Cựu lính giải phóng Hà Tĩnh nhớ về thời khắc lịch sử trưa 30/4/1975

Đều là những cựu binh thuộc Sư đoàn 341, tham gia Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử và có mặt tại Dinh Độc Lập vào ngày 30/4/1975, ông Phan Trọng An (SN 1950) - nguyên cán bộ Trung đoàn 273, ở thôn Yến Giang, xã Hồng Lộc (Thạch Hà) và ông Nguyễn Công Trung (SN 1954) - nguyên cán bộ Trung đoàn 266, ở phường Đại Nài (TP Hà Tĩnh) luôn tự hào và xúc động khi nhắc lại thời khắc lịch sử 50 năm trước.

“Trưa ngày 30/4/1975 mãi mãi là ký ức không thể phai mờ trong tâm khảm tôi. Chúng tôi tiến vào Sài Gòn, tiến về Dinh Độc Lập trong khí thế hết sức thần tốc, táo bạo và hào hùng. Cảm động nhất là hình ảnh đoàn quân đi giữa hai bên con phố đông nghẹt người dân với một rừng cờ đỏ sao vàng trên tay, ùa ra reo hò, vẫy chào... Tôi tự hỏi, làm thế nào mà người dân có thể chuẩn bị được nhiều cờ như thế, khi trước đó không lâu mảnh đất này vẫn còn nằm trong tay địch? Phải chăng, người dân Sài Gòn đã chờ đợi và có một niềm tin chắc thắng vào ngày 30/4 lịch sử?” - ông Phan Trọng An xúc động nhớ lại.

Ông Phan Trọng An sinh ra trong một gia đình có 6 người con ở thôn Yến Giang, bố ông là bộ đội chống Pháp. Tháng 12/1974, sau khi học xong lớp 10, ông lên đường nhập ngũ, tham gia huấn luyện tại Đoàn 22 (Hương Sơn). Sau 1 tháng huấn luyện, ông được biên chế vào Trung đội DKZ 82, Đại đội 12, Tiểu đoàn 3, Trung đoàn 273, Sư đoàn 341 vào Vĩnh Linh (Quảng Trị) tiếp tục huấn luyện.

Nhập ngũ cùng thời điểm và cùng tham gia huấn luyện tại Đoàn 22 nhưng khi vào Sư đoàn 341, ông Nguyễn Công Trung lại được biên chế vào Đại đội 18, Trung đoàn 266, với vai trò lính thông tin.

Tháng 2/1975, Sư đoàn 341 được lệnh hành quân thần tốc vào chiến trường B2 - Đông Nam Bộ. Sau gần 1 tháng hành quân, chiến đấu trên tuyến Đường 9, qua đất Lào, Tây Nguyên… vào cuối tháng 3, đầu tháng 4/1975, ông Phan Trọng An và ông Nguyễn Công Trung cùng Sư đoàn 341 tiến về Đông Nam Bộ. Tại đây, đoàn quân (lúc này thuộc Quân đoàn 4) đã thực hiện nhiều trận đánh thắng lợi, góp phần giải phóng Dầu Tiếng, Bến Cát, Bàu Bàng (Bình Dương)…

Sau những chiến thắng giòn giã của quân ta, ngày 9/4/1975, Sư đoàn 341 được Bộ Chính trị lệnh mở đợt tấn công vào thị xã Xuân Lộc. Đây được xem là “yết hầu”, cánh cửa thép, cửa ngõ phía Bắc của Sài Gòn. Là đơn vị chủ lực đánh trận mở màn, Sư đoàn 341 đã dốc hết lực, quyết tâm giành quyền kiểm soát thị xã. Đúng 5h40’ ngày 9/4/1975, quân ta nổ súng tấn công. Pháo từ các trận địa của ta nhả đạn hướng tới các mục tiêu của địch, bầu trời thị xã rung chuyển. Tuy nhiên, Xuân Lộc là vị trí hiểm yếu của địch, do vậy, địch cố thủ, điên cuồng chống trả, lúc đó ta và địch cùng giành nhau từng đoạn chiến hào. Sau 12 ngày đêm kiên trì chiến đấu (9 - 21/4/1975), thị xã Xuân Lộc mới hoàn toàn được giải phóng. Ngay sau đó, Tổng thống Việt Nam Cộng hòa Nguyễn Văn Thiệu từ chức, nhiều quan chức cao cấp của chính quyền Sài Gòn chạy ra nước ngoài…

Nhận thấy thời cơ đã đến, Bộ Chính trị quyết định mở Chiến dịch Hồ Chí Minh đánh vào Sài Gòn - Gia Định. Ngày 26/4/1975, bộ phận tiền phương của Bộ Chỉ huy Chiến dịch Hồ Chí Minh chuyển xuống Căm Xe, phía Bắc Dầu Tiếng. Sáng 27/4/1975, quân ta chia thành 5 hướng bao vây Sài Gòn, Quân đoàn 4 được lệnh tấn công vào Sài Gòn theo hướng Đông. Sư đoàn 341 là một trong những đơn vị được lệnh nổ những phát súng đầu tiên vào Chi khu Trảng Bom (Biên Hòa) mở đầu Chiến dịch Hồ Chí Minh.

