Gìn giữ gia phong với tục cúng họ ngày rằm ở Hà Tĩnh

(Baohatinh.vn) - Đã thành thông lệ, cúng họ ngày Rằm tháng Giêng đã trở thành nghi thức mang nét văn hóa truyền thống không thể thiếu đối với các dòng họ ở xã Thạch Châu (Lộc Hà).

Những ngày này, con đường dẫn vào nhà thờ dòng họ Nguyễn Sỹ đại tôn ở thôn Thanh Tân (xã Thạch Châu) đã được trang hoàng cờ hoa, đèn lồng rực rỡ.

Gìn giữ gia phong với tục cúng họ ngày rằm ở Hà Tĩnh

Lối vào nhà thờ họ Nguyễn Sỹ đại tôn (xã Thạch Châu) rợp cờ hoa ngày rằm tháng Giêng.

Ông Nguyễn Sỹ Hải - tộc trưởng dòng họ Nguyễn Sỹ đại tôn cho biết: “Sau khi hoàn tất công tác chuẩn bị là đến thủ tục chồng cỗ cao. Mỗi chi sẽ được giao làm một cỗ chồng để cúng tại nhà thờ họ từ chiều hôm trước đến trưa ngày hôm sau. Sáng 14 tháng Giêng, khi con cháu đã tập trung đầy đủ, trưởng tộc sẽ thực hiện lễ tiến cỗ tế xuân để mời tổ tiên và các bậc tiền nhân về từ đường”.

Gìn giữ gia phong với tục cúng họ ngày rằm ở Hà Tĩnh

Mọi người trong dòng họ thay nhau dọn dẹp, sửa soạn ban thờ.

Chồng cỗ cao là một nét văn hóa độc đáo của dòng họ Nguyễn Sỹ đại tôn cũng như nhiều dòng họ ở Thạch Châu mỗi dịp lễ tết. Những mâm cỗ cao nhiều tầng được chuẩn bị công phu từ khâu chọn nguyên liệu, xếp cỗ, trang trí thể hiện bàn tay khéo léo, tài hoa và tấm lòng thành kính của cháu con dâng lên tổ tiên.

Trong tục chồng cỗ thì “gà bay” là một điểm nhấn độc đáo. Gà được uốn theo các thế gà bay, quỳ, ngồi, gà đậu cành trúc, gà ngậm hoa cúc… rất ấn tượng. Sau lễ tiến cỗ tế xuân, con cháu dòng họ sẽ quây quần liên hoan tiệc mặn, gặp gỡ khách mời là thông gia, bạn bè, làng xóm, giao lưu văn nghệ, thể thao…

Gìn giữ gia phong với tục cúng họ ngày rằm ở Hà Tĩnh

Những mâm cỗ cúng rằm nhiều tầng với lễ vật “gà bay” là nét văn hóa độc đáo của nhiều dòng họ ở xã Thạch Châu.

Cũng là một trong những dòng họ lớn ở xã Thạch Châu, việc cúng rằm tháng Giêng đã trở thành nghi thức không thể thiếu của dòng họ Lê Văn (thôn Kim Ngọc). Con cháu nội ngoại đúng ngày đã định đều mang cỗ cúng được chuẩn bị chu đáo, tỉ mẩn về nhà thờ họ dâng lên ông bà tổ tiên với lòng thành kính, biết ơn.

“Con cháu đông, nhiều người làm ăn tận miền Bắc, miền Nam nhưng nếu không về được dịp tết thì Rằm tháng Giêng thể nào cũng sắp xếp về tham dự lễ cúng. Đây là dịp để con cháu thể hiện lòng thành kính với tổ tiên, cầu mong một năm an lành, hạnh phúc và cũng là dịp anh em họ tộc quây quần, sum vầy” - anh Lê Văn Quý (một người con dòng họ) chia sẻ.

Gìn giữ gia phong với tục cúng họ ngày rằm ở Hà Tĩnh

Nhiều vật phẩm như bánh chưng, hoa quả... cũng được con cháu chuẩn bị dâng cúng lên ông bà tổ tiên.

