Khi PSG bổ nhiệm Mauricio Pochettino làm HLV trưởng của CLB vào đầu năm nay, nhiều người đã tự hỏi liệu Neymar và Kylian Mbappe có đủ khả năng chơi theo lối chơi áp sát, giàu năng lượng của ông thầy người Argentina mà không cần cầm bóng hay không.
Tuy nhiên, đó chưa bao giờ thực sự là câu hỏi. Cuộc tranh cãi thực sự là về việc Pochettino sẽ thay đổi cách tiếp cận của mình như thế nào để phù hợp với yêu cầu của hai cầu thủ đắt giá nhất thế giới. Hai trận tứ kết trước Bayern Munich đã chứng minh rằng Pochettino buộc phải nhường đất diễn cho Neymar và Mbappe. Trong thời gian dài, PSG phòng ngự hiệu quả với 8 tiền vệ, trong khi Neymar và Mbappe tập trung cho mặt trận tấn công.
PSG đã đi tiếp sau trận tứ kết ấy, bất chấp có phần may mắn khi Bayern mất tiền đạo chủ lực Robert Lewandowski cộng thêm hoang phí nhiều cơ hội. Thực tế, Pochettino không có chiến thuật gì quá cao siêu và bản thân ông có thể lập luận rằng việc giải phóng Neymar - Mbappe khỏi nhiệm vụ phòng ngự là hiệu quả, bởi sức tàn phá kinh hoàng mà họ gây ra trong các đợt phản công.
Sự sợ hãi trước các đợt phản công của Pep Guardiola là nguyên nhân chính dẫn đến phần lớn sự tiến hóa chiến thuật của ông trong thập kỷ qua, dẫu cho Man City của ông vẫn dễ bị tổn thương với lối tấn công đó, gần đây nhất là trong trận thua Chelsea ở bán kết FA Cup cuối tuần trước. Thật là kỳ lạ khi nghe Guardiola nói rằng Chelsea đã không tạo ra nhiều điều trong trận cầu ấy “ngoài những pha phản công”, vì những tình huống đó quả thực đã chiếm quá nhiều suy nghĩ của chiến lược gia người Tây Ban Nha.
Theo Opta, Man City chỉ phải nhận đúng 1 bàn thua từ một “pha bứt tốc” tại Champions League và Premier League mùa này, đó là trước Tottenham hồi tháng 11 năm ngoái. Thông kê này không bao gồm các bàn thua trước Leicester trong những tuần đầu tiên của mùa giải, song Man City đã cải thiện đáng kể kể từ đó.
Vậy làm thế nào để Man City ngăn chặn sự các pha bứt tốc cực nhanh của Neymar và Mbappe?
Thứ nhất, vũ khí chính để Man City có thể chống lại các đợt phản công là giữ bóng ngay từ đầu. “Tôi thích khi các đường chuyền ngắn hơn” Guardiola nói trên Sky Sports sau khi vô địch Ngoại hạng Anh mùa 2017/18. “Lý do bởi bạn sẽ chuyền hỏng ít hơn và khi bạn để mất bóng khi tung ra những đường chuyền ở cự ly chừng ba mét, quá trình chuyển đổi (để phản công) luôn ngắn hơn và việc lấy lại bóng dễ dàng hơn”.
“Khi bạn đang ở khoảng cách (dài) đó và mất bóng, khoảng trống để lại là quá lớn nên bạn không thể kiểm soát nó… Đó là lý do tại sao điều quan trọng là phải phối hợp các chuyển động giữa các cầu thủ bởi bóng di chuyển và họ di chuyển. Khi bạn mất bóng, bạn phải vào đúng vị trí để tránh (một pha bứt tốc nhanh)… mọi pha phản công đều là mục tiêu của họ”.
Sau khi Man City giành chiến thắng trước Dortmund ở tứ kết, Guardiola đã giải thích lý do tại sao ông lại chọn đội hình xuất phát của mình: “Đó là những cầu thủ có khả năng không để mất bóng. Một đội bóng như Borussia Dortmund, luôn chờ đợi để chơi phản công, nếu bạn để mất bóng trong những tình huống dễ dàng thì đó luôn là một vấn đề. Chúng tôi đã nói nhiều lần, chúng tôi phải cố gắng giành lại bóng càng nhanh và càng ở xa càng tốt”.