“Khí thế của chúng tôi khi đánh vào Chi khu Trảng Bom mở màn Chiến dịch Hồ Chí Minh không thể diễn tả hết. Bởi trước hết đó là niềm tự hào chiến dịch mang tên Bác Hồ kính yêu và ý chí, quyết tâm mong muốn đến tột cùng: kết thúc cuộc chiến giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Vì thế, đã tạo một động lực, sức mạnh, một khí thế hết sức ghê gớm, không thể nào cản nổi... Cùng với các lực lượng, Tiểu đoàn 1 và Tiểu đoàn 3 của Trung đoàn 273 chúng tôi nhanh chóng đánh chiếm thành công 7 trận địa pháo của địch và tiêu diệt các cụm bộ binh trên dọc phía Đông đường số 1. Tiếp đó, Tiểu đoàn 3 tiếp tục nhận lệnh đánh vào hướng trung tâm Chi khu Trảng Bom hỗ trợ các đơn vị khác… Sau 9 tiếng chiến đấu quyết liệt, 14h ngày 27/4/1975, quân ta đã làm chủ hoàn toàn Chi khu Trảng Bom…” - ông Phan Trọng An kể.

Trên đà thắng lợi, Quân đoàn 4 nói chung và Sư đoàn 341 nói riêng tiến đánh giải phóng Hố Nai, sân bay Biên Hòa. “Sáng sớm ngày 30/4, tôi và một số đồng chí thuộc Tiểu đoàn 3, Trung đoàn 273 đang ở Hố Nai thì Tiểu đoàn trưởng Vũ Thang gọi lên bảo: “Lên xe tiến vào Sài Gòn”. Mọi người liền nhanh chóng nhảy lên xe tăng hành quân. Theo kế hoạch, đơn vị chúng tôi được giao nhiệm vụ tiến về Dinh Độc Lộc cắm cờ giải phóng. Tuy nhiên, trên đường đi gặp phải một số cản trở từ sự cố thủ của tàn quân địch nên chậm hơn so với kế hoạch. Khi xe tăng của chúng tôi đến Dinh Độc Lập thì đồng đội đã cắm cờ trước đó chừng 30 phút. Dừng lại trước cổng dinh khoảng 15 phút, chúng tôi được lệnh diễu hành trên các trục đường chính của thành phố. Lúc đó, từ khắp các ngả đường, cờ đỏ sao vàng rợp trời, người dân đổ ra 2 bên tung hoa, vẫy tay chào đoàn quân chiến thắng” - ông An nhớ lại.

Cùng có mặt tại Dinh Độc Lập trưa 30/4/1975, ông Nguyễn Công Trung kể: “Khi chúng tôi vào đến Dinh Độc Lập thì đã 14h30’, nhưng không khí vẫn náo nhiệt, người dân thành phố vẫn ùn ùn kéo đến chào mừng chiến thắng. Chúng tôi - lúc ấy sau hàng chục ngày hành quân không nghỉ, áo quần màu tô châu đã bạc phếch vì bụi đất. Tuy vậy, không ai thấy mệt mỏi và đói, đều nhìn nhau cười như chưa bao giờ được cười, ôm nhau vỗ vai kêu lên: Giải phóng rồi, hòa bình rồi!…”.

Sau giải phóng, cả ông An và ông Trung đều cùng đơn vị ở lại làm nhiệm vụ quân quản. Tháng 9/1977, chiến tranh biên giới Tây Nam nổ ra, Sư đoàn 341 được lệnh tham gia chiến dịch, 2 cựu binh đều theo đơn vị ra chiến trường. Trải qua nhiều trận đánh ở biên giới cho đến chiến trường Campuchia, giúp nước bạn đánh đuổi bè lũ quân diệt chủng Polpot, họ đều chiến đấu rất kiên cường và đều mang trên mình thương tích do súng đạn của kẻ thù...

Tháng 12/1980, sau khi hoàn thành nhiệm vụ ở Campuchia, Sư đoàn 341 rút về nước. Năm 1981, ông Phan Trọng An phục viên trở về địa phương tiếp tục tham gia công tác. Ông từng là Phó Chủ tịch UBND xã kiêm Trưởng Công an xã Hồng Lộc, đến năm 1998 thì nghỉ hưu. Còn ông Nguyễn Công Trung tiếp tục ở lại đơn vị, từng 2 lần được tặng thưởng danh hiệu Chiến sỹ quyết thắng. Năm 1997, ông Trung về hưu với quân hàm thiếu tá. Cùng với những cống hiến cho đất nước, cả 2 cựu binh đều có cuộc sống gia đình hạnh phúc, con cái đều trưởng thành và thành đạt.

“Những ngày này, khi cả nước cùng hân hoan kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, cũng như các cựu binh khác, tôi và anh Phan Trọng An đều luôn hướng về, tưởng nhớ những đồng đội đã hy sinh, những người để lại một phần thân thể trên chiến trường. Chúng tôi thường xuyên nhắc nhở nhau tiếp tục giữ vững phẩm chất người lính Cụ Hồ, không ngừng cống hiến, dạy bảo con cháu phải luôn biết tự hào và ghi nhớ công lao cha ông - những người đã hiến cả máu xương, tuổi thanh xuân của mình cho độc lập, tự do của Tổ quốc, cho hòa bình hôm nay...” - cựu binh Nguyễn Công Trung xúc động chia sẻ.