế nhiều các loại ung thư đều xuất phát từ thói quen ăn uống, sinh hoạt, luyện tập thể dục, thể thao không đúng cách. Ung thư hiện nay vẫn là một nỗi sợ của nhiều người nhưng bệnh hoàn toàn có thể phòng tránh giảm được nguy cơ được nếu chúng ta biết xây dựng cho mình một chế độ ăn uống, luyện tập thể dục thể thao và sinh hoạt hợp lý. Dưới đây là một số bí quyết để phòng tránh nguy cơ mắc ung thư.
9 bí quyết hữu ích để phòng tránh ung thư
1. Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh
Lựa chọn thực phẩm sạch, xây dựng bữa ăn đầy đủ chất dinh dưỡng là một yếu tố quan trọng để có một cơ thể khỏe mạnh và phòng chống nhiều bệnh tật, trong đó có ung thư.
Vì vậy, hãy thực hiện lựa chọn thực phẩm tươi, sạch, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, được bảo quản tốt. Thường xuyên ăn các món luộc, hấp hơn là những món chiên, xào, nướng…
Cần có chế độ dinh dưỡng hợp lý, cân bằng, chứa đầy đủ các thành phần dinh dưỡng: protein, lipid, glucid, vitamin và chất khoáng để làm tăng sức đề kháng với các tế bào ung thư. Ăn đa dạng nhiều món và thường xuyên thay đổi món trong các bữa ăn.
Ăn nhiều trái cây và rau để hấp thụ đủ những sinh tố và chất xơ, nhất là các thực phẩm phòng chống ung thư như: bơ, cải xanh, bắp cải, đu đủ, dứa, tỏi, hành, khoai lang, đậu phụ, cà chua, súp lơ, táo, nho, cam…
Theo kết luận trong báo cáo của Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế thì ăn một lượng lớn thực phẩm chế biến sẵn sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư. Vì vậy, hạn chế thức ăn chế biến sẵn, cần ăn uống hợp lý giúp ngăn ngừa béo phì bằng cách ăn nhẹ hơn, giảm các loại thức ăn nhiều calo, hạn chế đường – đặc biệt là đường fructose, và chất béo có nguồn gốc từ động vật. Hãy sử dụng dầu thực vật thay cho mỡ động vật, ăn nhiều cá thay cho các loại thịt đỏ.
2. Tích cực luyện tập thể dục thể thao
Các nhà nghiên cứu tại Trung tâm Ung thư Quốc gia Nhật Bản cho rằng, những ai thường xuyên hoạt động chân tay sẽ ít bị mắc các bệnh ung thư hơn so với những người chỉ quen ngồi một chỗ.
Những người đàn ông thuộc nhóm năng động nhất sẽ giảm 13% nguy cơ ung thư so với những người ít vận động tay chân nhất. Phụ nữ hoạt động nhiều cũng giảm được 16% nguy cơ so với những ai lười vận động.
Thực tế cho thấy, tập thể dục không chỉ giúp bạn tăng cường sức khỏe, giảm nguy cơ mắc bệnh mà còn giúp phòng tránh ung thư.
Bất kì một bài tập thể dục nào cũng có lợi cho sức khỏe. Tuy nhiên để đạt được hiệu quả cao bạn nên tập luyện ít nhất 150 giờ mỗi tuần với những bài tập vừa phải, 75 giờ mỗi tuần với những bài tập mạnh. Tập ít nhất 5 ngày trong tuần, thời gian nghỉ giữa các lần tập không quá hai ngày.
Vì vậy, mỗi người nên thường xuyên vận động, tự xây dựng cho mình một chế độ luyện tập hàng ngày như chạy bộ, đi bộ, bơi lội hoặc tham gia các loại hình khác như: Erobic, tập thể hình, yoga… để nâng cao sức khỏe.
3. Không hút thuốc, tránh xa khói thuốc
Hút thuốc là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do ung thư phổi ở cả nam giới và nữ giới. Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ ung thư phổi, vòm miệng, họng, thanh quản, thực quản, thận, bàng quang, tá tràng, tử cung, thận, dạ dày, ruột già và hậu môn, gan...
Ngoài ra, cơ quan Nghiên cứu quốc tế về ung thư gần đây đã đưa ra một số bằng chứng cho thấy hút thuốc lá gây ra ung thư vú ở phụ nữ, và các bác sĩ phẫu thuật đã kết luận rằng hút thuốc làm tăng nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt.
Tiếp xúc với khói thuốc gián tiếp làm tăng nguy cơ bệnh phổi, bao gồm ung thư phổi, bệnh mạch vành và đau tim. Ngay cả khi bạn không hút thuốc lá, việc tiếp xúc với thuốc lá một cách thụ động cũng khiến bạn có nguy cơ bị ung thư cao.
Cần lưu ý đến lối sống, kiểm soát cân nặng để dự phòng bệnh ung thư.
4. Kiểm soát cân nặng, tránh béo phì
Béo phì, không tích cực hoạt động thể chất và chất lượng dinh dưỡng kém đều là những yếu tố nguy cơ cho một số bệnh ác tính. Ước tính có khoảng 18% trường hợp ung thư mỗi năm ở Hoa Kỳ là do tình trạng kém dinh dưỡng, không tích cực hoạt động thể chất và/hoặc béo phì.
