Lắng đọng dòng La

(Baohatinh.vn) - Sông La - một con sông “không nguồn, không cửa” nhưng đã khởi nguồn cho biết bao giá trị văn hóa, lịch sử của quê hương Hà Tĩnh. Những giá trị ấy và cảnh sắc đôi bờ sông La cũng ẩn giấu nhiềm tiềm năng du lịch trải nghiệm chưa được khai thác.

Lắng đọng dòng La

Lắng đọng dòng La

Sông La - một con sông “không nguồn, không cửa” nhưng đã khởi nguồn cho biết bao giá trị văn hóa, lịch sử của quê hương Hà Tĩnh. Những giá trị ấy và cảnh sắc đôi bờ sông La cũng ẩn giấu nhiềm tiềm năng du lịch trải nghiệm chưa được khai thác.

Bắt đầu ở điểm cuối của 2 con sông Ngàn Sâu, Ngàn Phố tại ngã ba Tam Soa, sông La chảy qua 15 km làng mạc, xóm thôn, đến ngã ba Phủ (Nghi Xuân) thì hợp lưu với dòng Lam đổ ra biển cả. Trên bản đồ, hầu như sông La không có khúc nào thẳng. Ngay từ điểm bắt đầu, sông đã vồng lên hướng Bắc thành một vòng cung lách qua bãi Ngưu Chữ rồi lại lượn một vòng cung chếch về hướng Đông Nam lách mình dưới cầu Thọ Tường ôm ấp các làng quê và cuối cùng là uốn mình thành một vòng cung nhỏ theo hướng Bắc mới nhập vào dòng Lam.

Có lẽ bởi đặc điểm địa lý đó mà nước sông La được sử sách ghi nhận là “Chảy không nhanh nhưng cũng không quá chậm. Vị nước ngọt mà thơm, tính bình mà nhuận, có cảnh trí tắm nước hóng gió, có phong độ của bọn bút nghiên…”. Và, Huy Cận trong bài thơ “Gửi bạn người Xứ Nghệ” cũng đã khái quát “Như sông La chảy chậm. Đọng bao nỗi vui sầu”. Trong những vòng cung uốn lượn theo làng mạc, xóm thôn ấy, sông La đã lắng trong dòng chảy và bồi đắp cho các làng quê rất nhiều giá trị văn hóa độc đáo.

Lắng đọng dòng La

Trên suốt chừng 15 km ngắn ngủi của mình, sông La luôn gắn với núi, với làng và với người Đức Thọ, làm nên một Đức Thọ “gạo trắng nước trong”, khiến cho nhiều văn nghệ sỹ đi qua đều bật lên nhiều cảm xúc. Ngay tại nơi bắt đầu, sông đã hòa với núi tạo nên một biểu tượng độc đáo La Giang - Tùng Lĩnh. Ngọn núi Tùng Lĩnh có rất nhiều thông nên nhân dân thường gọi là rú Thông. Núi vốn được coi là Thiếu Tổ sơn, nơi đây “cây cối sum suê, độc chiếm hết vẻ đẹp của cả vùng, là chung tú của 28 quả núi của tổng Việt Yên” (Bùi Dương Lịch). Núi cũng được coi là “tiền đồn” trấn giữ ngã ba Tam Soa - nơi hội tụ 3 nguồn sông Ngàn Sâu, Ngàn Phố, sông La. Ở đó, linh khí núi sông đã hội tụ, tạo nên một đất học Tùng Ảnh, đóng góp cho đất nước nhiều nhân tài.

Đến nay, người Tùng Ảnh vẫn tin vào giai thoại nhờ có bãi Ngưu Chữ được bồi lắng từ hàng triệu năm có hình ngọn bút dưới dòng sông La hướng thẳng vào làng mà làng “phát quan”. Bởi thế, từ đời này qua đời khác, làng Tùng Ảnh luôn có nhiều danh nhân, chí sỹ, nhà khoa học nổi tiếng. Trong đó có nhà văn hóa Bùi Dương Lịch, chí sỹ Phan Đình Phùng, nhà cách mạng Trần Phú, luật sư Phan Anh, nhà phê bình Hoàng Ngọc Hiến v.v… cùng hàng trăm vị giáo sư, tiến sỹ thuộc nhiều lĩnh vực.

