Tỏa rạng khí phách, quật cường cách mạng

(Baohatinh.vn) - Trải qua hàng nghìn năm lịch sử, đặc trưng về khí phách, về tinh thần cách mạng của người Hà Tĩnh ngày càng được bồi đắp thêm nhiều giá trị mới.

Trên dải đất Việt Nam thân thương, Hà Tĩnh là mảnh ghép không lớn nhưng lại trầm tích nhiều vỉa tầng văn hóa giá trị. Trải qua hàng nghìn năm lịch sử, những phẩm chất, cốt cách truyền thống của người Hà Tĩnh ngày càng tô đậm thêm những giá trị ấy. Trong đó, đặc trưng về khí phách, về tinh thần cách mạng của người Hà Tĩnh đã để lại nhiều dấu ấn sâu sắc trong các thời kỳ lịch sử đất nước.

bqbht_br_70d0175740t26626l0.jpg
Mạch nguồn sông núi đã hun đúc nên những phẩm chất cao quý của các thế hệ người Hà Tĩnh. Ảnh Đậu Hà.

Không phải ngẫu nhiên mà mảnh đất này được mệnh danh “địa linh nhân kiệt”, cũng không phải ngẫu nhiên mà trong thời kỳ phong kiến, tính gàn của những ông đồ Nghệ lại nổi danh. Loại bỏ những yếu tố không hay trong đặc trưng “gàn” thì cái được nhất chính là tinh thần đấu tranh cho lẽ phải. Lịch sử cho thấy, người Hà Tĩnh xưa không e ngại dấn thân khi thấy việc mình làm là đúng. Và một khi đã cho là đúng thì dẫu khó khăn bao nhiêu, thua thiệt thế nào vẫn làm. Chính cái khí phách đó đã dẫn đến một phẩm chất khác - kiên trung. Nghĩa là, nếu thấy đúng thì họ theo mà đã theo thì trung thành tuyệt đối; họ cũng sẵn sàng can gián nếu thấy sai, nếu can gián không được thì sẵn sàng từ bỏ tiền tài, danh vọng.

Một nghiên cứu khoa học lịch sử chỉ ra rằng, dưới chế độ phong kiến, khí phách của người Hà Tĩnh được biểu thị rõ nhất ở giai đoạn cuối đời Trần đến đời Hậu Lê. Trong giai đoạn này, hầu hết quan Ngự sử - một chức quan được phép can gián vua và hoạch tội các quan trong triều - chủ yếu được giao cho người Hà Tĩnh, với 56 vị. Trong đó, tiêu biểu như Đô đài Ngự sử Bùi Cầm Hổ - làm quan Ngự sử dưới đời vua Lê Thái Tổ, làm Ngự sử trung thừa đời vua Lê Thái Tông, đến đời vua Lê Nhân Tông lại kiêm thêm chức Đồng tri Tây đạo, rồi thăng Tham tri chính sự. Ông luôn bày tỏ chính kiến rõ ràng, xét xử sáng suốt công minh, có lòng nhân đạo, không xu nịnh, không sợ quyền thế, phê phán nạn chuyên quyền, can gián vua không nghe theo lời sàm tấu. Tính cương trực, ngay thẳng và sự thông minh tài trí của ông gây được sự tin cậy ở nhà vua, là một vị quan có uy tín trong triều đình.

