(Baohatinh.vn) - Trở lại Mật thôn (nay là thôn Lũy, xã Kim Song Trường, Can Lộc, Hà Tĩnh), ngắm vẻ thâm nghiêm của đền thờ La Sơn phu tử Nguyễn Thiếp, chúng tôi thêm khắc sâu lòng biết ơn đối với những cống hiến to lớn của ông với đất nước.
Video: Đền thờ La Sơn phu tử Nguyễn Thiếp
Đền thờ La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp ngày nay thuộc địa phận thôn Lũy, xã Kim Song Trường (Can Lộc, Hà Tĩnh), quê hương ông. Trong ảnh: Cổng vào ngôi đền.
Đền thờ Nguyễn Thiếp trước đây nằm trong khu dân cư cao ráo, bên cạnh trục đường liên xã. Trước đây, đền là một ngôi nhà hình chữ Nhất (一), có kết cấu vì kèo, mái lợp ngói mũi, chia làm 3 gian. Trong ảnh: Đền La Sơn phu tử Nguyễn Thiếp ngày nay nhìn từ trên cao.
Năm 2016, nhờ sự hỗ trợ của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV), di tích được tu bổ và tôn tạo với tổng kinh phí 9,6 tỷ đồng.
Di tích đền thờ Nguyễn Thiếp có khuôn viên rộng 1.260 m2, bao gồm: đền thờ chính thờ La Sơn phu tử Nguyễn Thiếp, đền thờ Thành Hoàng làng, nhà tả vu và hữu vu, sân vườn... Trong ảnh: Điện thờ chính là một ngôi nhà 3 gian, mặt trước là hệ thống cửa panô. Nối các vì lại với nhau là hệ thống xà dọc ăn mộng vào đầu các cột tạo thành bộ khung chịu lực cho toàn bộ công trình.
Phía trong đền, bàn thờ La Sơn phu tử được bày biện trang trọng ở chính điện với các bức hoành phi và câu đối bằng chữ Hán được thếp vàng.
Bức tượng La Sơn phu tử Nguyễn Thiếp bằng chất liệu đồng thể hiện vẻ uy nghi của một người thầy tài ba...
Tưởng nhớ công ơn to lớn của La Sơn phu tử Nguyễn Thiếp, con cháu dòng họ và Nhân dân quanh vùng ngày đêm hương khói thờ phụng tiền nhân.
Ngoài điện thờ chính, trong khuôn viên Di tích lịch sử quốc gia Đền thờ La Sơn phu tử còn có công trình phối thờ vị Thành Hoàng làng Mật xưa, nay là thôn Lũy, xã Kim Song Trường (Can Lộc). Trong ảnh: Khu nhà thờ Thành Hoàng làng trong khuôn viên di tích.
Công trình nhà tả vu, hữu vu dùng để thiết lễ dâng cúng hoặc tiếp khách vào các dịp lễ, tế... Trong ảnh: Nhà tả vu phía trái (từ cổng vào) Đền thờ La Sơn phu tử Nguyễn Thiếp.
Với nhiều giá trị lịch sử văn hóa, năm 1994, Đền thờ La Sơn phu tử Nguyễn Thiếp được Bộ Văn hóa - Thông tin (nay là Bộ VH-TT&DL) xếp hạng di tích lịch sử cấp quốc gia.
Nguyễn Thiếp (1723 - 1804) sinh ra trong một gia đình có truyền thống văn học và khoa bảng tại làng Mật, xã Nguyệt Ao, tổng Lai Thạch, huyện La Sơn, xứ Nghệ An nay thuộc xã Kim Song Trường (Can Lộc, Hà Tĩnh). Ông có tên húy Minh, tự Quang Thiếp, hiệu La Sơn Phu Tử, người đời gọi là Hạnh Am tiên sinh, Nguyệt Ao tiên sinh, Lục Niên tiên sinh.
Thủa thiếu niên, ông là người “thiên tư sáng suốt, học rộng, hiểu sâu”. Năm Quý Hợi (1743), ông thi đỗ Hương giải. Chán với thời cuộc, ông không làm quan mà sống ẩn dật, đọc sách. Năm Mậu Thìn (1743), thi Hội đỗ Tam trường, rồi làm Huấn đạo Anh Đô, Tri huyện Thanh Chương. Năm Mậu Tý (1767), ông treo ấn từ quan.
La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp 3 lần được Quang Trung Nguyễn Huệ mời ra giúp nước, hiến kế sách đánh giặc. Tuy nhiên phải đến lần thứ 3, vào cuối năm 1788, khi Nguyễn Huệ ra Bắc Hà đánh quân Thanh, Nguyễn Thiếp mới nhận lời hiến kế giúp vua Quang Trung đánh tan 29 vạn quân Thanh xâm lược. Sau ngày chiến thắng, ông phụ trách trông coi việc thi cử, chọn đất lập đô và làm Viện trưởng Viện Sùng Chính.
Nguyễn Thiếp là một nhà hiền triết có nhiều đóng góp đối với nhà Tây Sơn. Đức hạnh thanh cao, trí tuệ uyên bác và yêu nước nồng nàn, ông góp công giúp vua Quang Trung giải phóng đất nước và chấn hưng dân tộc.
