Công khai, minh bạch các khoản thu đầu năm học

Không để “tự nguyện” thành bắt buộc

Thời gian qua, dư luận tại Hà Tĩnh bày tỏ băn khoăn trước tình trạng có trường học triển khai các khoản thu đầu năm học thiếu thống nhất, thậm chí có dấu hiệu “tự nguyện bắt buộc”.
Tại Trường THPT Hồng Lĩnh, sau cuộc họp phụ huynh ngày 20/9/2025, nhiều ý kiến phản ánh về việc các khoản tài trợ được gọi là tự nguyện nhưng lại được chia đều cho từng học sinh: lớp 10 là 660.000 đồng, lớp 11 là 640.000 đồng và lớp 12 là 620.000 đồng. Chị N.T. - một phụ huynh cho biết: “Khoản tài trợ được thông báo rõ mức đóng cho từng học sinh khiến chúng tôi cảm giác như đây là nghĩa vụ bắt buộc, chứ không còn mang tính tự nguyện.”

Trao đổi về vấn đề này, thầy Nguyễn Hồng Hải - Hiệu trưởng Trường THPT Hồng Lĩnh cho biết: “Năm học 2025-2026, nhà trường xây dựng kế hoạch vận động tài trợ với tổng kinh phí 905 triệu đồng, phục vụ cải tạo, sửa chữa một số hạng mục và đã được Sở GD&ĐT phê duyệt. Quá trình triển khai, Ban Giám hiệu không chủ trương chia đều, cào bằng các khoản tài trợ. Có thể tại một số lớp, giáo viên chủ nhiệm do chưa nắm rõ tinh thần chung nên đã chia bình quân. Vấn đề này, nhà trường nghiêm túc rút kinh nghiệm và sẽ kịp thời chấn chỉnh”.

Trước đó, tại Trường Tiểu học Thạch Hà, ngày 19/9, nhiều phụ huynh tỏ ra bất bình khi bữa ăn trưa của HS có giá 25.000 đồng, nhưng khẩu phần khá đơn điệu, lượng thức ăn ít và thiếu dinh dưỡng. Chị L.T.H. - một phụ huynh cho hay: “Chúng tôi không tiếc tiền đóng cho con ăn bán trú, nhưng phải đúng với giá trị thực tế”.

Trước phản ánh của phụ huynh, lãnh đạo nhà trường đã tiếp thu và cam kết điều chỉnh để cải thiện chất lượng bữa ăn. “Trường sẽ công khai thực đơn và phối hợp với phụ huynh trong việc giám sát chất lượng bữa ăn, nhằm tạo sự minh bạch, đồng thuận và nâng cao trách nhiệm chung trong chăm sóc HS bán trú”, cô Lê Thị Phương - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Thạch Hà khẳng định.

Có thể nói, xã hội hóa giáo dục là rất cần thiết để các nhà trường có thêm nguồn lực đầu tư cơ sở vật chất, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, qua đó lan tỏa tinh thần trách nhiệm giữa nhà trường - gia đình - xã hội trong hành trình vun đắp cho thế hệ tương lai. Tuy nhiên, xã hội hóa chỉ thực sự hiệu quả khi được triển khai đúng hướng, công khai, minh bạch và trên tinh thần tự nguyện, đó là nền tảng để củng cố niềm tin, huy động sức dân bền vững cho sự nghiệp trồng người.

Minh bạch để tạo đồng thuận, củng cố niềm tin

Rút kinh nghiệm từ những đơn vị nói trên, đến thời điểm hiện tại, hầu hết các trường học ở Hà Tĩnh đang khảo sát nhu cầu, chờ ý kiến phê duyệt của các cấp liên quan đối với các khoản thu đầu năm. Đây là bước đi thận trọng nhằm đảm bảo sự minh bạch, rõ ràng trong các khoản thu, tạo sự đồng thuận từ phụ huynh và xã hội.