grab2f9b9chan-dung-phan-dinh-phung-1600x800.jpg
Cụ Phan Đình Phùng. Ảnh tư liệu

Dưới thời nhà Nguyễn, quan Ngự sử Phan Đình Phùng cũng để lại những dấu ấn sâu đậm về khí phách con người Hà Tĩnh. Chuyện kể lại, dưới thời vua Tự Đức, nhờ tính cương trực mà Phan Đình Phùng được phong làm Ngự sử. Với vị trí đó, ông đã thanh tra và loại bỏ được nhiều quan lại bất tài, tham nhũng. Tuy nhiên, khí phách con người Phan Đình Phùng không dừng lại ở đó mà còn bộc lộ rõ hơn khi ông phản đối quan Phụ chính Tôn Thất Thuyết phế truất vua, dẫn đến bị tước hết chức vị và ngồi tù rồi bị đày về quê nhà; khi ông bỏ qua hiềm khích mà đứng ra tổ chức các đội quân nổi dậy hưởng ứng phong trào Cần Vương do Tôn Thất Thuyết nhân danh vua Hàm Nghi khởi xướng nhằm đánh đuổi giặc Pháp; và sau này, khi vua Hàm Nghi thất thủ, Phan Đình Phùng vẫn kiên quyết không khuất phục, dẫn nghĩa quân vào rừng Vũ Quang lập căn cứ, chiến đấu suốt nhiều năm trời, khiến thực dân Pháp phải nhiều phen chao đảo.

Khí phách của người Hà Tĩnh còn thể hiện trong nhiều hành động của nhiều vị tướng, danh nhân kiệt xuất, dám xả thân vì đất nước, dám từ bỏ vinh hoa phú quý vì thấy được cái sai, như cha con Đặng Tất, Đặng Dung, Nguyễn Biểu, Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác… Khí phách đó cũng thấm sâu, lan tỏa trong cách các thế hệ người Hà Tĩnh ứng phó với thiên tai, giặc giã, với đói nghèo… Để từ đó, cùng với tiến trình lịch sử đất nước, dần hình thành nên một phẩm cách mới - con người cách mạng.

Điều này thể hiện rõ trong tinh thần giác ngộ của người Hà Tĩnh trước khi Đảng ra đời. Đó là sự giác ngộ dân tộc, giác ngộ giai cấp rồi đến giác ngộ về Đảng, cùng Đảng và Bác Hồ tìm đến con đường cách mạng. Những tên tuổi đầu tiên làm nên đặc trưng con người cách mạng như: Trần Phú, Hà Huy Tập, Nguyễn Trọng Nhã, Trần Ngọc Danh, Ngô Đức Trì - những sinh viên xuất sắc tại Đại học Phương Đông. Sau này, đồng chí Trần Phú trở thành Tổng Bí thư đầu tiên của Đảng và nối tiếp làm Tổng Bí thư là đồng chí Hà Huy Tập. Kế đó là ức triệu người thuộc nhiều thế hệ đã nêu cao tinh thần yêu nước, tinh thần cách mạng, anh dũng tham gia 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ cứu nước.

bqbht_br_img-9728-1210.jpg
Chương trình nghệ thuật tại Lễ kỷ niệm 120 năm Ngày sinh Tổng Bí thư Trần Phú (diễn ra ngày 17/4/2024).

Nối tiếp tinh thần của phong trào Cần Vương, phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh, trong 9 năm kháng chiến chống Pháp (1945-1954), quân và dân Hà Tĩnh đã nêu cao tinh thần cách mạng, anh dũng chiến đấu, đánh bại các cuộc tập kích, xâm nhập phá hoại của kẻ thù. Bên cạnh đó, còn tích cực xây dựng hậu phương mà thành công nhất là xây dựng được các an toàn khu ở phía Tây tỉnh, tạo điều kiện thuận lợi cho các xưởng sản xuất vũ khí, các xưởng chế biến hóa chất, dược liệu, xưởng in bạc của Liên khu IV và cả Trung bộ hoạt động, đáp ứng yêu cầu của các chiến trường. Không chỉ có thế, trong 9 năm kháng chiến chống Pháp (từ 1945-1954), Hà Tĩnh có 43.780 thanh niên gia nhập quân đội, 32.600 người đi dân công hỏa tuyến; toàn tỉnh đóng góp 27.388.200 ngày công phục vụ kháng chiến, cung cấp cho các mặt trận 161.830 tấn lương thực, thực phẩm...

