Những tháng gần đây, người dùng mạng xã hội tại Việt Nam liên tục nhìn thấy các quảng cáo phát trực tiếp với nội dung đồi trụy, bán hàng giả được ngụy trang như thật trên Facebook. Các bài đăng này xuất hiện với tần suất liên tục, bất chấp việc chủ tài khoản bỏ qua, không quan tâm.
Điểm chung của các trang chạy quảng cáo dạng này là người dùng cá nhân, được Facebook mở tính năng Chuyên nghiệp. Thông qua chế độ này, bất kỳ ai trả tiền, đều được Facebook cho quảng cáo dễ dàng.
Ngập tràn quảng cáo “bẩn”
“Facebook của tôi liên tục xuất hiện các quảng cáo app đồi trụy. Trong đoạn phát trực tiếp, đôi nam nữ dùng lời lẽ thô tục, không mặc quần áo và để lộ bộ phận nhạy cảm. Trong một livestream khác, họ còn quan hệ lúc có hàng chục nghìn người xem”, ông Võ Hạnh, nhân viên văn phòng tại TP Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh chia sẻ.
Người dùng này cho biết không sử dụng trình duyệt hay điện thoại để tìm kiếm các nội dung có liên quan đến quảng cáo nói trên. Đồng thời, ông Hạnh bấm báo cáo nội dung vi phạm sau khi nhìn thấy, nhưng Facebook vẫn bắt xem những buổi trực tiếp đồi trụy như trên.
 |
Quảng cáo loa, tai nghe giả trên Facebook. Ảnh: Hùng Phi. |
“Người trưởng thành như tôi nhìn thấy còn đỏ mặt. Nếu Facebook phân phối cái này đến trẻ em thì thật khủng khiếp. Mà buổi phát sóng có tới 30.000-40.000 người xem, trong số này có thể trẻ em không ít”, ông Hạnh nói thêm.
Một loại quảng cáo “bẩn” khác cũng tràn ngập trên Facebook gần đây là mạo danh các thương hiệu nổi tiếng, bán hàng giả. “Loa Marshall giảm giá 70%”, “Tai nghe AirPods hạ giá cuối năm”, “Samsung xin lỗi khách hàng”... là những mẩu nội dung mà người dùng liên tục nhìn thấy. Các tài khoản được ngụy trang như fanpage nổi tiếng, thêm cả đường dẫn website để tăng uy tín, nhằm lôi kéo khách mua hàng.
“Thấy loa Marshall giá rẻ chỉ 500.000 đồng nên tôi cũng muốn mua thử xem sao. Nhận về mới phát hiện ra là đồ giả. Số tiền bị lừa cũng không lớn, nhưng nhân số lượng vài nghìn người mua là con số khổng lồ”, ông Hải Nam, ngụ tại quận 8, TP Hồ Chí Minh chia sẻ về trải nghiệm mua hàng theo quảng cáo trên Facebook.
Nguồn gốc của quảng cáo "loa giảm giá"
Cuối năm 2022, Facebook giới thiệu thêm tính năng Chế độ Chuyên nghiệp cho người dùng trên nền tảng. Ứng dụng cho biết đây là giải pháp để người dùng xây dựng thương hiệu cá nhân, mở rộng tính năng cho tài khoản cơ bản như một Trang (Pages). Để thu hút khách hàng, mạng xã hội của Meta còn nhấn mạnh yếu tố có thể kiếm tiền từ nội dung đăng tải.