Nếu như các dòng họ lớn có cách thức tổ chức hoành tráng thì các dòng họ nhỏ, ít con cháu lại có cách tổ chức đơn giản nhưng cũng không kém phần thành kính, trang nghiêm.

Ông Lê Đình Hân (dòng họ Lê Đình - thôn Kim Ngọc) cho biết: “Cúng Rằm tháng Giêng là một trong những truyền thống của dòng họ. Dù không tổ chức quy mô lớn nhưng năm nào con cháu nội ngoại cũng đều sum vầy, thành kính thắp hương cho ông bà tổ tiên. Đó cũng là cách chúng tôi gắn kết anh em dòng tộc, gìn giữ gia phong”.

Gìn giữ gia phong với tục cúng họ ngày rằm ở Hà Tĩnh

Dịp này, gia phả của dòng họ cũng được bổ sung.

Ngoài nghi lễ cúng tổ tiên, Rằm tháng Giêng cũng là dịp để gia phả - tài sản thiêng liêng lưu truyền từ đời này sang đời khác của mỗi dòng họ được các thế hệ con cháu bổ sung, hoàn thiện. Qua gia phả, các thế hệ cháu con không chỉ nhớ đến tên tuổi, thân thế của từng người trong dòng họ, mà còn nhớ đến những ngày húy kỵ, mộ táng của ông bà tổ tiên.

Nhiều dòng họ còn truyền tụng cho nhau gia phong, gia huấn để khuyên răn mọi người giữ gìn nếp sống, khuyến khích con cháu học hành, tu dưỡng để làm rạng danh dòng tộc.

Gìn giữ gia phong với tục cúng họ ngày rằm ở Hà Tĩnh

Cúng họ ngày rằm đã trở thành nghi thức tâm linh quen thuộc để người dân xã Thạch Châu thể hiện lòng thành kính tổ tiên, gắn kết dòng tộc và gìn giữ gia phong.

Dù mỗi dòng họ có cách thức tổ chức khác nhau nhưng tục cúng họ ngày rằm đã thực sự trở thành một nghi thức quen thuộc trong đời sống tâm linh từ bao đời nay của người dân xã Thạch Châu, là cách mà mỗi người con hướng về nguồn cội với cả tấm lòng thành kính, biết ơn.

Chủ đề NGƯỜI HÀ TĨNH

Chủ đề Đời sống văn hóa

Đọc thêm

Bước chuyển mạnh mẽ trong xây dựng NTM ở Hà Tĩnh

Bước chuyển mạnh mẽ trong xây dựng NTM ở Hà Tĩnh

“Quả ngọt” hôm nay trên hành trình xây dựng tỉnh đạt chuẩn NTM ở Hà Tĩnh được kết tinh từ “ý Đảng, lòng dân”, sự chung tay, góp sức của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và Nhân dân.
Bên bến Tam Soa

Bên bến Tam Soa

Về bến Tam Soa, xã Đức Thọ, vào những ngày tháng 9 mùa thu, du khách sẽ có một trải nghiệm ý nghĩa vì đó không chỉ là chuyến đi mà còn là hành trình trở về nguồn cội, với những giá trị giản dị, thiêng liêng.
"Nhịp cầu" nối lịch sử và hiện tại

"Nhịp cầu" nối lịch sử và hiện tại

Thuyết minh viên tại các khu di tích lịch sử, văn hóa là nhịp cầu nối giữa lịch sử và hiện tại, góp phần khơi dậy tình yêu quê hương, đất nước và thêm trân trọng hòa bình.
Nhạc trưởng của những "bản hòa tấu" văn hóa quê hương