96d3151403t4783l2-2.jpg
Tranh sơn dầu tái hiện lại hào khí đấu tranh của phong trào Xô viết Nghệ Tĩnh.

Trong đấu tranh chống lại cuộc chiến tranh phá hoại miền Bắc của Mỹ ở giai đoạn quyết liệt nhất, Hà Tĩnh trở thành “yết hầu”, thành huyết mạch, tuyến lửa giữa tiền tuyến và hậu phương, bị địch đánh phá ác liệt. Trong hoàn cảnh đó, quân và dân Hà Tĩnh đã nêu cao ý chí tự lực, tự cường, vươn lên mạnh mẽ với tinh thần: “Nhằm thẳng quân thù mà bắn”, “Một tấc không đi, một ly không rời”, “Sống bám cầu, bám đường, chết kiên cường dũng cảm”, “Xe chưa qua, nhà không tiếc”, “Thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”,

“Tất cả cho tiền tuyến, tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”… Từ năm 1965-1975, toàn tỉnh có 92.913 thanh niên nhập ngũ (chiếm 10% dân số toàn tỉnh lúc đó), 334.128 lượt người đi dân công hỏa tuyến, 10.636 TNXP. Để giành lại độc lập, thống nhất cho Tổ quốc, 13.024 người con của Hà Tĩnh đã anh dũng hy sinh trên các chiến trường.

Kết thúc 2 cuộc kháng chiến, nhiều tập thể và cá nhân được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVT với những tên tuổi đi vào huyền thoại như Phan Đình Giót, 10 nữ TNXP Ngã ba Đồng Lộc, La Thị Tám... nhiều bà mẹ được phong tặng danh hiệu Mẹ Việt Nam anh hùng; hàng chục vạn cán bộ, chiến sĩ, dân quân tự vệ và Nhân dân được Đảng, Nhà nước tặng thưởng các loại huân, huy chương cao quý.

161d5084756t6864l9-z4532444561481-4a843.jpg
Chiến trường Đồng Lộc năm 1968. Ảnh tư liệu

Trong thời bình, tinh thần cách mạng và khí phách ấy không hề mai một. Con người Hà Tĩnh hôm nay là những chủ thể năng động, sáng tạo, ham học hỏi, hăng hái đi đầu trong thực hiện những chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Nổi bật như các phong trào xây dựng nông thôn mới, xây dựng đời sống văn hóa, chuyển đổi số… Đặc biệt, trong giai đoạn hiện nay, khi Đảng ta đang đẩy mạnh cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy, Đảng bộ, chính quyền cũng như toàn thể cán bộ, người dân đều sẵn sàng hy sinh vì chủ trương chung, vì một đất nước phát triển phồn thịnh, trường tồn.

Nhìn lại hành trình của người Hà Tĩnh từ những cuộc chiến tranh bảo vệ Tổ quốc cho đến lúc đứng trước kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, chúng ta nhận thấy rằng, lòng yêu nước, khí phách can trường cùng tinh thần cách mạng chưa bao giờ tắt. Con người nơi đây không chỉ là sản phẩm của lịch sử, mà còn là chứng nhân, là người viết nên lịch sử bằng chính sự tỏa rạng của khí phách và tinh thần cách mạng quật cường đó.

Đọc thêm

"Ký ức Điện Biên Phủ sống mãi trong tôi"

"Ký ức Điện Biên Phủ sống mãi trong tôi"

Đã 71 năm trôi qua nhưng ký ức về những ngày cùng đồng đội chiến đấu anh dũng trên chiến trường Điện Biên Phủ vẫn còn vẹn nguyên trong tâm trí người cựu binh Nguyễn Xuân Vinh ở xã Xuân Hồng (Nghi Xuân, Hà Tĩnh).
Infographic: Lộ trình sáp nhập tỉnh thành, tinh giảm xã

