Gìn giữ gia phong với tục cúng họ ngày rằm ở Hà Tĩnh

(Baohatinh.vn) - Đã thành thông lệ, cúng họ ngày Rằm tháng Giêng đã trở thành nghi thức mang nét văn hóa truyền thống không thể thiếu đối với các dòng họ ở xã Thạch Châu (Lộc Hà).

Những ngày này, con đường dẫn vào nhà thờ dòng họ Nguyễn Sỹ đại tôn ở thôn Thanh Tân (xã Thạch Châu) đã được trang hoàng cờ hoa, đèn lồng rực rỡ.

Gìn giữ gia phong với tục cúng họ ngày rằm ở Hà Tĩnh

Lối vào nhà thờ họ Nguyễn Sỹ đại tôn (xã Thạch Châu) rợp cờ hoa ngày rằm tháng Giêng.

Ông Nguyễn Sỹ Hải - tộc trưởng dòng họ Nguyễn Sỹ đại tôn cho biết: “Sau khi hoàn tất công tác chuẩn bị là đến thủ tục chồng cỗ cao. Mỗi chi sẽ được giao làm một cỗ chồng để cúng tại nhà thờ họ từ chiều hôm trước đến trưa ngày hôm sau. Sáng 14 tháng Giêng, khi con cháu đã tập trung đầy đủ, trưởng tộc sẽ thực hiện lễ tiến cỗ tế xuân để mời tổ tiên và các bậc tiền nhân về từ đường”.

Gìn giữ gia phong với tục cúng họ ngày rằm ở Hà Tĩnh

Mọi người trong dòng họ thay nhau dọn dẹp, sửa soạn ban thờ.

Chồng cỗ cao là một nét văn hóa độc đáo của dòng họ Nguyễn Sỹ đại tôn cũng như nhiều dòng họ ở Thạch Châu mỗi dịp lễ tết. Những mâm cỗ cao nhiều tầng được chuẩn bị công phu từ khâu chọn nguyên liệu, xếp cỗ, trang trí thể hiện bàn tay khéo léo, tài hoa và tấm lòng thành kính của cháu con dâng lên tổ tiên.

Trong tục chồng cỗ thì “gà bay” là một điểm nhấn độc đáo. Gà được uốn theo các thế gà bay, quỳ, ngồi, gà đậu cành trúc, gà ngậm hoa cúc… rất ấn tượng. Sau lễ tiến cỗ tế xuân, con cháu dòng họ sẽ quây quần liên hoan tiệc mặn, gặp gỡ khách mời là thông gia, bạn bè, làng xóm, giao lưu văn nghệ, thể thao…

Gìn giữ gia phong với tục cúng họ ngày rằm ở Hà Tĩnh

Những mâm cỗ cúng rằm nhiều tầng với lễ vật “gà bay” là nét văn hóa độc đáo của nhiều dòng họ ở xã Thạch Châu.

Cũng là một trong những dòng họ lớn ở xã Thạch Châu, việc cúng rằm tháng Giêng đã trở thành nghi thức không thể thiếu của dòng họ Lê Văn (thôn Kim Ngọc). Con cháu nội ngoại đúng ngày đã định đều mang cỗ cúng được chuẩn bị chu đáo, tỉ mẩn về nhà thờ họ dâng lên ông bà tổ tiên với lòng thành kính, biết ơn.

“Con cháu đông, nhiều người làm ăn tận miền Bắc, miền Nam nhưng nếu không về được dịp tết thì Rằm tháng Giêng thể nào cũng sắp xếp về tham dự lễ cúng. Đây là dịp để con cháu thể hiện lòng thành kính với tổ tiên, cầu mong một năm an lành, hạnh phúc và cũng là dịp anh em họ tộc quây quần, sum vầy” - anh Lê Văn Quý (một người con dòng họ) chia sẻ.

Gìn giữ gia phong với tục cúng họ ngày rằm ở Hà Tĩnh

Nhiều vật phẩm như bánh chưng, hoa quả... cũng được con cháu chuẩn bị dâng cúng lên ông bà tổ tiên.

Nếu như các dòng họ lớn có cách thức tổ chức hoành tráng thì các dòng họ nhỏ, ít con cháu lại có cách tổ chức đơn giản nhưng cũng không kém phần thành kính, trang nghiêm.

