Ảnh: Bloomberg
Người dẫn chương trình nổi tiếng của kênh truyền hình Fox News, ông Chris Wallace, đảm nhận vai trò là người điều phối cuộc tranh luận cuối cùng giữa ông Trump và bà Clinton.
Cuộc tranh luận sẽ tập trung vào 6 chủ đề chính: nợ công và các quyền lợi; người di cư; kinh tế; tòa án tối cao; các điểm nóng ngoại giao và tiêu chuẩn để trở thành tổng thống Mỹ.
Người điều phối Chris Wallace lựa chọn Tòa án Tối cao là chủ đề mở màn cho cuộc tranh luận trực tiếp cuối cùng giữa ông Trump và bà Clinton.
Bà Clinton và ông Trump bước lên sân khấu nhưng không bắt tay. (Ảnh: Pool)
Theo đó hai ứng viên được hỏi rằng họ mong muốn Tòa án sẽ làm gì và liệu Hiến pháp Mỹ cần được hiểu như thế nào?
Bà Clinton nói rằng, Tòa án Tối cao cần phải đứng về phía người dân, thay vì về phía doanh nghiệp hay giới giàu có.
Khi ông Trump công kích bà Clinton cho rằng Tòa án Tối cao đã sai lầm về Tu chính án Thứ hai (được quy định trong Hiếp pháp Mỹ về bảo vệ quyền sở hữu vũ khí của người dân nước này), bà Clinton đã ngay lập tức đã giải thích về lập trường của mình.
Theo đó, cựu Ngoại trưởng Mỹ khẳng định bà không muốn tước súng của tất cả mọi người nhưng cho biết bà ủng hộ việc kiểm soát súng hợp lý.
“Tôi ủng hộ Tu chính án Thứ hai. Tôi hiểu và tôn trọng quyền sở hữu súng. Tuy nhiên, việc này cần phải được làm một cách hợp lý”, bà Clinton cho hay.
“Chúng ta đã có 33.000 người thiệt mạng mỗi năm vì súng đạn. Chúng ta cần phải có sự kiểm soát triệt để về tiểu sử của những người sở hữu súng. Những biện pháp kiểm soát súng không hề xung đột gì với Tu chính án Thứ hai”.
Người điều phối Wallace hỏi ông Trump về việc ông có phản đối bất cứ quy định nào về kiểm soát súng đạn, tỷ phú Trump viện dẫn trường hợp của Chicago, mặc dù có các quy định về kiểm soát súng đạn khá nghiêm ngặt nhưng vẫn nằm trong số các địa điểm có tỷ lệ bạo lực súng đạn cao nhất.
Tỷ phú New York cũng nói thêm ông cảm thấy tự hào vì hiệp hội Súng trường Quốc gia Mỹ (NRA) ủng hộ mình.
---------------------------
Thảo luận về vấn đề phá thai, bà Clinton cho biết bà ủng hộ phụ nữ có quyền ra quyết định “khó khăn nhất, riêng tư nhất” này. Ứng viên Tổng thống đảng Dân chủ cũng nhắc đến bình luận trước đó của Trump cho rằng một phụ nữ nên bị trừng phạt vì phá thai.
(Ảnh: BBC)
Bà Clinton cho biết: “Chính phủ không nên can thiệp vì đây là quyết định mang tính cá nhân nhất”.
Ông Trump ngay lập tức đáp trả rằng: “Theo như những gì bà Clinton nói, bạn hoàn toàn có thể lấy đứa trẻ đã 9 tháng tuổi ra khỏi bụng một bà bầu. Điều này không ổn chút nào đối với tôi”.
---------------------------
Về vấn đề nhập cư, người điều phối Wallace cho rằng đây là vấn đề chia rẽ 2 ứng viên tranh cử Tổng thống Mỹ nhiều nhất.