Nhạc trưởng của những "bản hòa tấu" văn hóa quê hương

Trong những năm gần đây, Nhà hát Nghệ thuật truyền thống (NTTT) Hà Tĩnh được đông đảo khán giả trong và ngoài tỉnh ghi nhận bởi các chương trình nghệ thuật để lại nhiều dấu ấn. Góp phần làm nên những thành công ấy, có sự đóng góp lớn của nhạc sỹ Trần Quốc Dũng - Trưởng phòng Nghệ thuật biểu diễn.
“Uy tín không nằm ở chức danh mà ở sự thấu hiểu bà con”

“Uy tín không nằm ở chức danh mà ở sự thấu hiểu bà con”

Đó là chia sẻ đầy tâm huyết của bà Trần Thị Yên, một tấm gương về sự cống hiến thầm lặng. Với vai trò Bí thư Chi bộ tổ dân phố 17 (phường Hà Huy Tập, Hà Tĩnh), bà đã chứng minh rằng, uy tín của người lãnh đạo không nằm ở chức danh, mà ở sự thấu hiểu và gắn bó với bà con.
Rằm tháng Bảy trong tâm thức người Hà Tĩnh

Rằm tháng Bảy trong tâm thức người Hà Tĩnh

Tại nhiều làng quê Hà Tĩnh, rằm tháng Bảy không chỉ là một ngày lễ trọng kế tục từ văn hóa truyền thống ngàn đời của ông cha, mà còn là dịp mỗi người trở về với nguồn cội, sum họp anh em, họ hàng.
80 năm Tết Độc lập - Ký ức và khát vọng

80 năm Tết Độc lập - Ký ức và khát vọng

80 năm đã đi qua kể từ mùa thu Cách mạng Tháng 8 năm 1945, nhưng với mỗi thế hệ người dân Hà Tĩnh, Tết Độc lập luôn là mạch nguồn thiêng liêng, nuôi dưỡng lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc và khát vọng dựng xây non sông.
Rộn ràng mùa trám đen ở Hà Tĩnh

Rộn ràng mùa trám đen ở Hà Tĩnh

Xã Hương Sơn (Hà Tĩnh) là thủ phủ của cây trám đen. Hiện nay người dân ở đây đang bước vào mùa thu hoạch với niềm vui được mùa.
Chứng nhân của lịch sử

Chứng nhân của lịch sử

“Khi tôi lớn lên đất nước đã có rồi” và những mùa thu cách mạng, những câu chuyện chiến đấu bảo vệ non sông cứ dần hiện lên qua lời bà kể, đặc biệt là qua những di tích lịch sử.
Trao giải Cuộc thi Giọng hát hay các ca khúc về Hà Tĩnh

Trao giải Cuộc thi Giọng hát hay các ca khúc về Hà Tĩnh

Cuộc thi "Giọng hát hay các ca khúc về Hà Tĩnh" đã tạo dựng một sân chơi lành mạnh, quảng bá sâu rộng các ca khúc về Hà Tĩnh, góp phần khởi dậy tình yêu quê hương, đất nước, lan tỏa hình ảnh tỉnh nhà tới bạn bè muôn phương.
Miệt mài “góp nhặt” ký ức ông cha

Miệt mài “góp nhặt” ký ức ông cha

Với 5 bảo vật quốc gia và hàng ngàn hiện vật, cổ vật, tư liệu giá trị về quê hương núi Hồng - sông La đang được lưu giữ là minh chứng cho những nỗ lực của Bảo tàng Hà Tĩnh trong sưu tầm, bảo quản ký ức quê hương.
[QUIZ] Bí thư Tỉnh ủy lâm thời đầu tiên của Hà Tĩnh là ai?

[QUIZ] Bí thư Tỉnh ủy lâm thời đầu tiên của Hà Tĩnh là ai?

Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy lâm thời đầu tiên của Hà Tĩnh là người cộng sản kiên trung, có nhiều đóng góp to lớn cho sự nghiệp đấu tranh cách mạng. Cuộc đời và sự nghiệp của đồng chí là tấm gương sáng ngời, để lại nhiều bài học quý báu cho đội ngũ cán bộ, đảng viên hôm nay và các thế hệ mai sau.