“Còn vẹn nguyên cả một mùa xuân”

(Baohatinh.vn) - Văn học Việt Nam có một “đặc sản” là thơ xuân Nguyễn Bính. Những người dân đất Việt vốn nặng lòng với làng quê, xứ sở ít nhiều đều nhớ thơ Nguyễn Bính. Nhất là mỗi khi xuân về.

“Còn vẹn nguyên cả một mùa xuân”

Nguyễn Bính - thi sỹ của làng quê Việt Nam. Ảnh Internet

Những mùa xuân cũ thân thương trong ký ức sống dậy đầy nhung nhớ cùng thơ Nguyễn Bính: “Bữa ấy mưa xuân phơi phới bay/ Hoa xoan lớp lớp rụng vơi đầy/… Bữa ấy mưa xuân đã ngại bay/ Hoa xoan đã nát dưới chân giày/Hội chèo làng Đặng về ngang ngõ/ Mẹ bảo mùa xuân đã cạn ngày” (Mưa xuân).

Nhà thơ Vũ Bằng cho rằng: “Tôi có thể nói rằng, sau Truyện Kiều, sau Tản Đà, có lẽ thơ Nguyễn Bính được nhiều người tìm đọc và ngâm nga nhất”. Còn nhà thơ Vũ Quần Phương đã từng đặt ra câu hỏi: “Ngay cả những người không biết chữ cũng thuộc thơ Nguyễn Bính như thuộc ca dao. Ma lực gì tạo nên sức phổ cập đó của thơ Nguyễn Bính?”.

Sức lan tỏa và “ma lực” ấy của thơ Nguyễn Bính có lẽ không chỉ là cái cảnh quê, hồn quê Nguyễn Bính đã làm sống dậy được bằng tài thơ của mình mà chính là nỗi niềm tha thiết cất lên trong đó. Dường như, câu thơ nào, bài thơ nào của Nguyễn Bính khi đọc lên cũng ray rứt bởi một nỗi thiết tha mơ hồ trong đó: Anh đi đó anh về đâu/ cánh buồm nâu, cánh buồm nâu, cánh buồm”. Hay: “Giếng thơi mưa ngập nắng tràn/ Ba gian đầy cả ba gian nắng chiều".

“Còn vẹn nguyên cả một mùa xuân”

Hình ảnh hoa xoan, thôn nữ... là một trong những hình ảnh nổi tiếng trong thơ Nguyễn Bính. Ảnh Internet

Chỉ nói sự vật và cảnh tượng thôi đã ngập tràn nỗi nhớ nhung, buồn thương, hoang hoải trong hồn người. Nỗi niềm tha thiết ấy cụ thể là gì thì khó giải thích cắt nghĩa. Có thể là tất cả: tình yêu, nỗi nhớ thương, mối liên hệ mơ hồ, sự gắn bó thuộc về với tạo vật, cuộc sống và cảm quan nhân sinh nhạy bén v.v…

Những điều thuộc về bản năng thơ thiên bẩm của Nguyễn Bính khiến cho thơ ông luôn hiện diện một tâm thế, một tâm thức như đã nói và khiến cho thơ ông có sự “bén rễ” dễ dàng, sức sống bền lâu trong lòng người đọc.

Chính vì cái tâm thức ấy mà Nguyễn Bính có những câu thơ hay nhất về mùa xuân của làng quê đất Việt, gọi được tiếng lòng chan chứa của con người đối với quê hương xứ sở, những thứ đã thuộc về tiềm thức không dễ gì phai nhạt: Đây cả mùa xuân đã đến rồi/ Từng nhà mở cửa đón vui tươi/ Từng cô em bé so màu áo/ Đôi má hồng lên nhí nhảnh cười (Thơ xuân); Từng đàn con trẻ chạy xun xoe/ Mưa tạnh giời quang nắng mới hoe/ Lá nõn cành non ai tráng bạc/ Gió về từng trận gió bay đi (Xuân về); Mưa nhè nhẹ, nắng thanh thanh/ Nên thơ, ôi cả xứ mình nên thơ!/ Hội xuân gió loạn đuôi cờ/ Làng xa vào đám nhặt thưa trống chèo (Xuân về nhớ quê hương).

“Còn vẹn nguyên cả một mùa xuân”

Làng quê với những nét mộc mạc, xưa cổ trong thơ Nguyễn Bính cũng chính là ký ức đẹp đẽ trong tâm hồn nhiều người dân Việt Nam. Ảnh Internet

Nỗi tha thiết, nhớ nhung mùa xuân ấy, qua tâm trạng của kẻ tha hương lữ thứ lại càng réo rắt, da diết, khắc khoải: “Tết này chưa chắc em về được/ Em gửi về đây một tấm lòng/ Vườn ai thấp thoáng hoa đào nở/ Chị vẫn môi son vẫn má hồng?/… Chắc chị đời nào quên nhắc nhở/ - Xa nhà, rượu uống có say không?” (Xuân tha hương); “Xuân về những nhớ cùng thương/ Trời ơi! Muôn vạn dặm đường xa xôi!” (Xuân về nhớ cố hương); “Xuân đã sang rồi em có hay/ Tình xuân chan chứa, ý xuân đầy/ Kinh kỳ bụi quá, xuân không đến/ Sao chẳng về đây? Chẳng ở đây?” (Sao chẳng về đây).

