Nghị định sửa đổi bổ sung một số điều của các nghị định về thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, thuê mặt nước nhằm đảm bảo hài hòa lợi ích giữa Nhà nước và người được Nhà nước giao đất, cho thuê đất.
Trong các quy định sửa đổi, có chế tài xử lý về tài chính đối với trường hợp chậm đưa đất vào sử dụng.
Phải nộp tiền thuê đất hàng tháng trong thời gian chậm đưa đất vào sử dụng
Bộ Tài chính cho biết, Nghị định sửa đổi sẽ bám sát các nội dung quy định tại Luật Đất đai từng thời kỳ và phù hợp với quy định của pháp luật. Đồng thời, đảm bảo hài hòa lợi ích giữa Nhà nước và người được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, trong đó có tính đến khả năng thực hiện nghĩa vụ tài chính của các đối tượng này nhằm đảm bảo ổn định chi phí sản xuất và mở rộng sản xuất kinh doanh. Trường hợp pháp luật đã có quy định cụ thể, rõ ràng nhưng người được cho thuê đất không thực hiện đúng hoặc vi phạm các quy định của pháp luật sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật.
Bộ Tài chính cũng cho biết thêm, sau hơn một năm thực hiện chính sách thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, đã có nhiều trường hợp được giao đất, cho thuê đất thuộc đối tượng bị thu hồi do không đưa đất vào sử dụng hoặc chậm tiến độ so với thời gian ghi trong dự án nhưng việc thu hồi đất thường không kịp thời vì nhiều lý do, gây lãng phí đất đai và thất thu NSNN, nhất là đối với các trường hợp được giao đất không thu tiền sử dụng đất, được giao đất có thu tiền sử dụng đất nhưng được miễn hoặc được giao đất có thu tiền sử dụng nhưng chưa nộp tiền hoặc cho thuê đất được miễn, giảm tiền thuê đất.
Do đó, để có chế tài xử lý về tài chính đất đối với các trường hợp chậm đưa đất vào sử dụng, Bộ Tài chính đang trình Chính phủ bổ sung thêm quy định. Theo đó, với các trường hợp đã được gia hạn thời gian sử dụng đất mà vẫn không đưa đất vào sử dụng phải nộp cho Nhà nước khoản tiền bằng với mức thu tiền thuê đất hàng năm trong thời gian chậm tiến độ. Trường hợp không thuộc đối tượng được gia hạn thời gian sử dụng hoặc thuộc đối tượng được gia hạn thời gian sử dụng nhưng không làm thủ tục để được gia hạn, hoặc đã hết thời gian được gia hạn theo quy định nhưng vẫn không đưa đất vào sử dụng, và Nhà nước chưa có quyết định thu hồi đất, thì cũng phải nộp cho Nhà nước khoản tiền bằng với mức thu tiền thuê đất hàng năm cho khoảng thời gian từ khi được giao đất, đến thời điểm có quyết định thu hồi đất sau khi trừ đi thời gian xây dựng cơ bản được cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác định khi được giao đất, cho thuê đất.
Không áp dụng miễn, giảm tiền sử dụng đất khi đấu giá quyền sử dụng đất
Đây là một trong những quy định được Bộ Tài chính trình Chính phủ bổ sung trong Nghị định mới. Theo Bộ Tài chính, thực tế hiện nay có trường hợp người trúng đấu giá thuộc đối tượng được miễn, giảm tiền sử dụng đất theo các chính sách pháp luật khác (chính sách xã hội, người có công...) đề nghị được miễn, giảm tiền sử dụng đất sau khi trúng đấu giá. Trong khi đó, theo quy định của Luật Đất đai năm 2013, không thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất đối với trường hợp này. Do đó, đề nghị này là không phù hợp với quy định và ý nghĩa của việc đấu giá nói chung và đấu giá quyền sử dụng đất để giao đất, cho thuê đất nói riêng.
Để tránh thắc mắc và kế thừa quy định của pháp luật đất đai năm 2003 (Nghị định số 198/2004/NĐ-CP), Bộ Tài chính trình Chính phủ bổ sung quy định tại dự thảo Nghị định theo hướng: Không áp dụng miễn, giảm tiền sử dụng đất trong trường hợp đấu giá quyền sử dụng đất để giao đất có thu tiền sử dụng đất đối với trường hợp người trúng đấu giá thuộc đối tượng được miễn, giảm tiền sử dụng đất. Việc ưu đãi miễn, giảm tiền sử dụng đất chỉ được áp dụng khi giao đất cho các đối tượng thuộc diện chính sách cải thiện nhà ở được thực hiện theo chính sách có liên quan và không thông qua hình thức đấu giá quyền sử dụng đất.
Đối với trường hợp thuê đất, sau khi rà soát các đối tượng đang thuê đất hoặc giao đất không thu tiền sử dụng đất phải chuyển sang thuê đất nay được hưởng chính sách ưu đãi miễn, giảm tiền thuê đất theo quy định của pháp luật, Bộ Tài chính trình Chính phủ cho phép được miễn, giảm tiền thuê đất mà không cần phải có dự án đầu tư.
Cũng theo Bộ Tài chính, Luật Đất đai năm 2013 có quy định trường hợp thuê đất trả tiền thuê đất hàng năm được chuyển nhượng tài sản trên đất thuộc sở hữu của mình gắn liền với đất thuê. Tuy nhiên, người nhận chuyển nhượng có được kế thừa quyền và nghĩa vụ về đất đai (đơn giá thuê đất, miễn, giảm tiền thuê đất) của người chuyển nhượng hay không thì chưa có quy định. Tương tự như trường hợp này, tổ chức được nhà nước cho thuê đất trả tiền thuê đất hàng năm khi chuyển đổi mô hình hoạt động hoặc cổ phần hóa có hay không được tiếp tục kế thừa quyền và nghĩa vụ về đất đai (đơn giá thuê đất, miễn, giảm tiền thuê đất) thì cũng chưa có quy định cụ thể. Do đó, Bộ Tài chính trình Chính phủ quy định người nhận chuyển nhượng tiếp tục được miễn, giảm tiền thuê đất cho thời gian ưu đãi còn lại nếu tiếp tục sử dụng đất theo đúng mục đích mà người chuyển nhượng đã sử dụng để được hưởng ưu đãi miễn, giảm tiền thuê đất theo quy định của pháp luật trước khi chuyển nhượng và doanh nghiệp sau khi chuyển đổi hoặc cổ phần hóa tiếp tục được hưởng ưu đãi về miễn, giảm tiền thuê đất cho thời gian ưu đãi còn lại nếu tiếp tục sử dụng đất vào mục đích để được miễn, giảm tiền thuê đất theo quy định của pháp luật trước trước khi chuyển đổi mô hình hoạt động hoặc cổ phần hóa.
