"Tổ quốc nhìn từ biển"

Lớp lớp nhà thơ đi trước có nhiều câu thơ, bài thơ hay khi viết về đề tài đất nước, đó chính là cái khó cho thế hệ nhà thơ trẻ. Tuy nhiên, Nguyễn Việt Chiến với “Tổ quốc nhìn từ biển” đã tìm được giọng điệu riêng, bút pháp riêng để thành công trong đề tài không mới.

Nếu Tổ quốc đang bão giông từ biển

Có một phần máu thịt ở Hoàng Sa

Ngàn năm trước con theo cha xuống biển

Mẹ lên rừng thương nhớ mãi Trường Sa

*

Đất Tổ quốc khi chập chờn bóng giặc

Các con nằm thao thức phía Trường Sơn

Biển Tổ quốc chưa một ngày yên ả

Biển cần lao như áo mẹ bạc sờn

*

Nếu Tổ quốc hôm nay nhìn từ biển

Mẹ Âu Cơ hẳn không thể yên lòng

Sóng lớp lớp đè lên thềm lục địa

Trong hồn người có ngọn sóng nào không

*

Nếu Tổ quốc nhìn từ bao quần đảo

Lạc Long cha nay chưa thấy trở về

Lời cha dặn phải giữ từng thước đất

Máu xương này con cháu vẫn nhớ ghi

*

Đêm trằn trọc nỗi mưa nguồn chớp bể

Thương Lý Sơn đảo khuất giữa mây mù

Thương Cồn Cỏ gối đầu lên sóng dữ

Thương Hòn Mê bão tố phía âm u

*

Nếu Tổ quốc nhìn từ bao thương tích

Những đau thương trận mạc đã qua rồi

Bao dáng núi còn mang hình góa phụ

Vọng phu buồn vẫn dỗ trẻ, ru nôi

*

Nếu Tổ quốc nhìn từ bao hiểm họa

Đã mười lần giặc đến tự biển Đông

Những ngọn sóng hóa Bạch Đằng cảm tử

Lũ Thoát Hoan bạc tóc khiếp trống đồng

*

Thương đất nước trên ba ngàn hòn đảo

Suốt ngàn năm bóng giặc vẫn chập chờn

Máu đã đổ ở Trường Sa ngày ấy

Bạn tôi nằm dưới sóng mặn vùi thân

*

Nếu Tổ quốc neo mình đầu sóng cả

Những chàng trai ra đảo đã quên mình

Một sắc chỉ về Hoàng Sa thuở trước (*)

Còn truyền đời con cháu mãi đinh ninh

*

Nếu Tổ quốc nhìn từ bao mất mát

Máu xương kia dằng dặc suốt ngàn đời

Hồn dân tộc ngàn năm không chịu khuất

Dáng con tàu vẫn hướng mãi ra khơi.

Nguyễn Việt Chiến

__________

(*) Mới đây, người dân huyện đảo Lý Sơn đã tìm thấy một sắc chỉ của vua triều Nguyễn năm 1835 cử dân binh ra canh giữ đảo Hoàng Sa.

“Nếu Tổ quốc đang bão giông từ biển” - câu thơ đầu tiên, cánh cửa mở ra đem người đọc bước vào thế giới thơ của Nguyễn Việt Chiến, đã từng khiến ông trăn trở nhiều.

Câu thơ nguyên bản ban đầu “Nếu Tổ quốc bị xâm lăng từ biển”. Ba từ “bị xâm lăng” chứa đựng thông tin mang tính thời sự, khi Hoàng Sa đang bị chiếm cứ. Theo ông, nó đúng nhưng lại có phần nặng nề nên sửa lại bằng từ hình tượng hơn “đang bão giông”. Cái thần của thơ ca vút bay từ cảm xúc, nhưng từng câu chữ, hình ảnh luôn được nhà thơ cân đo đong đếm để đạt đến độ hoàn mỹ.

Bài thơ có 9 khổ, được viết bằng thể thơ 8 chữ, đúng như nhan đề của bài, đó chính là cái nhìn về Tổ quốc từ biển. Ngay trong khổ thơ đầu, Nguyễn Việt Chiến đã khéo léo gợi nhắc đến truyền thuyết con Rồng cháu Tiên: “Ngàn năm trước con theo cha xuống biển/Mẹ lên rừng thương nhớ mãi Trường Sa”.

Truyền thuyết Âu Cơ gợi người đọc hướng về cội nguồn, khơi dậy niềm tự hào của con cháu Lạc Hồng nhưng Nguyễn Việt Chiến đã làm tăng sức nặng của câu thơ hơn khi đặt vào đó 2 tiếng “Trường Sa’’. Đó là một lời khẳng định, lời quả quyết chắc chắn rằng, chủ quyền Trường Sa, Hoàng Sa thuộc về dân tộc Việt từ thuở khai thiên lập địa.

Xuyên suốt cả bài thơ là cái nhìn thế sự, nhìn Tổ quốc “… từ bao quần đảo/Lạc Long cha nay chưa thấy quay về”. Hình ảnh Lạc Long Quân “chưa quay về”, hay chính là việc canh giữ, bảo vệ chủ quyền biển đảo đã, đang và sẽ luôn được dân tộc ta ghi nhớ, gìn giữ.