Năm tháng trôi đi cuốn theo bao thay đổi, tết và xuân với cảnh cũ sắc xưa của làng quê chỉ còn trong hoài niệm. Những vẻ đẹp thuần khiết, chân quê cũng đang nhạt dần đi cùng với sự biến đổi ào ạt của cuộc sống… nhưng tiếng lòng đó trong thơ Nguyễn Bính vẫn còn “vẹn nguyên”, như một sự “kháng cự” trước muôn vàn biến đổi, cơ hồ đang làm mất đi bao giá trị.

Chủ đề Sáng tác Văn học Nghệ thuật

Đọc thêm

Cái duyên với Truyện Kiều

Cái duyên với Truyện Kiều

Truyện Kiều với chủ nghĩa nhân văn cao cả, nghệ thuật đặc sắc đã đến với nhiều quốc gia, dân tộc trên thế giới, thực sự mang nhiều giá trị xuyên thời đại. Trong niềm hãnh diện chung đó, những người con Hà Tĩnh nói chung và những người con xa quê nói riêng luôn tự hào, ngưỡng mộ Đại thi hào Nguyễn Du và nỗ lực lan tỏa Truyện Kiều với bè bạn gần xa.
Podcast truyện ngắn: Tình yêu của mẹ

Podcast truyện ngắn: Tình yêu của mẹ

Có những ký ức, cũng có thể phai mờ theo tháng năm. Nhưng có một điều, dù bão tố cuộc đời hay sự khắc nghiệt của thời gian cũng không thể nào xóa nhòa, đó chính là tình yêu của mẹ.
Podcast tản văn: Nồng nàn hoa sữa

Podcast tản văn: Nồng nàn hoa sữa

Với nhiều người, hoa sữa không chỉ là mùi hương, mà còn là ký ức tuổi trẻ. Nồng nàn hoa sữa đưa ta về miền hoài niệm ngọt ngào.
Những người làm cho cổ vật biết nói chuyện

Những người làm cho cổ vật biết nói chuyện

Trong nhịp sống hiện đại, tại Hà Tĩnh, vẫn có những con người lặng lẽ tìm về quá khứ qua từng món đồ xưa cũ. Từ niềm đam mê của mình, họ miệt mài trong hành trình bảo tồn, lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống.
Podcast Tản văn: Mùa thu và nỗi nhớ

Podcast Tản văn: Mùa thu và nỗi nhớ

Những buổi chiều thu như giăng mắc vào lòng ta những nỗi nhớ, mang đến cảm giác thanh bình và tĩnh lặng, để yêu hơn cuộc sống này...
Lấp lánh ánh đèn Trung thu xưa và nay

Lấp lánh ánh đèn Trung thu xưa và nay

Đèn Trung thu là một phần không thể thiếu trong dịp lễ dành cho thiếu nhi ở Việt Nam. Qua thời gian, đèn Trung thu có nhiều thay đổi, từ thủ công truyền thống sang hiện đại, hòa quyện nét xưa và nay.
Podcast truyện ngắn: Chuyện về cây táo không kết trái

Podcast truyện ngắn: Chuyện về cây táo không kết trái

Khi cây đào nở bừng sắc đỏ hồng, cúc vàng rực rỡ trải thảm dưới nắng sớm, thì cây táo chỉ âm thầm đâm chồi, chắt chiu từng tia nắng, từng giọt mưa... Mình chẳng cần phải giống ai, chỉ cần sống tử tế và kiên nhẫn, điều kỳ diệu tự khắc sẽ đến.
Bảo tồn dân ca ví, giặm gắn phát triển du lịch, xây dựng NTM

Bảo tồn dân ca ví, giặm gắn phát triển du lịch, xây dựng NTM

Dân ca ví, giặm không chỉ là những làn điệu, câu hát mà còn là tiếng lòng, là ký ức của bao thế hệ người dân Nghệ Tĩnh. Việc bảo tồn, phát huy các giá trị của dân ca ví, giặm trong đời sống đương đại là nhiệm vụ luôn được đặt lên hàng đầu.
Cảnh đại dương gây sửng sốt

Cảnh đại dương gây sửng sốt

Cuộc thi Nhiếp ảnh gia Đại dương 2025 ghi lại vẻ đẹp và sự mong manh của biển cả qua những khoảnh khắc sống động và ám ảnh.
 Podcast truyện ngắn "Khu vườn mùa thu"

Podcast truyện ngắn "Khu vườn mùa thu"

Mùa thu đi qua, hương quả chín lại nồng nàn trong những khu vườn quê, gợi nhắc bao kỷ niệm tuổi thơ. Không chỉ là ký ức, nơi ấy còn chất chứa bao tình cảm gia đình thiêng liêng...
 Podcast tản văn “Gặt lúa mùa thu”

Podcast tản văn “Gặt lúa mùa thu”

Những ngày này, bà con nông dân đang khẩn trương thu hoạch vụ lúa hè thu. Từng hạt vàng ấy chất chứa bao nhọc nhằn nhưng trên gương mặt những người dân quê vẫn ngời niềm vui...
Podcast Tản văn: Câu cá rô đồng

Podcast Tản văn: Câu cá rô đồng

Câu cá rô đồng là một hoạt động dân dã, gắn liền với tuổi thơ của nhiều bạn nhỏ ở vùng nông thôn Việt Nam. Tản văn “Câu cá rô đồng” của tác giả Trần Văn Lan vẽ nên một bức tranh chân thực ở làng quê những ngày tháng Chín.