Lắng đọng dòng La

Khu lưu niệm cố Tổng Bí thư Trần Phú (Đức Thọ - Hà Tĩnh). Ảnh: Thanh Hải

Không chỉ ưu ái riêng Tùng Ảnh, suốt chiều dài của mình, sông La còn đem linh khí của mình nuôi dưỡng nên nhiều nhân tài khác cho quê hương Đức Thọ như: Nhà ngoại giao Nguyễn Biểu, nhà khoa học Hoàng Xuân Hãn, nhà toán học Lê Văn Thiêm, Giáo sư sinh học Võ Quý, nhà điêu khắc Điềm Phùng Thị v.v…

Cùng với việc bồi đắp, nuôi nấng những người con tài hoa trong học hành khoa cử, sông La còn nuôi nấng nên những bàn tay, khối óc tài hoa trong lao động. Từ những thế kỷ trước, đôi bờ sông La đã xuất hiện những làng nghề truyền thống gắn với những đặc trưng thổ nhưỡng của vùng. Trong đó, nổi tiếng là làng nón, làng dệt lụa chợ Hạ. Làng nghề đan lát, cào hến ở Trường Sơn. Làng đóng thuyền Trường Xuân. Xa bờ hơn một chút là làng mộc Thái Yên. Sự hình thành và phát triển những làng nghề ấy đều cho thấy nét tài hoa và tâm hồn phong phú của người dân đôi bờ sông La. Ngày nay, một số nghề đã mất đi nhưng một số làng nghề lại phát triển lên những bậc cao hơn, góp phần tạo nên “thương hiệu” cho quê hương Đức Thọ.

Lắng đọng dòng La

Làng hến ở Trường Sơn (Đức Thọ) - một làng nghề truyền thống gắn bó lâu đời với dòng sông La. Ảnh: Đức Thiện

Sông La, như tác giả Minh Khanh đã viết: “Sông dài bao khúc sông ơi/ Sông hẳn còn in bóng người thuở trước”, ngày nay, hai bên bờ sông La, hòa mình giữa các làng mạc, xóm thôn còn rất nhiều những di tích văn hóa, lịch sử gắn với những danh nhân nổi tiếng. Đó là đền thờ Nguyễn Biểu (Yên Hồ); mộ và nhà thờ Phan Đình Phùng, Khu lưu niệm Trần Phú, nhà thờ Bùi Dương Lịch (Tùng Ảnh)… Cùng đó là nhiều di tích văn hóa gắn với nhiều giai đoạn lịch sử như: Chùa Am (Đức Hòa), đền thờ Ngô Thị Ngọc Dao (Đức Thịnh), chùa Vền (Đức Tùng), chùa Đá (Tùng Ảnh)…

Khi viết về sông La, nhà nghiên cứu Võ Hồng Huy từng đánh giá: “Dọc hai bên sông, các di tích lịch sử cùng với thắng cảnh thiên nhiên kỳ vỹ, duyên dáng, hòa quyện, đan xen, tạo nên một vùng văn hóa du lịch phong phú, đặc sắc, không phải nơi nào cũng dễ có được”. Thật vậy, sông La tiềm ẩn rất nhiều tiềm năng du lịch trải nghiệm, khám phá. Chỉ cần một vài du thuyền xuôi dòng với “đặc sản” dân ca ví, giặm, du khách có thể chiêm ngưỡng vẻ đẹp của sông núi, có thể khám phá, cảm nhận những giá trị văn hóa, lịch sử từ những di tích văn hóa, lịch sử trên các làng quê, có thể trải nghiệm, thưởng thức đặc sản hến sông La… Tiếc rằng, Đức Thọ chưa đặt mục tiêu và kế hoạch để khai thác tiềm năng ấy.

Lắng đọng dòng La

Đôi bờ sông La. Ảnh: Huy Tùng

Ảnh: PV - CTV

Video & Thiết kế: Huy Tùng

Chủ đề NGƯỜI HÀ TĨNH

Đọc thêm

Miệt mài “góp nhặt” ký ức ông cha

Miệt mài “góp nhặt” ký ức ông cha

Với 5 bảo vật quốc gia và hàng ngàn hiện vật, cổ vật, tư liệu giá trị về quê hương núi Hồng - sông La đang được lưu giữ là minh chứng cho những nỗ lực của Bảo tàng Hà Tĩnh trong sưu tầm, bảo quản ký ức quê hương.
[QUIZ] Bí thư Tỉnh ủy lâm thời đầu tiên của Hà Tĩnh là ai?

[QUIZ] Bí thư Tỉnh ủy lâm thời đầu tiên của Hà Tĩnh là ai?

Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy lâm thời đầu tiên của Hà Tĩnh là người cộng sản kiên trung, có nhiều đóng góp to lớn cho sự nghiệp đấu tranh cách mạng. Cuộc đời và sự nghiệp của đồng chí là tấm gương sáng ngời, để lại nhiều bài học quý báu cho đội ngũ cán bộ, đảng viên hôm nay và các thế hệ mai sau.
Di sản văn hóa Hà Tĩnh - 80 năm hành trình tỏa sáng

Di sản văn hóa Hà Tĩnh - 80 năm hành trình tỏa sáng

80 năm qua, kể từ khi đất nước giành độc lập, văn hóa luôn là mạch nguồn nuôi dưỡng tinh thần, bản sắc và sức mạnh đoàn kết của người Hà Tĩnh. Đặc biệt, từ sau công cuộc đổi mới, ngành Văn hóa Hà Tĩnh đã có bước tiến dài trong nỗ lực bảo tồn và làm tỏa sáng di sản cha ông.
Người đàn ông khuyết bàn tay có biệt tài vẽ, đắp tranh nổi

Người đàn ông khuyết bàn tay có biệt tài vẽ, đắp tranh nổi

Anh Nguyễn Văn Mạnh (SN 1985, ở phường Thành Sen, tỉnh Hà Tĩnh) khuyết một bàn tay nhưng lại có biệt tài vẽ và đắp tranh nổi. Dù mất đi đôi bàn tay nhưng việc được sống với niềm đam mê, thỏa sức tạo nên những bức tranh tường sống động, anh Mạnh cảm thấy cuộc đời mình vẫn vẹn nguyên ý nghĩa.
Giữ lửa hạnh phúc từ giá trị văn hóa truyền thống

Giữ lửa hạnh phúc từ giá trị văn hóa truyền thống

Từ điểm tựa là các giá trị truyền thống, gia đình ông Kiều Minh Khánh và bà Nguyễn Thị Dung ở phường Bắc Hồng Lĩnh (Hà Tĩnh) đã viết nên câu chuyện đẹp về một mái ấm gần nửa thế kỷ đong đầy yêu thương, lan tỏa giá trị sống tích cực trong cộng đồng.
Cựu lính Trường Sa hồi sinh vùng "đất chết"

Cựu lính Trường Sa hồi sinh vùng "đất chết"

Từ vùng “đất chết” oằn mình trong lửa đạn chiến tranh, cựu binh Trường Sa Nguyễn Hải Đường ở thôn Hồng Sơn (xã Trường Lưu, Hà Tĩnh) đã hồi sinh, trở thành mô hình kinh tế trù phú, cho thu nhập 2 tỷ đồng/năm.
Tiếng thì thầm dưới chân cầu Nhe

Tiếng thì thầm dưới chân cầu Nhe

Cầu Nhe (Hà Tĩnh), kể từ 15/4/1968, không đơn thuần chỉ là một địa danh mà đã trở thành một vùng đất thiêng. Tháng Bảy, dưới chân cầu, sông vẫn thì thầm câu chuyện bi hùng một thuở cha ông...
Những chuyện chưa kể về Ngã ba Đồng Lộc

Những chuyện chưa kể về Ngã ba Đồng Lộc

Trong vô vàn câu chuyện về Ngã ba Đồng Lộc huyền thoại đã trở nên quen thuộc, ít ai biết rằng, những con ngõ, ngôi nhà ở thôn Mai Long (xã Xuân Lộc, Hà Tĩnh) là nơi từng lưu dấu bước chân, tiếng cười nói của 10 nữ liệt sỹ TNXP Tiểu đội 4, Đại đội 552 trước lúc họ đi vào bất tử.
Về làng có 3 di sản được UNESCO vinh danh

Về làng có 3 di sản được UNESCO vinh danh

Làng Trường Lưu xưa - xã Trường Lưu nay tự hào với 3 di sản được UNESCO vinh danh. Không dừng lại ở một danh xưng hành chính ở Hà Tĩnh, Trường Lưu còn ẩn chứa trong đó nhiều giá trị văn hóa đặc sắc, riêng có, được lưu truyền qua nhiều thế hệ.
Thành Sen - "dấu son" trong lòng người Hà Tĩnh

Thành Sen - "dấu son" trong lòng người Hà Tĩnh

Từ một câu chuyện trong sử sách, tên gọi Thành Sen (Hà Tĩnh) đã ra đời và theo suốt dặm dài lịch sử của vùng đất này. Tên gọi ấy đã ăn sâu vào ký ức, trở thành niềm tự hào của nhiều thế hệ.