Chiêm ngưỡng khu lăng mộ cùng dấu tích ngôi nhà trong thời gian ở ẩn của danh sỹ Nguyễn Thiếp (1723 - 1804, người con quê hương Hà Tĩnh) trên dãy núi Thiên Nhẫn (xã Nam Kim, huyện Nam Đàn, Nghệ An), chúng tôi càng thêm xúc động nghĩ về nhân cách, tài năng và những cống hiến của ông đối với dân tộc.
Nguyễn Thiếp (1723 - 1804) được sinh ra trong một gia đình hiếu học tại làng Mật Thôn, xã Nguyệt Áo, tổng Lai Thạch, huyện La Sơn, phủ Đức Quang (nay thuộc Can Lộc, Hà Tĩnh). Ông là một trong bốn nhân vật được giới học thuật xếp vào hàng phu tử (nhà hiền triết) trong lịch sử dân tộc.
Địa linh và nhân kiệt Hà Tĩnh có đặc thù, sắc nét độc đáo riêng. Ở đây, “địa linh” sinh “nhân kiệt” và ngược lại, “nhân kiệt” luôn biết bảo tồn, gìn giữ và bồi đắp, “thiêng hóa” cho “Địa linh”.
Mang theo hồi ức của cha ông, tôi tìm về những làng quê ví, giặm xứ Nghệ - Tĩnh, để lắng nghe và cảm nhận không gian đời sống văn hóa xưa - nay trên 2 miền quê hương đôi bờ sông Lam (Hà Tĩnh - Nghệ An).
Với 12 tham luận trình bày tại buổi tọa đàm, các nhà nghiên cứu đã góp phần bảo tồn và phát huy giá trị các di sản văn hóa đền Chợ Củi (xã Xuân Hồng, Nghi Xuân, Hà Tĩnh).
Tại Liên hoan ca múa nhạc toàn quốc năm 2024, vở thanh xướng kịch “Linh thiêng Đồng Lộc” do Nhà hát NTTT Hà Tĩnh dàn dựng, đã tạo ra sức lan tỏa lớn đến khán giả cả nước.
Bằng tâm huyết và những cách làm sáng tạo trong lãnh đạo, chỉ đạo, chị Phạm Thị Hương - Chủ tịch Hội LHPN huyện Kỳ Anh và chị Trần Thị Nguyệt - Chủ tịch Hội LHPN Can Lộc (Hà Tĩnh) đã được Trung ương Hội LHPN Việt Nam trao tặng các phần thưởng cao quý.
Ông Võ Thanh Bang (SN 1960) - giáo dân ở Giáo họ Yên Hòa (xã Sơn Giang, Hương Sơn, Hà Tĩnh) đã "truyền lửa" để bà con phát huy tinh thần "kính Chúa, yêu nước", sống tốt đời đẹp đạo, đoàn kết xây dựng nông thôn mới.
Với người dân Hương Sơn (Hà Tĩnh), cánh diều Hải Thượng và thú chơi diều sáo của Đại danh y Lê Hữu Trác là một nét đẹp văn hóa đã đi sâu vào tâm thức từ bao đời.
Những tư liệu, hiện vật đang được trưng bày tại Khu tưởng niệm Anh hùng liệt sỹ Lý Tự Trọng ở xã Việt Tiến (Thạch Hà, Hà Tĩnh) đang kể câu chuyện về cuộc đời cách mạng sáng ngời của người đoàn viên thanh niên cộng sản đầu tiên.
Dưới sự chèo lái của Chủ tịch Hội LHPN Trần Thị Lệ Thủy, từ năm 2020 đến nay, Hội LHPN xã An Hòa Thịnh (Hương Sơn - Hà Tĩnh) liên tục được các cấp vinh danh.
“Đất này mẹ dạy con, yêu anh hùng nghĩa khí/ Giữ lòng đỏ như son/ Nuôi thù sâu tận bể”. Những câu thơ trong bài “Gửi bạn người Nghệ Tĩnh” của nhà thơ Huy Cận đã đúc kết tinh thần yêu nước bao đời nay của con người và vùng đất xứ Nghệ, trong đó có Hà Tĩnh.
Thầy Tống Trần Đức (Trường THTP Cao Thắng, Hương Sơn, Hà Tĩnh) không chỉ tận tâm với sự nghiệp giáo dục mà còn năng nổ các hoạt động xã hội, là người truyền lửa cho các em học sinh.
Trong lịch sử Việt Nam, Lê mạt là một thời kỳ đầy rối ren, phức tạp. Tuy nhiên, thời kỳ này lại sinh ra rất nhiều anh hùng hào kiệt, nhiều văn tài, nhiều nhà khoa học xuất sắc, trong đó có Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác.
“Ngày hội nông dân” tại đình Hội Thống (xã Xuân Hội, Nghi Xuân, Hà Tĩnh) với nhiều hoạt động văn hóa, thể thao giàu tính dân gian đã mang lại tiếng cười sảng khoái cho người già và trẻ nhỏ.