Sau một năm ra mắt, chế độ chuyên nghiệp lại giống như cách để nền tảng kiếm thêm tiền doanh thu. Ngoài các công dụng như xem số liệu, mở theo dõi... tài khoản chuyên nghiệp có thể trực tiếp chạy quảng cáo. Facebook mở rộng đối tượng khách hàng trên nền tảng, không chỉ giới giạn ở nhóm doanh nghiệp truyền thống.
 |
Trang tạo giả mạo lập được 6 ngày, chạy quảng cáo tiếp cận hàng chục nghìn người. Ảnh: Hùng Phi. |
Mẫu quảng cáo mà ông Hạnh, ông Hải nhìn thấy đều xuất phát từ những tài khoản cá nhân, chuyển sang chế độ chuyên nghiệp. Ví dụ, người dùng có tên Marshall Store Việt Nam có tài khoản được lập 6 ngày trước, có 6 người theo dõi và không được nền tảng xác minh. Tuy nhiên, trang Facebook này đang chạy quảng cáo bán loa giảm giá 70% với hiển thị giống như một trang chính chủ.
Trong khi đó, một quảng cáo phát sóng livestream đồi trụy cũng xuất phát từ trang Facebook mới lập 3 ngày.
“Trước đây, chạy quảng cáo dạng livestream trên Facebook rất khó khăn. Chỉ trang doanh nghiệp, có tick xanh mới được cấp dịch vụ này. Hồi đó page tick xanh có giá rất cao”, ông Mai Thanh Phú, chuyên viên marketing online, trao đổi với Tri Thức - Znews.
Tuy nhiên hiện tại, các tài khoản mới lập vài ngày, chỉ cần mở chế độ chuyên nghiệp, trả tiền cho Facebook, là có thể chạy quảng cáo livestream. Theo ông Phú, điều này khiến cho những buổi phát trực tiếp đồi trụy, cờ bạc xuất hiện trên nền tảng nhiều hơn.
Đồng thời, đây là những tài khoản “chạy một lần”. Sau khi bị Facebook phát hiện vi phạm, những kẻ đứng sau dễ dàng tạo thêm trang cá nhân khác để tiếp tục chạy quảng cáo bẩn.
Doanh thu quảng cáo tăng mạnh
“Từ khi bật chế độ chuyên nghiệp, dưới mỗi bài đăng của tôi đều có nút kêu gọi chạy quảng cáo. Các bước thiết lập để trả tiền cho Facebook cũng đơn giản hơn nhiều, không cần tài khoản quảng cáo như trước”, ông Phú nói.
Sau khi chế độ chuyên nghiệp ra mắt, tình hình kinh doanh của Facebook có nhiều chuyển biến tích cực. Báo cáo tài chính quý III của Meta cho thấy doanh thu của họ tăng mạnh, đạt 34,1 tỷ USD, cao hơn 23% so với cùng kỳ. Công ty cho biết phần tiền kiếm được từ quảng cáo đã tăng 24%, phục hồi sau năm 2022 biến động.
Đây là quý thứ ba liên tiếp doanh thu Meta tăng trưởng. Đồng thời, đây cũng là quý có mức tăng cao nhất trong hai năm qua, mang đến phần lợi nhuận 11,6 tỷ USD. Trong 9 tháng đầu năm, doanh thu của Meta liên tục tăng, trong khi Snap suy giảm không phanh. Tại X, mọi chuyện còn tệ hơn khi những sai lầm của Elon Musk khiến các đối tác phải bỏ chạy.
Đây thật sự là một kỳ tích với chính Mark Zuckerberg và Meta. Còn nhớ hồi đầu năm 2023, doanh thu hàng năm của Meta chứng kiến sự sụt giảm nghiêm trọng, trong khi dự án metaverse là đề tài chế giễu ở mọi nơi trong giới công nghệ. Đáp lại, Zuckerberg tuyên bố kế hoạch “Năm hiệu quả”. Các dự án có mức độ ưu tiên thấp bị hủy bỏ không thương tiếc, đi kèm danh sách 21.000 nhân sự bị cắt giảm trong hai đợt sa thải.
Đi cùng với sự tăng trưởng và nguồn thu lớn từ quảng cáo, các nội dung bẩn được trả tiền để phân phối trên nền tảng nhiều hơn. Theo ông A.T, admin của hàng loạt fanpage lớn tại Việt Nam, lớp kiểm duyệt của Facebook ngày càng lỏng lẻo, xét duyệt quảng cáo đơn giản hơn trước rất nhiều.