Ông Trump cho biết có 4 người mẹ hiện đang có mặt tại khán phòng có con bị người nhập cư trái phép vào Mỹ sát hại. Ứng viên Tổng thống đảng Cộng hòa tuyên bố: “Chúng ta phải kiểm soát biên giới mạnh mẽ hơn. Chúng ta phải đẩy ma túy ra khỏi đất nước”.
(Ảnh: BBC)
“Bà ấy muốn có biên giới mở”, ông Trump cáo buộc bà Clinton.
“Chúng ta đã có một số kẻ xấu và phải loại bỏ họ. Tất cả chúng ta đều muốn xây các bức tường”, tỷ phú Mỹ nói, gợi lại về tuyên bố trước đây của ông về việc xây dựng một bức tường thành chạy dọc theo biên giới giữa Mỹ và Mexico nhằm ngăn chặn hoạt động nhập cư trái phép, tội phạm và những kẻ buôn bán ma túy.
Bà Clinton đề cập đến một số khách mời của bà hiện cũng đang có mặt tại khán phòng. Họ hoặc là những người nhập cư bất hợp pháp vào Mỹ hoặc là những người được sinh ra trong các gia đình không có giấy tờ nhập cư hợp lệ.
Cựu Ngoại trưởng lên án “lực lượng trục xuất người nhập cư” của ông Trump, bà cho rằng đề xuất này là “phi thực tế”. “Ý tưởng này không giúp kết nối đất nước chúng ta mà nó là làm chia cắt đất nước của chúng ta”, bà Clinton cho biết.
Ứng viên Tổng thống đảng Dân chủ Mỹ cũng cáo buộc ông Trump “bóc lột” những lao động bị trả lương thấp, không có hợp đồng lao động để xây dựng nên tòa nhà Trump Tower mang tên ông.
Bà Clinton cho biết ông Trump đã “lặng thinh” khi gặp Tổng thống Mexico Enrique Pena Nieto để thảo luận về kế hoạch xây dựng bức tường chạy dọc biên giới do ông đề xuất.
(Ảnh: BBC)
Tuy nhiên, ông Trump phản pháo rằng, ông đã có một buổi nói chuyện tuyệt vời với Tổng thống Nieto, nói thêm rằng bà Clinton thực chất cũng “muốn xây dựng một bức tường”, nhưng không thể thực hiện được từ một thập kỷ trước.
---------------------------
Về Wikileaks, ông Wallace chất vấn bà Clinton dựa trên thông tin trong các email được Wikileaks tiết lộ gần đây, cho thấy, cựu Ngoại trưởng Mỹ từng tuyên bố ước mơ của bà là có một thị trường chung với tự do thương mại và biên giới mở. Bà Clinton đính chính bà chỉ đề cập đến chính sách năng lượng.
(Ảnh: BBC)
Bà Clinton cho biết Tổng thống Vladimir Putin muốn ông Trump đắc cử tổng thống Mỹ bởi vì nhà lãnh đạo Nga muốn có một “con rối” làm người đứng đầu Nhà Trắng. Ông Trump đáp trả chính “bà mới chính là một con rối”.
Ông Trump nói Tổng thống Nga Putin “vượt trội” bà Clinton về nhiều mặt. Tỷ phú Mỹ cũng khẳng định: “Tôi không quen ông ấy (Tổng thống Putin)”
---------------------------
Thảo luận về các kế hoạch để phát triển kinh tế, bà Clinton nhấn mạnh: “Khi tầng lớp trung lưu phát triển thì nước Mỹ sẽ phát triển”.
Bà Clinton đả kích ông Trump có thể khiến nước Mỹ mất ba triệu việc làm vì kế hoạch giảm thuế đối với người giàu của ông ta.
Cựu Ngoại trưởng cho biết bà muốn có một chương trình việc làm lớn nhất kể từ Thế chiến II trong các lĩnh vực như cơ sở hạ tầng và năng lượng sạch. Bà cũng mong muốn được giúp đỡ các doanh nghiệp nhỏ, khu vực nơi hai phần ba khối lượng công việc được tạo ra.