Kẻ lên rừng, người xuống biển, nhưng nghĩa tình chưa bao giờ cạn, mối dây đoàn kết giữa núi non và biển đảo chưa một ngày chia cắt. Người lên non gửi nỗi nhớ xuống biển cả. Thế nên khi “biển Tổ quốc chưa một ngày yên ả” thì “mẹ Âu Cơ hẳn không thể yên lòng’’.

Nhà thơ gợi nhắc về truyền thuyết giống nòi, đặt biển đảo trong cái nhìn đầy tính lịch sử để thấy được bao thăng trầm đã đi qua.

“Nếu Tổ quốc nhìn từ bao thương tích…

Nếu Tổ quốc nhìn từ bao hiểm họa...’’.

Lịch sử dân tộc được viết nên bởi những cuộc đấu tranh giữ nước. Và chính những năm tháng máu lửa phải chịu áp bức, khổ đau đã làm nên một Việt Nam kiên cường, một dân tộc đoàn kết.

“Nếu Tổ quốc nhìn từ bao thương tích

Những đau thương trận mạc đã qua rồi”.

Những nỗi đau trong chiến tranh đã đi qua nhưng không đồng nghĩa với việc giữ gìn độc lập được nới lỏng mà phải siết chặt hơn thế nữa, bởi:

“Nếu Tổ quốc nhìn từ bao hiểm họa

Đã mười lần giặc đến tự biển Đông

Những ngọn sóng hóa Bạch Đằng cảm tử

Lũ Thoát Hoan bạc tóc khiếp trống đồng’’.

Bảo vệ biển đảo là bảo vệ chủ quyền của dân tộc, thế nhưng: “Suốt ngàn năm bóng giặc vẫn chập chờn”. Hai câu thơ “Máu đã đổ ở Trường Sa ngày ấy/Bạn tôi nằm dưới sóng mặn vùi thân” làm người đọc nhớ ngay đến hải chiến Trường Sa tháng 3/1988.

25 năm nhìn lại, sự hy sinh đầy anh dũng của 64 chiến sĩ để bảo vệ đảo Gạc Ma, Len Đao, Cô Lin là bài học về lòng yêu nước viết nên từ xương máu.

Tổ quốc nhìn từ biển, nhìn từ hơn 3.000 hòn đảo, cái nhìn thăng trầm của lịch sử đầy biến động, của những đau thương và mất mát.

Nhìn từ phía biển là cái nhìn chất chứa nỗi lo thế sự về an ninh của biển đảo.

Nhìn từ phía biển, để thấy khát vọng của dân tộc, để thấy “trong hồn người có ngọn sóng nào không”.

Đọc thêm

24 giờ chơi Tết độc lập ở Hà Nội

24 giờ chơi Tết độc lập ở Hà Nội

Gợi ý một số hoạt động phải xem trong ngày 2/9 và một số điểm tham quan, ăn uống, vui chơi đậm chất Hà Nội cho du khách đến từ miền Trung và miền Nam.
ADB mong muốn xây dựng mô hình du lịch "chữa lành" tại Hà Tĩnh

ADB mong muốn xây dựng mô hình du lịch "chữa lành" tại Hà Tĩnh

Trong xu thế ngày càng nhiều người Việt lựa chọn rời xa phố thị, tìm đến thiên nhiên và sự tĩnh lặng để chữa lành cả thể chất lẫn tinh thần, ADB định hướng phát triển du lịch "chữa lành", tận dụng lợi thế giữa rừng núi, thiên nhiên nhằm thu hút du khách trải nghiệm tại Hà Tĩnh.
Hơn 1.000 khán giả Hà Tĩnh đặt vé xem phim "Mưa đỏ"

Hơn 1.000 khán giả Hà Tĩnh đặt vé xem phim "Mưa đỏ"

Kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, khán giả cả nước, trong đó có Hà Tĩnh sẽ được thưởng thức bộ phim điện ảnh “Mưa Đỏ” – một khúc tráng ca về tinh thần bất khuất, khát vọng hòa bình và hòa hợp dân tộc.
Kịch bản Lễ kỷ niệm diễu binh, diễu hành sáng 2/9

Kịch bản Lễ kỷ niệm diễu binh, diễu hành sáng 2/9

Chương trình diễu binh, diễu hành sáng 2/9 gồm không quân bay chào mừng, diễu binh diễu hành các khối theo thứ tự diễu hành của các khối nghi trượng, diễu binh của các khối đi bộ, các khối Quân đội nhân dân Việt Nam trước, sau đó đến các khối quân đội nước ngoài, rồi đến khối dân quân, du kích, các khối công an. Kịch bản chương trình được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phê duyệt. 
Podcast truyện ngắn: Giữa lằn ranh sinh tử

