Minh bạch, khách quan trong cho vay phát triển nhà ở xã hội

Từ ngày 15/8/2016, chương trình cho vay ưu đãi phát triển nhà ở xã hội sẽ được Ngân hàng Chính sách xã hội (CSXH) triển khai. (ảnh: internet)

- Thưa ông, chương trình cho vay phát triển nhà ở xã hội đang mở ra hy vọng cho người nghèo, người thu nhập thấp, đối tượng chính sách cải thiện điều kiện nhà ở. Tuy vậy, nhiều ý kiến bày tỏ sự lo lắng việc huy động nguồn vốn để thực hiện chương trình sẽ có những khó khăn?

Nguồn vốn thực hiện chương trình cho vay ưu đãi để mua, thuê mua nhà ở xã hội; xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở sẽ được huy động đa dạng từ nhiều nguồn. Theo các quy định của Luật Nhà ở số 65/2014/QH13 và Nghị định 100/2015/NĐ-CP: “Khách hàng là hộ gia đình, cá nhân khi vay vốn ưu đãi từ Ngân hàng CSXH phải thực hiện việc gửi tiết kiệm tại Ngân hàng CSXH hàng tháng, với thời gian tối thiểu 12 tháng và mức gửi theo quy định của bên cho vay”.

Quy định này được Ngân hàng CSXH cụ thể hóa thành một trong những điều kiện khi vay vốn, đó là “người vay phải thực hiện gửi tiền tiết kiệm hàng tháng tại Ngân hàng CSXH với thời gian gửi tối thiểu 12 tháng kể từ ngày ký hợp đồng tín dụng với Ngân hàng CSXH. Mức gửi hàng tháng tối thiểu bằng mức trả nợ hàng tháng của người vay vốn”. Số tiền gửi tiết kiệm của người vay trong năm đầu tiên sẽ được ngân hàng trích chuyển để thu nợ cho chính người vay sau khi hết thời gian ân hạn trả nợ (12 tháng kể từ ngày nhận khoản vay đầu tiên). Số tiền huy động tiết kiệm này sẽ là một trong những nguồn vốn để Ngân hàng CSXH thực hiện cho vay ưu đãi mua, thuê mua nhà ở xã hội; xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở.

Cũng theo các quy định của Nghị định 100/2015/NĐ-CP, nguồn lực quan trọng để triển khai có hiệu quả chương trình cho vay ưu đãi phát triển nhà ở xã hội đó là nguồn vốn từ Chính phủ. Ngân hàng CSXH đang đề nghị Chính phủ, các bộ, ngành liên quan bố trí nguồn vốn để triển khai thực hiện. Như vậy, nguồn vốn để thực hiện chương trình đang phụ thuộc chủ yếu vào nguồn vốn của Chính phủ phân bổ cho Ngân hàng CSXH theo từng thời kỳ.

- Khác với vay vốn tại các ngân hàng thương mại như trước đây, khi vay ưu đãi để mua, thuê mua nhà ở xã hội; xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở do Ngân hàng CSXH thực hiện, người vay sẽ thực hiện quy trình thủ tục như thế nào, thưa ông?

Việc thực hiện chương trình cho vay ưu đãi để mua, thuê mua nhà ở xã hội được thực hiện theo Văn bản hướng dẫn số 2526/NHCS-TDSV ngày 27/7/2016 của Ngân hàng CSXH Việt Nam. Văn bản hướng dẫn đã quy định rõ nguyên tắc vay vốn, đối tượng, điều kiện được vay; mức vốn, lãi suất, thời hạn, phương thức cho vay, hồ sơ...

Điểm khác căn bản giữa cho vay tại ngân hàng thương mại và Ngân hàng CSXH đó là quy trình thủ tục phải tuân thủ quy định cho vay nguồn vốn ưu đãi. Quy trình thủ tục này có sự tham gia bình xét của các thành viên tổ tiết kiệm và vay vốn (TK&VV), sự giám sát của người dân, tổ chức hội nhận ủy thác và sự giám sát, xác nhận của chính quyền địa phương, vì vậy, sẽ nâng cao tính khách quan, công bằng và minh bạch của chương trình.

Theo đó, người vay vốn gửi hồ sơ cho tổ TK&VV nơi cư trú hợp pháp. Nếu người vay vốn chưa là tổ viên tổ TK&VV thì tổ TK&VV tại thôn, tổ dân phố nơi cư trú hiện nay tổ chức họp kết nạp bổ sung tổ viên. Đối với người vay vốn đang cư trú tại các khu nhà ở tập thể mà xa khu dân cư thì ban giảm nghèo cấp xã tham mưu chủ tịch UBND cấp xã giao cho một trong 4 tổ chức chính trị - xã hội đang nhận ủy thác (Hội LHPN Việt Nam, Hội Cựu chiến binh Việt Nam, Hội Nông dân Việt Nam và Đoàn TNCS Hồ Chí Minh) đứng ra vận động thành lập tổ TK&VV theo quy định.

Tổ TK&VV sẽ tổ chức họp bình xét công khai, lập danh sách đề nghị vay vốn ngân hàng CSXH trình UBND cấp xã. Căn cứ chỉ tiêu kế hoạch vốn được giao, ban giảm nghèo cấp xã tập hợp hồ sơ của các tổ TK&VV trong toàn xã trình chủ tịch UBND cấp xã xác nhận trên danh sách đề nghị vay vốn ngân hàng CSXH sau đó gửi ngân hàng CSXH nơi cho vay. Trường hợp nhu cầu vay vốn lớn hơn chỉ tiêu kế hoạch vốn được giao thì tổ chức chấm điểm theo bảng tiêu chí (do Bộ Xây dựng ban hành). Căn cứ vào số điểm đã chấm, xác định số người được vay vốn theo nguyên tắc lấy điểm từ cao xuống thấp. Trường hợp tại mức chỉ tiêu kế hoạch vốn được giao mà có nhiều người bằng điểm nhau thì bốc thăm để quyết định.

Ngân hàng CSXH nơi cho vay sẽ thực hiện việc thẩm định, kiểm soát, phê duyệt cho vay trong khoảng thời gian tối đa là 15 ngày và thông báo kết quả cụ thể. Đối với những trường hợp phê duyệt cho vay, ngân hàng CSXH sẽ hướng dẫn người vay thực hiện các thủ tục, hồ sơ theo đúng quy định.