Sáng 14/6, Quốc hội thảo luận về dự án luật sửa đổi 11 luật trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh, phục vụ sắp xếp tổ chức bộ máy, sáp nhập tỉnh, xã.
Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) đề nghị đưa lực lượng quân đội chính quy về ban chỉ huy quân sự cấp xã để thực hiện nhiệm vụ chỉ huy trưởng, phó chỉ huy trưởng.
“Hiện nay ban chỉ huy quân sự cấp huyện trên dưới khoảng hơn 20 sĩ quan, chưa tính tới lực lượng nghĩa vụ quân sự. Khi không còn cấp huyện, lực lượng này sẽ giao về tỉnh hay giao về các lực lượng khác?”, ông Hòa đặt vấn đề.
Vị đại biểu cũng viện dẫn hiện nay công an xã đã hoàn toàn là công an chính quy, dự kiến mỗi xã, phường mới bố trí 30-60 nhân sự công an chính quy.
Giải trình rõ hơn đề xuất này, Đại tướng Phan Văn Giang, Bộ trưởng Quốc phòng, nhấn mạnh Quân đội vẫn xác định "ngụ binh ư nông”, “quân cốt tinh chứ không cốt đông”, để thực hiện nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó.
Theo Đại tướng Giang, Bộ Quốc phòng xác định sẽ đào tạo cho xã đội trưởng, xã đội phó, kể cả trợ lý có trình độ quân sự hướng tới đại học quân sự, vì hiện nay tuy đại học, đã có cao đẳng, có cả trung cấp quân sự nhưng “vẫn chưa đáp ứng”.
Bộ trưởng Quốc phòng cũng thông tin thêm, Bộ Chính trị đã đồng ý cho cán bộ quân đội chưa có lý luận chính trị cao cấp vẫn được vào Đảng ủy xã, ban thường vụ Đảng ủy xã và sắp tới sẽ đào tạo bổ sung với đội ngũ này.
Bộ trưởng cho hay, Ban chỉ huy phòng thủ khu vực sẽ cử xuống từ 5 đến 7 sĩ quan để giúp cho xã trong một giai đoạn nhất định, xong nhiệm vụ sẽ rút về. Với 3.321 xã sau sáp nhập/145 khu vực phòng thủ, mỗi Ban chỉ huy phòng thủ khu vực có khoảng 40 xã, có khu vực 50 xã.
Trước đó, đại biểu Thạch Phước Bình (Trà Vinh) dẫn đề xuất trong dự thảo luật về thành lập ban chỉ huy phòng thủ khu vực trực thuộc bộ chỉ huy quân sự tỉnh thay cho ban chỉ huy quân sự cấp huyện trước đây.
Theo ông, việc thành lập ban chỉ huy phòng thủ khu vực có thể xem là một giải pháp thích ứng trước sự thay đổi lớn về tổ chức chính quyền, nhưng về mặt pháp lý và tổ chức vẫn cần tiếp tục nghiên cứu và hoàn thiện.
Theo vị đại biểu, Ban chỉ huy phòng thủ khu vực là một cấu trúc hoàn toàn mới, chưa được quy định cụ thể trong bất kỳ luật nào nên nếu không được luật hóa, đơn vị này khó có đủ địa vị pháp lý để thực thi đầy đủ quyền hạn về tổ chức huấn luyện, kiểm tra và động viên lực lượng tại địa phương.
Hơn nữa, Ban chỉ huy phòng thủ khu vực phải phụ trách quản lý một khu vực rộng lớn gồm 3-5 đơn vị hành chính cấp huyện cũ, dẫn đến gây khó khăn trong kiểm soát, điều phối lực lượng dân quân tự vệ, dự bị động viên…
Thực trạng này sẽ đáng lo ngại hơn ở các địa phương có địa hình phức tạp như miền núi, hải đảo hoặc biên giới - nơi có yêu cầu cao về khả năng cơ động, phản ứng nhanh và tổ chức huấn luyện sát thực tế.
Vì thế, ông Bình cho rằng việc lập ban chỉ huy phòng thủ khu vực không thể dừng lại ở giải pháp tình thế mà cần được thiết kế đồng bộ và chặt chẽ cả về pháp lý lẫn tổ chức.
Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Phan Văn Giang giải thích Ban chỉ huy Phòng thủ khu vực không phải là đơn vị hành chính mà là đơn vị quân đội trực thuộc Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh.
Hiện nay, trong Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh của 63 tỉnh, thành phố (trừ Hà Nội và TPHCM), tỉnh nào cũng có trung đoàn dự bị động viên. Ban Chỉ huy Phòng thủ khu vực cơ bản giống chức năng, nhiệm vụ của đơn vị này.
Bộ trưởng cũng cho biết dự kiến tại 34 tỉnh, thành sau sắp xếp sẽ có 145 ban chỉ huy phòng thủ khu vực.