Ông Lê Đình Hân (dòng họ Lê Đình - thôn Kim Ngọc) cho biết: “Cúng Rằm tháng Giêng là một trong những truyền thống của dòng họ. Dù không tổ chức quy mô lớn nhưng năm nào con cháu nội ngoại cũng đều sum vầy, thành kính thắp hương cho ông bà tổ tiên. Đó cũng là cách chúng tôi gắn kết anh em dòng tộc, gìn giữ gia phong”.

Gìn giữ gia phong với tục cúng họ ngày rằm ở Hà Tĩnh

Dịp này, gia phả của dòng họ cũng được bổ sung.

Ngoài nghi lễ cúng tổ tiên, Rằm tháng Giêng cũng là dịp để gia phả - tài sản thiêng liêng lưu truyền từ đời này sang đời khác của mỗi dòng họ được các thế hệ con cháu bổ sung, hoàn thiện. Qua gia phả, các thế hệ cháu con không chỉ nhớ đến tên tuổi, thân thế của từng người trong dòng họ, mà còn nhớ đến những ngày húy kỵ, mộ táng của ông bà tổ tiên.

Nhiều dòng họ còn truyền tụng cho nhau gia phong, gia huấn để khuyên răn mọi người giữ gìn nếp sống, khuyến khích con cháu học hành, tu dưỡng để làm rạng danh dòng tộc.

Gìn giữ gia phong với tục cúng họ ngày rằm ở Hà Tĩnh

Cúng họ ngày rằm đã trở thành nghi thức tâm linh quen thuộc để người dân xã Thạch Châu thể hiện lòng thành kính tổ tiên, gắn kết dòng tộc và gìn giữ gia phong.

Dù mỗi dòng họ có cách thức tổ chức khác nhau nhưng tục cúng họ ngày rằm đã thực sự trở thành một nghi thức quen thuộc trong đời sống tâm linh từ bao đời nay của người dân xã Thạch Châu, là cách mà mỗi người con hướng về nguồn cội với cả tấm lòng thành kính, biết ơn.

Chủ đề NGƯỜI HÀ TĨNH

Chủ đề Đời sống văn hóa

Đọc thêm

Người thợ cốp pha lan tỏa lối sống đẹp

Người thợ cốp pha lan tỏa lối sống đẹp

Không danh lợi, không ồn ào, chỉ lặng lẽ cứu người, giúp đời bằng cả tấm lòng - đó là cách anh Đậu Văn Mân (Đội trưởng đội cứu hộ, cứu nạn 0 đồng SOS Mân Côi Hà Tĩnh) đang sống và hành động suốt những năm qua.
"Vì người nghèo" - Hành trình của yêu thương!

"Vì người nghèo" - Hành trình của yêu thương!

Những ngôi nhà được dựng lại sau bão, những mô hình sinh kế được trao cho người dân đã tạo nên dòng chảy yêu thương lan tỏa, thể hiện trách nhiệm, tinh thần đoàn kết trong mục tiêu phát triển bền vững ở Hà Tĩnh, không để ai bị bỏ lại phía sau.
"Cây sáng kiến" ở Vườn quốc gia Vũ Quang

"Cây sáng kiến" ở Vườn quốc gia Vũ Quang

Hơn 12 năm công tác tại Vườn Quốc gia Vũ Quang (Hà Tĩnh), anh Lê Thanh Toán đã trở thành tấm gương tiêu biểu về tinh thần trách nhiệm, lòng tận tụy và sự sáng tạo trong công tác quản lý, bảo vệ rừng và bảo tồn đa dạng sinh học.
Những bông hoa đẹp trong phong trào thi đua yêu nước

Những bông hoa đẹp trong phong trào thi đua yêu nước

Không chỉ giỏi việc nước, đảm việc nhà, nhiều phụ nữ Hà Tĩnh đã và đang tỏa sáng trong các phong trào thi đua yêu nước, trở thành những bông hoa đẹp, góp phần làm rạng rỡ thêm truyền thống của phụ nữ Việt Nam.
Vì sao người Hà Tĩnh ưu tiên làm nhà kiên cố, mua xe?

Vì sao người Hà Tĩnh ưu tiên làm nhà kiên cố, mua xe?