Hiện nay, tình trạng thừa cân và béo phì đang tǎng lên với tốc độ báo động không những ở các quốc gia phát triển mà ở cả các quốc gia đang phát triển. Theo thống kê của tổ chức phòng ngừa và kiểm soát bệnh tật Mỹ CDC, gần 70% người trưởng thành Mỹ bị thừa cân hoặc béo phì và xu hướng ngày càng tăng.
Người béo phì có nguy cơ mắc các bệnh lý về tim mạch, tăng huyết áp, đái tháo đường type 2... và đặc biệt là một số loại ung thư bao gồm: ung thư vú, đại trực tràng, thực quản, tuyến tiền liệt. Vì vậy, nhận thức đúng về tác hại của béo phì và mối liên quan giữa béo phì với bệnh ung thư có vai trò rất quan trọng trong việc phòng ngừa và kiểm soát ung thư.
Các nhà nghiên cứu cho rằng cần lưu ý đến lối sống, kiểm soát cân nặng để dự phòng bệnh ung thư. Hãy kiểm soát cân nặng, giảm cân bằng cách thay đổi thói quen ăn uống, giảm hấp thụ năng lượng và tăng cường giải phóng năng lượng qua việc tập luyện.
5. Tránh xa rượu bia
Tỷ lệ mắc bệnh ung thư tăng theo số lượng rượu bia, thời gian uống và sự thường xuyên khi uống. Uống rượu bia gây ra ung thư miệng, ung thư vòm họng, ung thư dạ dày, ung thư gan, ung thư đại tràng.
Bia, rượu cũng làm tăng nguy cơ ung thư vú ở phụ nữ. Nếu bạn hút thuốc lá khi uống rượu bia sẽ càng làm tăng nguy cơ mắc các bệnh do rượu bia gây ra.
6. Tránh tiếp xúc với các tia bức xạ có hại
Hãy bảo vệ bản thân khỏi ánh sáng mặt trời để phòng tránh các bệnh về da, đặc biệt là ung thư da bằng cách che chắn cơ thể với quần áo dài, mũ, kính râm, bôi kem chống nắng với chỉ số SPF ít nhất là 30, ngay cả khi trời râm mát. Hạn chế ra ngoài trong khoảng thời gian từ 10h sáng đến 4h chiều.
Bức xạ từ các thiết bị điện tử không gây ra ung thư trực tiếp nhưng có thể làm tăng tỷ lệ mắc ung thư do những tác động tiêu cực đến chất lượng cuộc sống. Vì vậy, tránh tiếp xúc nhiều với bức xạ tử, chỉ nên thực hiện các loại xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh khi có chỉ định từ bác sĩ chuyên môn.
7. Tránh tiếp xúc với các hóa chất nông nghiệp và công nghiệp
Các loại chất thải, thuốc trừ sâu, thuốc bảo vệ thực vật trong nông nghiệp; các loại khí đốt, khói bụi và phụ gia hóa học trong sản xuất công nghiệp không chỉ gây ô nhiễm môi trường mà còn gây nguy hại cho sức khỏe của con người.
Một số loại hóa chất đã được chứng minh gây ung thư như: Arsenic được sử dụng cho một số sản phẩm xây dựng; Formaldehyd trong chất bảo quản một số thực phẩm, chất tẩy, xà phòng hoặc mỹ phẩm; BPA có trong đồ hộp nhựa; khí thải Diesels từ các phương tiện giao thông…
8. Ngủ đủ giấc
Không có minh chứng mối quan hệ giữa chất lượng giấc ngủ và bệnh ung thư, nhưng các chuyên gia khẳng định một giấc ngủ khỏe mạnh giúp sức đề kháng của cơ thể được nâng cao và tránh béo phì – một trong những nguyên nhân gây ra ung thư phổ biến.
Ngoài ra việc ngủ đủ giấc cùng một chế độ tập luyện hợp lý sẽ giúp tình thần luôn trong trạng thái tốt, tránh các tình trạng căng thẳng mệt mỏi.
9. Thực hiện tầm soát ung thư tổng quát định kỳ
Đa phần các ca bệnh ung thư khi được phát hiện đã đến giai đoạn cuối vì người bệnh chỉ đi khám khi có các triệu chứng cụ thể. Việc tầm soát ung thư tổng quát định kỳ giúp phát hiện ra bệnh ngay cả khi chưa có biểu hiện nào.
Ngày nay, với sự tiến bộ của y học giúp giảm các nguy cơ khi tầm soát ung thư, các bác sĩ chuyên môn khuyến nghị mỗi người nên thực hiện tầm soát ung thư định kỳ. Đặc biệt là với những nhóm người có nguy cơ bị ung thư cao: người hút thuốc lá, người bị các bệnh mạn tính, người có người thân bị ung thư, người béo phì…
Ngoài ra, cần tiêm phòng vaccine đầy đủ để phòng được các bệnh mà khi mắc rất dễ tiến triển thành ung thư như: tiêm phòng viêm gan virus B, HPV...
