START-3 phụ thuộc vào thiện chí của Mỹ
Ông Yuri Nazarkin, Trưởng phái đoàn Liên Xô tại cuộc đàm phán với Mỹ về hiệp ước START-1, đã dự đoán sẽ xảy ra một cuộc chạy đua vũ trang nếu Washington quyết định không gia hạn Hiệp ước cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược (START-3) hiện tại.
Ông Nazarkin nhận định về điều này trong một cuộc phỏng vấn với Sputnik và nhắc lại rằng, START-3 là hiệp ước duy nhất đang có hiệu lực giữa Nga và Hoa Kỳ trong lĩnh vực giải trừ hạt nhân, sau khi Mỹ cũng đã rút khỏi Thỏa thuận loại bỏ tên lửa tầm trung và tầm ngắn (INF).
Theo ông Nazarkin, Hiệp ước này ít nhất cũng hạn chế được tình trạng chạy đua vũ trang. Nói chung, tất nhiên là vẫn có chạy đua, nhưng tất cả đều nằm trong tầm kiểm soát của hai bên, bởi vì vẫn tồn tại một cơ chế hạn chế.
Nếu hiệp ước không được gia hạn, thì sẽ không còn bất cứ khuôn khổ nào để kiểm soát sự chạy đua vũ trang, cuộc chạy đua sẽ diễn ra mà không có bất cứ hạn chế nào, như ở thời kỳ Chiến tranh Lạnh và triển vọng trong những năm tới là “hết sức không khả quan”.
Hiệp ước cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược (START-3) được Tổng thống Nga và Tổng thống Hoa Kỳ khi đó là các ông Dmitry Medvedev và Barack Obama ký kết vào năm 2010. Hiệp ước có hiệu lực từ năm 2011 và hết hạn vào tháng 2 năm 2021, kèm theo điều kiện gia hạn.
Vào tháng 8, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã gọi tình hình xung quanh cuộc đàm phán với Nga về giải trừ hạt nhân là vấn đề quốc tế lớn nhất. Vào tháng 6, Moscow và Washington đã nhất trí thành lập ba nhóm công tác để thảo luận về sự hợp tác trong tương lai.
Tuy nhiên, theo vị chuyên gia này, khả năng gia hạn hiệp ước dưới thời chính quyền Donald Trump hiện nay là bằng không. Tuy nhiên, Nga vẫn đang tiếp tục cố gắng thỏa thuận để có thể giúp cho hòa bình của nhân loại, nhưng điều này phụ thuộc phần lớn vào thiện chí của Mỹ.
 |
Nga tuyên bố đã làm tất cả, chỉ còn phụ thuộc vào thiên chí của Mỹ |
Cần những hiệp ước mới
Theo ông Yuri Nazarkin, các điều kiện của Hoa Kỳ để gia hạn hiệp ước START-3 là không thực tế, để làm được như vậy cần phải ký kết một hiệp ước mới, điều này sẽ mất rất nhiều thời gian,.
Chia sẻ trong cuộc phỏng vấn với Sputnik, ông Nazarkin nói rằng, việc gia hạn hiệp ước START-3 hiện tại là một chuyện. Bản thân hiệp ước này quy định gia hạn một lần trong 5 năm. Nhưng nếu đồng ý các điều kiện mà Hoa Kỳ đưa ra, thì chúng ta có thể nói về một hiệp ước mới. Việc chuẩn bị và ký kết đòi hỏi các cuộc đàm phán kéo dài và khó khăn.
Theo ông Nazarkin, chỉ tính riêng các yêu cầu về vũ khí hạt nhân chiến thuật trong START-3 sẽ đòi hỏi ký kết một hiệp ước hoàn toàn mới, vì việc kiểm soát các loại vũ khí này khác với các phương tiện vận chuyển vũ khí tấn công chiến lược.
Một vấn đề khác là việc đưa Trung Quốc vào hiệp ước này, đây là những yêu cầu hoàn toàn không thực tế.
Tất nhiên, đây sẽ là điều tốt bởi Trung Quốc, Hoa Kỳ và Nga là ba cường quốc hạt nhân, nhưng còn có Pháp, Anh, Ấn Độ, Pakistan, Israel, Triều Tiên, mặc dù Bình Nhưỡng vẫn không có nhiều vũ khí như vậy... Nhưng, để làm được điều này sẽ cần một hiệp ước hoàn toàn mới.
Chuyên gia tin tưởng rằng, rất ít khả năng cuộc đàm phán về một thỏa thuận như vậy sẽ bắt đầu trong tương lai gần, bên cạnh đó, đây sẽ là một quá trình lâu dài và tốn nhiều công sức.
Ông Nazarkin kết luận, với những nguyên nhân này, cần phải gia hạn hiệp ước hiện tại, điều này sẽ bảo đảm cho tương lai, để cho phép các bên đàm phán về một văn kiện mới, nhằm giảm mức vũ khí chiến lược và bàn bạc cách cải thiện khả năng kiểm soát chúng.