Hà Tĩnh trong cảm nhận của con em xa quê

Lễ, tết là dịp nghỉ ngơi, du lịch với nhiều người, nhưng với người con Hà Tĩnh, đó còn là cơ hội trở về quê hương, gắn kết gia đình và cảm nhận những đổi thay nơi chôn nhau cắt rốn.
Hạnh phúc, tự hào và thương nhớ khôn nguôi

Hạnh phúc, tự hào và thương nhớ khôn nguôi

Sự kiện lịch sử giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước đã đi qua trọn vẹn nửa thế kỷ nhưng trong tâm cảm của hàng chục triệu người dân Việt Nam và những người con Hà Tĩnh, vẫn vẹn nguyên niềm hạnh phúc, tự hào và nỗi nhớ thương đồng đội, người thân không trở về.
Những con đường huyền thoại tiếp nối tương lai

Những con đường huyền thoại tiếp nối tương lai

Trong kháng chiến chống Mỹ, Hà Tĩnh là điểm trọng yếu trên tuyến chi viện miền Nam, hứng chịu hàng vạn tấn bom đạn. Ngày nay, chiến tranh đã lùi xa, những con đường huyền thoại năm xưa vẫn tràn đầy sức sống, góp phần vào sự phát triển mạnh mẽ của tỉnh nhà.
Xanh lại những "tọa độ lửa" ở Hà Tĩnh

Xanh lại những "tọa độ lửa" ở Hà Tĩnh

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, những tọa độ lửa như núi Nài, Ngã ba Đồng Lộc, Làng K130… của Hà Tĩnh đã cùng quân dân cả nước làm nên đại thắng mùa xuân 1975.
 Thạch Hà - vùng đất giàu truyền thống văn hóa và khoa bảng

Thạch Hà - vùng đất giàu truyền thống văn hóa và khoa bảng

Với lịch sử 1020 năm phát triển, các thế hệ người dân Thạch Hà (Hà Tĩnh) đã chinh phục thiên nhiên, chung lưng đấu cật, gắn bó đoàn kết, xây dựng mảnh đất này ngày càng phát triển, trở thành vùng quê giàu bản sắc văn hóa, có nhiều người đỗ đạt khoa bảng.
Người miệt mài tìm “cái đẹp” của văn chương

Người miệt mài tìm “cái đẹp” của văn chương

Với nhiều tâm huyết, nhà nghiên cứu Hà Quảng là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam duy nhất ở Hà Tĩnh đạt nhiều giải thưởng lớn cấp tỉnh và cấp Trung ương về lĩnh vực lý luận, phê bình văn học.
Chỉ huy trưởng lực lượng biệt động Sài Gòn quê Hà Tĩnh là ai?

Chỉ huy trưởng lực lượng biệt động Sài Gòn quê Hà Tĩnh là ai?

Đại tá Tư Chu - Chỉ huy trưởng lực lượng biệt động quân khu Sài Gòn - Gia Định là một người con của quê hương Hà Tĩnh. Ông là người kiến tạo các cách đánh “xuất quỷ nhập thần”, là cái tên đứng đằng sau nhiều chiến công huyền thoại của biệt động Sài Gòn.
Trung úy công an đam mê nghiên cứu khoa học

Trung úy công an đam mê nghiên cứu khoa học

Bằng niềm đam mê nghiên cứu khoa học, Trung úy Phạm Minh Hiếu - Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao Công an Hà Tĩnh đã biến rác hữu cơ thành tài nguyên, giải quyết bài toán khó về xử ý ô nhiễm môi trường
Thiêng liêng tiếng gọi cội nguồn

Thiêng liêng tiếng gọi cội nguồn

Từ chỗ là hoạt động tín ngưỡng của người dân địa phương, lễ giỗ Quốc Tổ Hùng Vương ở TX Hồng Lĩnh đã trở thành lễ hội được cấp ủy, chính quyền và Nhân dân Hà Tĩnh quan tâm, thu hút đông đảo người dân tham gia.