Nhiều giá trị lịch sử, văn hóa ở cụm di tích huyện miền núi Hà Tĩnh

(Baohatinh.vn) - Gắn liền với cuộc chiến đấu chống giặc ngoại xâm của vua Hàm Nghi, cụm di tích thành Sơn Phòng, đền Công Đồng, đền Trầm Lâm (xã Phú Gia, Hương Khê, Hà Tĩnh) chứa đựng nhiều giá trị quý báu về lịch sử, văn hóa, tâm linh.

Nhiều giá trị lịch sử, văn hóa ở cụm di tích huyện miền núi Hà Tĩnh

Theo sử sách, ngày 4/7/1885, Kinh thành Huế thất thủ, Tôn Thất Thuyết tập hợp binh sĩ phò giá vua Hàm Nghi xuất bôn ra Tân Sở, tỉnh Quảng Trị, thảo hịch Cần Vương lần thứ nhất kêu gọi Nhân dân đứng lên chống thực dân Pháp. Tuy nhiên, thành Tân Sở vị trí không thuận tiện trong việc phòng thủ nên vua Hàm Nghi và đoàn tuỳ tùng đã vượt đèo Quy Hợp về thành Sơn Phòng, thuộc xã Phú Gia (Hương Khê) để đứng chân.

Nhiều giá trị lịch sử, văn hóa ở cụm di tích huyện miền núi Hà Tĩnh

Thành Sơn Phòng là một thành nhỏ nằm ở tả ngạn sông Tiêm, gần chân núi Trường Sơn. Đây là vị trí rất thuận lợi trong quân sự, có thể xuôi về tỉnh lỵ Hà Tĩnh, có đường tắt qua tỉnh Nghệ An, lại có đường xuyên rừng đi vào Quảng Bình, sang Lào...

Nhiều giá trị lịch sử, văn hóa ở cụm di tích huyện miền núi Hà Tĩnh

Tại thành Sơn Phòng, vua Hàm Nghi đã ban bố hịch Cần Vương lần thứ hai, kêu gọi Nhân dân chiến đấu chống giặc Pháp cứu nước.

Nhiều giá trị lịch sử, văn hóa ở cụm di tích huyện miền núi Hà Tĩnh

Sau khi hịch Cần Vương được ban, một phong trào đấu tranh yêu nước chống giặc ngoại xâm của Nhân dân ta từ Bắc chí Nam đã diễn ra rầm rộ. Đặc biệt là cuộc khởi nghĩa Hương Khê do cụ Phan Đình Phùng và Cao Thắng lãnh đạo, chỉ huy trong hơn 10 năm (1885-1895) đã được sử sách ghi nhận.

Nhiều giá trị lịch sử, văn hóa ở cụm di tích huyện miền núi Hà Tĩnh

Hiện trạng của thành Sơn Phòng còn tương đối nguyên vẹn với hào thành, thành. Các cửa thành đông, tây, nam, bắc...

Nhiều giá trị lịch sử, văn hóa ở cụm di tích huyện miền núi Hà Tĩnh

Trước khi vua Hàm Nghi về đóng quân tại xã Phú Gia thì đền Công Đồng đã có từ thời Lê. Đây là ngôi đền thờ các danh nhân có công trong việc bảo vệ biên cương phía tây của Tổ quốc thời Lê.

Nhiều giá trị lịch sử, văn hóa ở cụm di tích huyện miền núi Hà Tĩnh

Trong đó có “Đô Đô thống chế hùng thắng đại tướng quân” - vị tướng trấn ải biên cương, đánh giặc giữ yên biên thuỳ thời hậu Lê và vị thần thứ hai là “Đức bẩm linh thông Tổng quản Ngọc Khê hồ”, người họ Dương. Hiện nay, đền còn lưu giữ được 37 đạo sắc phong của các triều Lê - Nguyễn.

Nhiều giá trị lịch sử, văn hóa ở cụm di tích huyện miền núi Hà Tĩnh

Đền Trầm Lâm thờ “Đức Thánh mẫu Trầm Lâm kiêm lục quốc Thanh y anh linh diệu ngọc linh ứng thiên thần”, đã được các triều vua Lê - Nguyễn phong “Thượng, Thượng, Thượng đẳng tối linh thần”.