Cô Nguyễn Thị Mai Anh - Hiệu trưởng Trường THCS Nam Hà (phường Thành Sen) cho biết: “Hiện tại, nhà trường đã hoàn tất việc rà soát và chỉ đề xuất những hạng mục thật sự cần thiết phục vụ học sinh như mái che lối đi, bổ sung bàn ghế... và đã gửi lên địa phương để khảo sát, cho ý kiến trước khi triển khai”.

Thời gian này, nhiều cơ sở giáo dục tiểu học và mầm non trên địa bàn cũng đang chủ động thực hiện các bước vận động xã hội hóa giáo dục. Thầy Trần Trọng Tú - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Thạch Liên (xã Đông Kinh) cho biết: “Hiện chúng tôi đang xây dựng kế hoạch xã hội hóa đầu năm học và trình UBND xã theo đúng hướng dẫn. Mọi khoản thu, dù nhỏ, đều được cân nhắc kỹ, công khai và minh bạch. Sau khi có ý kiến đồng thuận từ địa phương, nhà trường tổ chức họp phụ huynh để lấy ý kiến thống nhất, tránh gây hiểu lầm hay băn khoăn trong phụ huynh”.

Được biết, để đảm bảo công khai, minh bạch các khoản thu, tạo sự đồng thuận trong phụ huynh và dư luận xã hội, ngay từ đầu năm học, Sở GD&ĐT đã có công văn hướng dẫn thực hiện chính sách học phí, miễn, giảm, hỗ trợ học phí và các khoản thu trong lĩnh vực GD&ĐT… Các hoạt động xã hội hóa trong các cơ sở giáo dục công lập sẽ thực hiện theo tinh thần công văn số 5027/UBND-VX ngày 31/7/2019 của UBND tỉnh về việc hướng dẫn vận động, tiếp nhận, quản lý và sử dụng các khoản tài trợ cho cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh.

Đối với các khoản thu dịch vụ phục vụ, hỗ trợ hoạt động giáo dục trong các cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông công lập được thực hiện theo quy định tại Nghị quyết số 107/2023/NQ-HĐND ngày 14/7/2023 của HĐND tỉnh. Sở cũng hướng dẫn mức thu cụ thể các khoản: thi thử, giấy kiểm tra, phiếu học tập; việc tổ chức thực hiện bán trú tại các nhà trường; các khoản thu dịch vụ phục vụ HS như: nước uống; sổ liên lạc điện tử… Các khoản thu dịch vụ này đều phải được thỏa thuận trên tinh thần tự nguyện, phù hợp điều kiện kinh tế - xã hội địa phương và công khai, minh bạch

Thầy Nguyễn Hồng Cường - Phó Giám đốc Sở GD&ĐT thông tin: “Cùng với việc hướng dẫn, ngành sẽ tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra các khoản thu chi của các cơ sở GD&ĐT trên địa bàn, tuyệt đối không để xẩy ra tình trạng “lạm thu”. Đồng thời, xử lý và đề nghị xử lý nghiêm đối với người đứng đầu cơ sở giáo dục để xẩy ra tình trạng lạm thu, thu sai quy định”.

Không thể phủ nhận vai trò tích cực của xã hội hoá trong việc bổ sung nguồn lực, nâng cao điều kiện dạy học và chăm sóc học sinh. Tuy nhiên, hoạt động này chỉ thực sự có ý nghĩa khi được triển khai đúng quy định, công khai, minh bạch và tự nguyện. Một khi niềm tin của phụ huynh được đảm bảo, xã hội hoá sẽ trở thành động lực bền vững cho giáo dục; ngược lại, nếu thiếu minh bạch, có thể tạo ra rào cản và làm tổn hại uy tín của ngành. Cẩn trọng trong từng khoản thu đầu năm không chỉ giúp các nhà trường giữ vững kỷ cương, mà còn củng cố niềm tin, tạo sự đồng thuận để giáo dục Hà Tĩnh phát triển bền vững.