Nếu người ở những tỉnh có mưa thuận gió hòa từng sống, trải qua những ngày tháng tại Hà Tĩnh như tháng 10 này, sẽ thấu hiểu vì sao người quê tôi dồn tiền bạc, chắt bóp để làm nhà kiên cố, mua xe...
Còn mãi ký ức Ngày Giải phóng Thủ đô

Còn mãi ký ức Ngày Giải phóng Thủ đô

Đã 71 năm trôi qua, song với cựu chiến binh Hồ Sỹ Cúc (95 tuổi, TDP Liên Công, phường Trần Phú, Hà Tĩnh), ký ức hào hùng về ngày cùng đồng đội tiến qua 5 cửa ô về tiếp quản Thủ đô (10/10/1954) vẫn vẹn nguyên niềm tự hào.
Cái duyên với Truyện Kiều

Cái duyên với Truyện Kiều

Truyện Kiều với chủ nghĩa nhân văn cao cả, nghệ thuật đặc sắc đã đến với nhiều quốc gia, dân tộc trên thế giới, thực sự mang nhiều giá trị xuyên thời đại. Trong niềm hãnh diện chung đó, những người con Hà Tĩnh nói chung và những người con xa quê nói riêng luôn tự hào, ngưỡng mộ Đại thi hào Nguyễn Du và nỗ lực lan tỏa Truyện Kiều với bè bạn gần xa.
Sức mạnh nội sinh trên chặng đường mới

Sức mạnh nội sinh trên chặng đường mới

Con người Hà Tĩnh, với những giá trị đặc trưng không ngừng được củng cố, hun đúc, phát triển qua các thời kỳ chính là sức mạnh nội sinh để xây dựng và phát triển quê hương.
Gia đình 4 thế hệ giữ trọn truyền thống hiếu nghĩa

Gia đình 4 thế hệ giữ trọn truyền thống hiếu nghĩa

Gia đình cụ bà Trần Thị Lực ở xã Thạch Lạc (Hà Tĩnh) hiện có 4 thế hệ cùng chung sống gắn kết và yêu thương. Trong mái ấm ấy, truyền thống hiếu nghĩa luôn được gìn giữ và trao truyền từ đời này sang đời khác.
Bước chuyển mạnh mẽ trong xây dựng NTM ở Hà Tĩnh

Bước chuyển mạnh mẽ trong xây dựng NTM ở Hà Tĩnh

“Quả ngọt” hôm nay trên hành trình xây dựng tỉnh đạt chuẩn NTM ở Hà Tĩnh được kết tinh từ “ý Đảng, lòng dân”, sự chung tay, góp sức của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và Nhân dân.
Bên bến Tam Soa

Bên bến Tam Soa

Về bến Tam Soa, xã Đức Thọ, vào những ngày tháng 9 mùa thu, du khách sẽ có một trải nghiệm ý nghĩa vì đó không chỉ là chuyến đi mà còn là hành trình trở về nguồn cội, với những giá trị giản dị, thiêng liêng.
"Nhịp cầu" nối lịch sử và hiện tại

"Nhịp cầu" nối lịch sử và hiện tại

Thuyết minh viên tại các khu di tích lịch sử, văn hóa là nhịp cầu nối giữa lịch sử và hiện tại, góp phần khơi dậy tình yêu quê hương, đất nước và thêm trân trọng hòa bình.
Nhạc trưởng của những "bản hòa tấu" văn hóa quê hương

Nhạc trưởng của những "bản hòa tấu" văn hóa quê hương

Trong những năm gần đây, Nhà hát Nghệ thuật truyền thống (NTTT) Hà Tĩnh được đông đảo khán giả trong và ngoài tỉnh ghi nhận bởi các chương trình nghệ thuật để lại nhiều dấu ấn. Góp phần làm nên những thành công ấy, có sự đóng góp lớn của nhạc sỹ Trần Quốc Dũng - Trưởng phòng Nghệ thuật biểu diễn.
“Uy tín không nằm ở chức danh mà ở sự thấu hiểu bà con”

“Uy tín không nằm ở chức danh mà ở sự thấu hiểu bà con”

Đó là chia sẻ đầy tâm huyết của bà Trần Thị Yên, một tấm gương về sự cống hiến thầm lặng. Với vai trò Bí thư Chi bộ tổ dân phố 17 (phường Hà Huy Tập, Hà Tĩnh), bà đã chứng minh rằng, uy tín của người lãnh đạo không nằm ở chức danh, mà ở sự thấu hiểu và gắn bó với bà con.