Podcast truyện ngắn: Giữa lằn ranh sinh tử

Để giữ bình yên cuộc sống, người chiến sĩ công an đều có những lần đối diện ranh giới sống - chết, giữa nhiệm vụ và tình thân. Câu chuyện của Thượng úy Trần Long là 1 trong số đó...
Đưa nghệ thuật biểu diễn tới gần hơn với công chúng Hà Tĩnh

Đưa nghệ thuật biểu diễn tới gần hơn với công chúng Hà Tĩnh

Nhằm nâng cao đời sống văn hóa tinh thần của người dân, thời gian qua, các đơn vị nghệ thuật và cơ quan liên quan ở Hà Tĩnh không ngừng tìm tòi hướng đi đưa nghệ thuật biểu diễn đến gần hơn với khán giả, góp phần bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống.
Podcast ghi chép: Vị xưa trong những món quê

Podcast ghi chép: Vị xưa trong những món quê

Dù không được bày biện cầu kỳ, chẳng mang tên gọi mỹ miều, nhưng những món ăn của Hà Tĩnh chất chứa bao ký ức ngọt ngào, thấm đẫm tình thân và gửi gắm trọn vẹn hồn cốt quê nhà...
80 năm văn chương một vùng đất

80 năm văn chương một vùng đất

Tám mươi năm qua, văn học Hà Tĩnh đã để lại nhiều dấu ấn quan trọng trong dòng chảy văn chương nước nhà, xứng danh một vùng văn hóa lớn của Tổ quốc.
Podcast tản văn: Ký ức sông La

Podcast tản văn: Ký ức sông La

Với tác giả Nguyễn Bá Thuyết, sông La đã nuôi dưỡng tâm hồn và chở che suốt hành trình hơn nữa thế kỷ cuộc đời. Đó cũng là dòng ký ức được ông nâng niu lưu giữ và gửi gắm trong tản văn: Ký ức sông La
13 bãi biển "đẹp nhất thế giới" năm 2025

13 bãi biển "đẹp nhất thế giới" năm 2025

Công ty du lịch nổi tiếng thế giới Explore Worldwide xếp hạng các bãi biển ở Thái Lan, Anh và Mỹ đẹp nhất thế giới năm 2025, nhờ cảnh quan độc đáo, trải nghiệm gắn liền thiên nhiên.
Hà Tĩnh sẵn sàng tham gia Triển lãm 80 năm thành tựu Đất nước

Hà Tĩnh sẵn sàng tham gia Triển lãm 80 năm thành tựu Đất nước

Thực hiện chỉ đạo của Trung ương, đến nay, Hà Tĩnh đã chuẩn bị các điều kiện cần thiết để cùng cả nước tổ chức Triển lãm thành tựu Đất nước nhân dịp kỷ niệm 80 năm Ngày Quốc khánh nước Cộng hòa XHCN Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2025) tại Hà Nội.
Podcast truyện ngắn: Chuyện tình bên suối vắng

Podcast truyện ngắn: Chuyện tình bên suối vắng

Truyện ngắn "Chuyện tình bên suối vắng" của tác giả Lê Nguyễn là một minh chứng rõ nét cho tình yêu thời chiến, một tình yêu vừa lãng mạn, nên thơ nhưng cũng đầy bi tráng và hy sinh.
Podcast tản văn: Nhớ cơn mưa mùa cũ

Podcast tản văn: Nhớ cơn mưa mùa cũ

Tản văn "Nhớ cơn mưa mùa cũ" của tác giả Nguyễn Thị Hà sẽ đưa chúng ta về lại một miền ký ức tuổi thơ trong trẻo và hồn nhiên và cả tình yêu thương ấm áp của mẹ.
 Podcast Tản văn: Tháng Tám trên quê hương

Podcast Tản văn: Tháng Tám trên quê hương

Tháng Tám mang nhiều ý nghĩa thiêng liêng của quê hương, đất nước. Giữa mênh mang đất trời, nghe như có tiếng gọi của lịch sử dân tộc vang vọng về một thời đã qua nhưng rất đỗi tự hào.
Podcast truyện ngắn: "Nơi gió khắc anh"

Podcast truyện ngắn: "Nơi gió khắc anh"

Có những nấm mồ không một dòng họ tên, chỉ có gió biển và lòng người thương nhớ. Mộ gió, nơi yên nghỉ tượng trưng của những người lính vĩnh viễn nằm lại giữa trùng khơi vì Tổ quốc.
SOOBIN và Hòa Minzy mang âm nhạc Việt thăng hoa trên sân khấu 8Wonder

SOOBIN và Hòa Minzy mang âm nhạc Việt thăng hoa trên sân khấu 8Wonder

Bên cạnh những ngôi sao đình đám toàn cầu như DJ Snake, J Balvin, The Kid LAROI hay DPR IAN, SOOBIN và Hoà Minzy – những nghệ sĩ nổi tiếng bậc nhất Vpop cũng sẽ góp mặt tại sân khấu siêu nhạc hội đẳng cấp quốc tế ngày 23/8. Sự xuất hiện của 2 nghệ sĩ hàng đầu trong nước cùng dàn sao khắp 5 châu sẽ tạo nên những màn trình diễn bùng nổ, đẳng cấp hướng tới chào mừng 80 năm Quốc khánh.