Phần lớn xã NTM chưa đạt chuẩn... y tế!
Theo số liệu thống kê từ các địa phương, tính đến hết năm 2016, toàn tỉnh có 82 xã đạt chuẩn NTM - một kết quả hết sức ấn tượng. Thế nhưng, đến hết tháng 5/2017, trong 82 xã trên, mới chỉ có 24 xã đạt tỷ lệ 85% dân số tham gia BHYT theo quy định. 58 xã còn lại dù đã về đích NTM nhưng lại “rớt” chuẩn y tế (tiêu chí 15), do chưa đạt tỷ lệ bao phủ BHYT!
Cán bộ BHXH tỉnh phối hợp với địa phương tuyên truyền, vận động người dân xã Hương Vĩnh (Hương Khê) tham gia BHYT.
Theo BHXH tỉnh, tính đến hết tháng 5/2017, dù đã quyết liệt triển khai các biện pháp nhằm nâng tỷ lệ bao phủ BHYT nhưng số xã đã về đích NTM mà chưa đạt tỷ lệ bao phủ BHYT theo quy định của UBND tỉnh vẫn chiếm phần lớn. Cụ thể: TX Kỳ Anh có 1/1 xã về đích NTM nhưng chưa đạt tỷ lệ bao phủ BHYT; huyện Kỳ Anh 5/8; Cẩm Xuyên 8/9; TP Hà Tĩnh 3/4; Thạch Hà 8/9; Can Lộc 4/9; Nghi Xuân 2/8; Đức Thọ 5/11; Hương Sơn 2/8; Vũ Quang 1/6; Hương Khê 2/4; Lộc Hà 1/4.
Không chỉ vậy, nhiều xã NTM nhưng vẫn có tỷ lệ bao phủ BHYT thấp một cách ngạc nhiên. Ví dụ: Cẩm Quang (Cẩm Xuyên) chỉ đạt 69%; Thạch Văn (Thạch Hà) 63%; Tùng Lộc (Can Lộc) 69%; Đức Hương (Vũ Quang) 69%... Với tỷ lệ này, các xã trên đã có bước lùi đáng lo ngại so với khi về đích NTM. Được biết, trước năm 2016, xã về đích NTM phải đạt tỷ lệ 70% dân số trở lên tham gia BHYT, theo quy định của UBND tỉnh.
Đáng lo ngại hơn, nếu không có giải pháp căn cơ, nhiều xã đăng ký về đích NTM năm 2017 cũng sẽ không cán đích vì không đạt tỷ lệ bao phủ BHYT 85%. Đơn cử tại huyện Đức Thọ, ngoài 11 xã đã về đích, năm 2017 có 9 xã đăng ký về đích nhưng đến cuối tháng 5/2017, chưa xã nào đạt tỷ lệ bao phủ BHYT.
Vì đâu nên nỗi?
Đi thực tế tại nhiều thôn, xã, không khó để nhận ra một điều chẳng còn mới mẻ gì: Người tự nguyện tham gia BHYT phần lớn là đối tượng già yếu, mắc bệnh nặng, ốm đau thường xuyên...; còn người khỏe mạnh chẳng mấy ai tham gia, trừ học sinh, sinh viên và đối tượng được Nhà nước bao cấp.
Gia đình ông N.Q.K, bà P.T.C (thôn Đại Lợi, xã Đức Yên, Đức Thọ) là một ví dụ. Nhà có 7 khẩu, gồm vợ, chồng và 5 con. Tại thời điểm chúng tôi có mặt, 3 con đã có thẻ BHYT học sinh, còn 5 khẩu chưa có. Hỏi lý do, ông K. chẳng ngần ngại: “Do chưa có tiền... Mà vợ chồng từ trước tới giờ chưa phải tốn viên thuốc nào. Biết thẻ rất có lợi nhưng chờ khi nào già cả rồi tính sau...”.
Hiện nay, nhiều xã đăng ký về đích NTM năm 2017 đang “tướt mồ hôi” lo không đạt 85% dân số tham gia BHYT vì nhiều hộ nghèo “được” thoát nghèo. Ông Nguyễn Văn Kiêm - Trưởng thôn Vĩnh Hưng, xã Hương Vĩnh (Hương Khê), thẳng thắn: “Toàn thôn có 162 hộ, 611 khẩu mà nay mới 15% dân số có thẻ BHYT”.
Một lý do khách quan khác làm cho tỷ lệ bao phủ BHYT nói chung, trong đó có nhiều xã NTM sụt giảm sâu (giảm 186.000 người) là do hầu hết các thôn, xã đặc biệt khó khăn vùng miền núi theo Quyết định 50 của Thủ tướng Chính phủ, giai đoạn 2016-2020 không còn thuộc diện được hưởng chính sách BHYT. Từ đó, ngoài một số hộ khó khăn chưa mua được thẻ mới thì nhiều người có tâm lý trông chờ được Nhà nước bao cấp trở lại.
Để các xã NTM có 85% dân số tham gia BHYT
Cả hệ thống chính trị đã vào cuộc. Nhiều giải pháp quyết liệt, đồng bộ đã được triển khai và bước đầu cho kết quả khả quan. Tuy nhiên, có thể thấy, phần còn lại là rất khó khăn. Theo Giám đốc BHXH Hà Tĩnh Hoàng Văn Minh, thời gian tới, chúng ta cần tiếp tục tuyên truyền, vận động để nâng cao nhận thức người dân về lợi ích và trách nhiệm công dân khi tham gia BHYT; khi giá dịch vụ y tế tăng cao trong thời gian tới.
Góp thêm vào giải pháp này, Bí thư Huyện ủy Vũ Quang Phạm Hữu Bình cho rằng, cần phải đổi mới công tác tuyên truyền, vận động theo hướng cụ thể, thiết thực, đến tận từng hộ. Cấp ủy, chính quyền, tổ chức hội, đoàn thể các cấp, nhất là tại cơ sở không chỉ hiểu biết về Luật BHYT mà còn gần gũi với người dân, nắm được hoàn cảnh để tuyên truyền, vận động và tham mưu chính quyền có sự hỗ trợ đối với những hoàn cảnh khó khăn mua thẻ BHYT.
“Cần rà soát, nắm rõ đối tượng có và chưa có thẻ BHYT, kể cả những người làm ăn xa quê để có giải pháp giúp người dân tham gia BHYT...”, ông Nguyễn Như Dũng - Bí thư Huyện ủy Can Lộc cho hay.
Kinh nghiệm tại một số địa phương cho thấy, ngoài sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị thì việc giao chỉ tiêu cụ thể cho các thôn, xóm, tổ chức hội, đoàn thể đóng vai trò quan trọng.
Nhiều người còn cho rằng, huy động các nguồn lực để hỗ trợ cho nhóm đối tượng yếu thế; đồng thời, hỗ trợ thêm cho nhóm đối tượng có mức sống trung bình (hiện đang được Nhà nước hỗ trợ 30% giá trị thẻ) sẽ góp phần quan trọng nâng tỷ lệ bao phủ thẻ BHYT vì đây là nhóm còn khoảng 250.000 người chưa tham gia BHYT.