Nhiều giá trị lịch sử, văn hóa ở cụm di tích huyện miền núi Hà Tĩnh

Theo truyền ngôn của dân làng Phú Gia, vào đêm 20/9 năm Ất Dậu (1885), vua Hàm Nghi vừa chợp mắt liền được nữ thần Thanh Y báo mộng ý là chỉ quân Pháp đang đưa quân chuẩn bị bao vây, cần phải định liệu ngay.

Nhiều giá trị lịch sử, văn hóa ở cụm di tích huyện miền núi Hà Tĩnh

Tỉnh dậy, vua Hàm Nghi truyền thiết triều, giao cho đại thần Tôn Thất Thuyết và các triều thần làm lễ tạ ơn ở miếu Trầm Lâm.

Nhiều giá trị lịch sử, văn hóa ở cụm di tích huyện miền núi Hà Tĩnh

5 ngày sau, vua Hàm Nghi đã ban sắc phong cho các vị thần thờ ở miếu Trầm Lâm và đền Công Đồng, kèm theo những phẩm vật quý giá để đáp lại công phò vua giúp nước của người dân địa phương.

Nhiều giá trị lịch sử, văn hóa ở cụm di tích huyện miền núi Hà Tĩnh

Cụm di tích còn lưu giữ được nhiều hiện vật rất có giá trị. Đây là những hiện vật lịch sử vô giá như: vi bố (màn bằng gấm có gắn 35 lục lạc bằng đồng, dùng cho vua), áo mũ triều thần 8 bộ, cờ lộng tàn quạt 20 chiếc, voi 3 con, kiếm chuôi bằng gỗ chạm hình phượng sơn son...

Nhiều giá trị lịch sử, văn hóa ở cụm di tích huyện miền núi Hà Tĩnh

Trong số các hiện vật trên có 2 con voi bằng vàng và 1 con bằng đồng. Tượng voi bằng đồng được đúc theo tư thế đang lồng, vòi dài uốn cong quặp vào dưới tai phải, tai to áp sát vào cổ, ngà cụt. Trong khi đó, 2 tượng voi bằng vàng tạc theo tư thế đứng yên, vòi buông thẳng...

Nhiều giá trị lịch sử, văn hóa ở cụm di tích huyện miền núi Hà Tĩnh

Đặc biệt, tại xã Phú Gia và cụm di tích “Thành Sơn Phòng, đền Công Đồng, đền Trầm Lâm”, vào ngày 7 tháng Giêng âm lịch (không định kỳ), người dân địa phương tổ chức lễ hội rước sắc phong thần và các cổ vật quý hiếm của Vua Hàm Nghi hết sức trọng thể, uy nghi.

Nhiều giá trị lịch sử, văn hóa ở cụm di tích huyện miền núi Hà Tĩnh

Phó Chủ tịch UBND huyện Hương Khê Trần Quốc Bảo cho biết, cụm di tích lịch sử “Thành Sơn Phòng, đền Công Đồng, đền Trầm Lâm” được Bộ Văn hóa - Thông tin xếp hạng di tích cấp quốc gia vào năm 2001. Huyện Hương Khê đang đề nghị các cấp tỉnh, Trung ương cho triển khai lập hồ sơ xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt đối với cụm di tích này.

Chủ đề Điểm du lịch Hà Tĩnh

Chủ đề Đời sống văn hóa

Đọc thêm

Niềm tin du lịch Thái Lan dần 'chạm đáy'

Niềm tin du lịch Thái Lan dần 'chạm đáy'

Nhiều yếu tố bất lợi đang kéo ngành du lịch Thái Lan vào giai đoạn khó khăn, khi niềm tin thị trường giảm sâu, dự báo lượng khách quốc tế thấp hơn năm ngoái.
Podcast truyện ngắn: Một vòm trời rất xanh

Podcast truyện ngắn: Một vòm trời rất xanh

Câu chuyện nhẹ nhàng về tình yêu, sự gắn bó và những khởi đầu mới. Trong vòm trời xanh cao ấy, có ánh mắt lặng thầm, có nhịp tim xao động và một lời khẽ chạm trái tim người ở lại.
Ra mắt công chúng vở kịch "Mẹ đợi"