Bà Clinton cho biết, bà muốn phụ nữ được trả lương một cách công bằng hơn và sinh viên không phải nợ nần khi học đại học.
Về Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), ông Trump cho biết, ông yêu mến NATO, nhưng các đồng minh phải trả tiền cho sự bảo vệ của Mỹ.
Ông Trump cũng đả kích Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA) được ký bởi cựu tổng thống Bill Clinton, chồng bà Hillary Clinton.
“Thuế tăng ồ ạt theo sau kế hoạch của Hillary Clinton”, ông Trump nói về kế hoạch kinh tế của đối thủ.
Tỷ phú Mỹ cho biết ông sẽ đàm phán lại NAFTA, và nếu không được, ông sẽ hủy bỏ nó và triển khai những thỏa thuận mới, nói thêm rằng ông có kế hoạch sẽ cắt giảm một số khoản thuế.
“Chúng ta sẽ khiến guồng máy hoạt động trở lại bởi đất nước chúng ta đang chết ở mức 1% GDP”, ông Trump kết luận. Bà Clinton mỉa mai rằng bà đang cố gắng để “phiên dịch” những gì mà ông Trump vừa nói.
Ảnh: Người dẫn chương trình của Fox News Chris Wallace. (Ảnh: BBC)
Cựu Ngoại trưởng cam kết sẽ không để nợ quốc gia phải tăng thêm “một xu” nào nữa.
Bà Clinton nói: “Chỉ có một người đứng trên sân khấu này đang chuyển việc làm của chúng ta sang Mexico, đó là Donald”. Bà cáo buộc ông Trump chỉ nhỏ “nước mắt cá sấu” vào tình trạng mất việc làm ở Mỹ trong khi tỷ phú này vẫn chấp nhận thép giá rẻ từ Trung Quốc tràn vào thị trường Mỹ.
Bà Clinton cho biết, thép Trung Quốc được sử dụng để xây dựng nên các sòng bạc casino của Donald Trump.
Ông Trump phản pháo: “Chỉ có một điều bà hơn tôi đó là kinh nghiệm, nhưng kinh nghiệm của bà lại rất tồi tệ. Những vấn đề bà nói đến, bà chẳng hoàn thành được cái gì cả. Nếu bà trở thành tổng thống, đất nước này sẽ trở nên hỗn loạn, tin tôi đi”.
Tỷ phú Mỹ cáo buộc bà Clinton bí mật ủng hộ Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP) - thỏa thuận thương mại mà bà từng phản đối.
“Khi tôi thấy bản thỏa thuận TPP cuối cùng, tôi đã phản đối nó”, Clinton khẳng định, nói thêm rằng thỏa thuận này “không đáp ứng được các tiêu chuẩn của bà”.
----------------------------
Bà Clinton đưa ra một sự so sánh về những việc bà đã làm trong 30 năm trước so với ông Trump. Trong khi bà Clinton đang ở trong Phòng Tình huống để giúp tiêu diệt Osama Bin Laden, thì ông Trump đang bận rộn điều hành một chương trình thực tế không liên quan gì đến chính trị. Khi tỷ phú Mỹ đang phải làm việc với Bộ Tư pháp những năm 1970 thì cựu Ngoại trưởng đang đấu tranh vì trẻ em. Ông Trump đáp trả: “Nếu bà tự hào về kinh nghiệm, hãy nhìn sang Syria. Bà đã đưa IS đến nước Mỹ”.
Nhắc lại về vụ bê bối liên quan đến các phát ngôn khiếm nhã về phụ nữ của ứng viên đảng Cộng hòa Donald Trump, tỷ phú Mỹ nhấn mạnh lại một lần nữa: “Không ai tôn trọng phụ nữ hơn tôi”. Trong khi đó, bà Clinton cáo buộc “Donald nghĩ coi thường phụ nữ khiến ông ấy vĩ đại hơn. Đó là con người của Donald”.