Những cuộc giao lưu, hẹn hò do BĐBP Hà Tĩnh kết nối đã vun đắp nên nhiều mối tình đẹp cho người dân tộc Chứt ở bản Rào Tre, góp phần đẩy lùi tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống
Tiểu phẩm “Tìm lại lời ru” của đội thi Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng Hà Tĩnh là mô hình tuyên truyền, vận động hiệu quả của lực lượng nhằm giúp đồng bào dân tộc Chứt, xã Hương Liên, huyện Hương Khê xóa bỏ các hủ tục tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.
Trong số 11 vị đại quan đứng đầu kinh thành Thăng Long thời nhà Lê (thế kỷ XV-XVIII), Hà Tĩnh vinh dự có 3 người. Những đóng góp của họ đã được sử sách ghi nhận; là tấm gương tiêu biểu của lịch sử đất nước, tinh hoa của quê hương núi Hồng, sông La.
Tiểu phẩm “Hãy bảo vệ nguồn lợi thủy sản quê hương” của đội thi huyện Kỳ Anh (Hà Tĩnh) được chuyển thể từ mô hình dân vận khéo “Phòng chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo, không theo quy định; tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn trên biển”.
Sở hữu giọng hát ngọt ngào, sâu lắng nhưng cũng đầy nội lực cùng ngoại hình xinh đẹp, nữ ca sĩ GenZ Hoàng Thu Hà (quê Nghi Xuân, Hà Tĩnh) đã xuất sắc vượt qua các vòng thi của Sao Mai xứ Nghệ 2024 để đoạt giải quán quân một cách đầy thuyết phục.
Trong suốt 7 năm, hành trình gắn bó với con chữ của Lê Xuân Thịnh Hưng (lớp 10A6, Trường THPT Kỳ Anh, thị xã Kỳ Anh, Hà Tĩnh) luôn có sự đồng hành của 2 bạn Đức Công và Nhật Hào.
Tiểu phẩm “Con đường chung ý nguyện” của đội thi huyện Cẩm Xuyên (Hà Tĩnh) dựa trên sự việc có thật về công tác dân vận khéo để thực hiện thành công việc di dời các khu lăng mộ, nhà thờ, họ tộc… nhằm giải phóng mặt bằng hiệu quả trên địa bàn huyện thời gian qua.
Tiểu phẩm “Hương rừng” của đội thi huyện Hương Khê (Hà Tĩnh) dựa trên câu chuyện có thật, phản ánh chân thực công tác vận động người dân xây dựng điểm du lịch cộng động ở thôn Phú Lâm, xã Phú Gia.
Những làn điệu ví, giặm ngọt ngào đang ngày ngày được lan tỏa nhờ các tài năng nhí ở Hà Tĩnh. Giọng hát của các em góp phần gìn giữ, phát huy giá trị, bản sắc văn hóa truyền thống của quê hương.
Không chỉ có lối sống mẫu mực, giáo dục con cháu sống hiếu thuận, nhiều người cao tuổi ở Hà Tĩnh còn đi đầu, bước trước, thể hiện vai trò nêu gương sáng trong cộng đồng.
Đón hơn 5 triệu lượt khách tham quan trong 9 tháng năm 2024 (tăng hơn 2,2 triệu lượt so với cùng kỳ năm 2023), ngành VH-TT&DL Hà Tĩnh tiếp tục nỗ lực để đạt những kết quả cao hơn ở những tháng cuối năm.
Hà Tĩnh là vùng đất cổ, có bề dày về truyền thống lịch sử, văn hóa, chính trị... nhưng đến nay vẫn chưa có công trình địa chí tổng quan về văn hóa, con người núi Hồng, sông La.
Mang trên mình màu áo của người chiến sĩ Công an nhân dân, Thượng úy Hà Huy Lĩnh - Phó Bí thư Chi đoàn Công an huyện Vũ Quang (Hà Tĩnh) luôn nỗ lực cống hiến vì cộng đồng.
Một trong những giá trị nghệ thuật độc đáo của dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh là không gian, hình thức diễn xướng mang đậm chất “thổ sản”, bản sắc văn hóa, con người quê hương núi Hồng, sông La.
Xã Điền Mỹ (Hương Khê, Hà Tĩnh) đã có những biện pháp tuyên truyền, ngăn chặn nạn đánh bắt, tận diệt chim trời. Thế nên, chim kéo về trú ngụ càng đông, vây trắng cả một vùng quê.
Những thành tựu trong xây dựng nông thôn mới ở Hà Tĩnh không chỉ mang lại sự no ấm về vật chất mà còn nâng đời sống văn hóa của người dân núi Hồng, sông La lên một tầm cao mới.
Tin nhạc sĩ Lê Hàm - tác giả của nhiều bài hát nổi tiếng về xứ Nghệ bằng âm hưởng dân ca ví, giặm đã qua đời vào tối 18/9 tại TP Vinh (Nghệ An) khiến nhiều bạn bè văn nghệ sĩ Hà Tĩnh hết sức hẫng hụt, tiếc thương.