Ra mắt công chúng vở kịch "Mẹ đợi"

"Mẹ đợi" khắc họa sâu sắc sự hy sinh và nghị lực phi thường của người phụ nữ Việt Nam. Đây là tác phẩm mở đầu cho chương trình "Sân khấu truyền hình" của Báo Hà Tĩnh trong năm 2025.
Cảnh Hà Giang hiếm thấy nhìn từ trên cao

Cảnh Hà Giang hiếm thấy nhìn từ trên cao

Dành vài ngày đến Tuyên Quang (địa phận tỉnh Hà Giang trước sáp nhập) mỗi tháng, Trần Trung kể lại những gì mình thấy qua những tấm ảnh chụp từ trên cao.
Podcast Truyện ngắn: Chiếc áo cũ của Ba

Podcast Truyện ngắn: Chiếc áo cũ của Ba

Kỷ vật luôn gợi nhớ thật nhiều ký ức. Với nhiều người, đó là động lực, niềm tin để ghi nhớ và phấn đấu nhiều hơn trong cuộc sống, học tập...
Tác giả Yến Thanh và ký ức Đồng Lộc

Tác giả Yến Thanh và ký ức Đồng Lộc

Từ trái tim người trong cuộc, tác giả Yến Thanh đã viết nên "Cúc ơi" - bài thơ lay động lòng người, khắc họa chân thực sự khốc liệt của cuộc chiến tranh và tinh thần quả cảm của những con người tại Ngã ba Đồng Lộc.
Podcast tản văn: Tháng Bảy lắng đọng lòng tri ân

Podcast tản văn: Tháng Bảy lắng đọng lòng tri ân

Năm nay, thời tiết với nhiều thay đổi, giăng mắc vào hồn người những nỗi niềm xa vọng, ưu tư. Sự đan xen của đất trời làm cho nhịp sống bớt vội vàng, lòng người lắng lại, hoài niệm về những dấu ấn tháng Bảy xưa, cùng tri ân các anh hùng liệt sỹ đã hy sinh vì Tổ quốc...
Cơn địa chấn chưa từng có của 'Conan'

Cơn địa chấn chưa từng có của 'Conan'

Càn quét phòng vé Nhật rồi tiếp tục làm dậy sóng rạp Việt chỉ với 2 ngày chiếu đặc biệt, "Dư ảnh của độc nhãn" đang chứng minh sức hút chưa từng thấy với một tác phẩm hoạt hình.
Rực rỡ sắc hoa nơi miền quê xứ đạo

Rực rỡ sắc hoa nơi miền quê xứ đạo

Xứ đạo Cự Lâm (xã Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh) - vùng quê nghèo đang chuyển mình từng ngày với hệ thống cơ sở hạ tầng được đầu tư đồng bộ, những tuyến đường, khu vườn rực rỡ sắc hoa.
Khám phá 7 thư viện cổ nhất thế giới

Khám phá 7 thư viện cổ nhất thế giới

Không chỉ lưu giữ kho tàng trí thức nhân loại, 7 thư viện lâu đời nhất thế giới dưới đây còn là những kiệt tác kiến trúc, nghệ thuật độc đáo, tráng lệ cho các tín đồ sách khám phá.
Podcast tản văn: Nội tôi thơm ngát hương dầu

Podcast tản văn: Nội tôi thơm ngát hương dầu

Nhỏ bé, giản dị, những lọ dầu gió đã trở nên quen thuộc ở đâu đó trong ngăn tủ đầu giường hay góc bàn nhỏ. Còn với tác giả Hồ Điệp, mùi hương ấy còn là dư âm của một thời đã xa...
Harry Potter mới lộ diện

Harry Potter mới lộ diện

HBO vừa công bố Hình ảnh đầu tiên về "cậu bé phù thủy" trong series phim truyền hình Harry Potter. Phim dự kiến ra mắt vào năm 2027.
Podcast: Truyện ngắn - Tiếng còi tàu đêm

Podcast: Truyện ngắn - Tiếng còi tàu đêm

Trong những năm tháng chiến tranh, với nhiều mất mát hi sinh những người vợ, người mẹ vẫn chịu đựng trong âm thầm lặng lẽ. Họ là nguồn động viên tinh thần to lớn cho những người lính nơi tiền tuyến.