Ông Trump nói quỹ Clinton là “một doanh nghiệp tội phạm”. Tỷ phú Mỹ nói người dân Haiti “ghét” nhà Clinton. Tuy nhiên cựu Ngoại trưởng khẳng định bà cùng chồng là cựu Tổng thống Bill Clinton đã giúp đỡ Haiti trong nhiều năm, nhấn mạnh 90% số tiền trong quỹ Clinton đều đi đến những nơi thiếu thốn.
----------------------------
Về sự hiện diện của đặc nhiệm Mỹ ở Iraq, bà Clinton cho biết, bà cảm thấy “được khích lệ” khi lực lượng đặc nhiệm đang giúp đỡ binh sĩ Iraq nhưng không ủng hộ việc điều bộ binh đến nước này.
“Tình trạng ở Mosul thật đáng buồn. Chúng ta từng có Mosul. Nhưng khi chúng ta rời đi, khi bà ấy rút tất cả lực lượng về, chúng ta mất Mosul”, ông Trump nói, đổ lỗi cho bà Clinton về sự trỗi dậy của IS.
Bà Clinton lập tức kêu gọi khán giả truy cập Google để tìm kiếm và nhận ra những mâu thuẫn trong tuyên bố của Trump về vấn đề Iraq.
Ông Trump được cho là từng tuyên bố ủng hộ Mỹ can thiệp quân sự vào Iraq năm 2003, trong khi ứng viên này luôn khẳng định ông phản đối chiến tranh Iraq ngay từ những ngày đầu.
Người điều phối Chris Wallace chất vấn ông Trump về những phát ngôn trước đó của vị tỷ phú này rằng Aleppo đã sụp đổ. “Ồ, Aleppo là một thảm họa”, ông Trump nói. Ông Wallace nhắc nhở tỷ phú Mỹ rằng vẫn còn gần 250.000 người sống tại thành phố này.
Về việc Tổng thống Obama từ chối thiết lập vùng cấm bay ở Syria, bà Clinton cho biết quan điểm của bà là: “Vùng cấm bay có thể giúp cứu nhiều người và thúc đẩy xung đột nhanh chóng kết thúc”. Cựu Ngoại trưởng cho biết, bà sẽ “giải thích rõ với Nga và Syria rằng vùng cấm bay là thứ vì lợi ích tốt nhất của người dân Syria”.
“Tại sao cả hai ông bà đều tránh đề cập đến vấn đề nợ quốc gia?”, người điều phối nói. Ông Trump tuyên bố ông sẽ đưa GDP nước Mỹ tăng từ mức 1% lên 4%, đồng thời cáo buộc các nhà sản xuất nước ngoài đang lấy đi công ăn việc làm của người dân Mỹ. Ông Trump cũng tuyên bố nếu đắc cử ông sẽ giúp nước Mỹ tạo ra một “cỗ máy kinh tế khổng lồ” bằng việc đưa việc làm trở về nước, tận dụng các lãnh đạo doanh nghiệp, những nhà thương thuyết giỏi nhất thế giới thay vì chính trị gia.
Khi được hỏi rằng liệu ông Trump có chấp nhận kết quả bầu cử hay không, tỷ phú Mỹ cho biết tới thời điểm đó, ông sẽ xem xét.
----------------------------
Hai ứng viên đã kết thúc cuộc tranh luận sau 96 phút. Người điều phối cảm ơn Trump và Clinton đã tham gia cuộc tranh luận cuối cùng và tuyên bố kết thúc sự kiện. Hai ứng viên một lần nữa không bắt tay nhau mà bắt tay người điều phối rồi đi xuống hàng ghế khán giả.
Hai ứng cử viên bắt tay người điều phối khi kết thúc tranh luận nhưng không bắt tay lẫn nhau. (Ảnh: Reuters)
Ông Trump và bà Clinton trò chuyện với gia đình và những người ủng hộ sau khi kết thúc cuộc tranh luận cuối cùng. (Ảnh: Reuters)
* Nội dung bài viết được Báo Hà Tĩnh điện tử lược dịch từ BBC.