Vị trí phòng ngự của City trong khi tấn công giúp họ cắt đứt những đường chuyền thoát hiểm hoặc những khoảng trống mà đối phương có thể khai thác, xâm nhập nếu Man City để mất bóng. Ngoài ra, thực tế đơn giản là họ tập trung nhiều vào việc làm bóng ở các vị trí rộng (sử dụng cầu thủ chạy cánh, hậu vệ cánh, tiền vệ phòng ngự và tiền vệ tấn công, ví dụ bên dưới). Có nghĩa là nếu Man City mất bóng, đối phương chỉ có thể chạy xuống dọc biên và khi không gian bị cắt giảm, Man City sẽ có 4 cầu thủ vào vị trí để sẵn sàng phản công trở lại.
Man City bố trí thêm một hậu vệ theo kèm tiền đạo đối phương, và các tiền vệ lùi sâu và hậu vệ cánh của họ sẽ di chuyển ở vị trí gần với các tiền vệ tấn công đối phương, những người có nhiều khả năng nhất phát động phản công. Mùa này, Man City thường để 3 hậu vệ trải dài ở hàng thủ, với một hậu vệ cánh hỗ trợ Rodri ở hàng tiền vệ, và điều này mang lại cho họ rất nhiều lựa chọn (ngay cả khi hậu vệ cánh dâng cao tấn công) và khả năng bao quát tuyệt vời.
Nhưng nó có thể thay đổi tùy thuộc vào đối thủ và trước Dortmund, Man City đã làm rất tốt trong việc “giam giữ” Erling Haaland bằng cách cô lập tiền đạo người Na Uy giữa 4 hoặc thậm chí 5 cầu thủ trong cấu trúc phòng ngự 2-2 hoặc 2-3, giúp cho các hậu vệ cánh thoải mái chơi rộng.
Có lẽ, quyết định lớn nhất của Guardiola ở trận cầu gặp PSG sẽ là sử dụng cấu trúc 2-3 hay 3-2 ở các vị trí lùi sâu khi Man City sở hữu bóng. Tất nhiên, phần lớn điều này sẽ phụ thuộc vào vị trí của Mbappe và Neymar. Pochettino có thể yêu cầu họ lùi xuống, đá thấp hơn vị trí chỉ định ban đầu khi PSG đang phòng ngự nhằm giúp đội bóng không bị thua thiệt ở hàng tiền vệ. Dù vậy, trận gặp Bayern cho thấy PSG sẽ dần mất đi sự kỷ luật trong phòng ngự khi trận đấu diễn ra về sau.
Trong trường hợp Neymar và Mbappe chơi thấp ở vị trí như hình bên dưới, có vẻ Guardiola sẽ sử dụng cấu trúc 2-3 nhằm bịt kín không gian xung quanh cặp đôi này, ngăn họ nhận bóng để tổ chức đợt phản công chớp nhoáng. Trong khi đó, với bàn thắng thứ hai của Mbappe vào lưới Bayern ở trận lượt đi, Neymar xuất phát ở vị trí lùi sâu hơn so với tuyển thủ Pháp, người vẫn dâng cao trên sân. Ở tình huống này, Guardiola có thể thích cách tiếp cận 3-2 hơn, nhằm bao quát các kênh tốt hơn và đề phòng tốc độ chóng mặt của Mbappe.
.
Cũng nên xem xét vị trí cơ thể của các hậu vệ của Man City có thể giúp ích gì trong những tình huống khó khăn. Josh Bednash, một huấn luyện viên đội trẻ tại Crystal Palace và là nhà phân tích chiến thuật của The Coaches ’Voice, gần đây đã tweet một ví dụ về việc Aymeric Laporte ngăn chặn một một pha tấn công nhanh của Leicester.
Trung vệ người Pháp ở vị trí hơi chếch ở cánh và dường như bị đặt vào thế bị động. Tuy nhiên, Laporte đã đặt cơ thể của mình hướng vào trong để anh có thể kiểm soát bóng ở trung lộ. Sau đó, Laporte sử dụng tốc độ của mình cùng sự khôn ngoan để vượt qua cầu thủ của Leicester để giành lại bóng. Laporte đã ở một vị trí thuận lợi đến nỗi chính anh thực sự bị phạm lỗi.
.
.
Đó có thể được coi là một chi tiết nhỏ, nhưng đó là tất cả những gì Guardiola hướng tới. Bên cạnh đó, không có cầu thủ nào khác ở thế giới bóng đá đương đại sở hữu tốc độ và sự di chuyển thông minh như Mbappe, và vị trí cơ thể của các trung vệ của Man City trong các tình huống quay lưng có thể rất quan trọng nếu họ muốn có cơ hội cản phá những pha tăng tốc của Mbappe.
Về phần mình, Mbappe đặc biệt nguy hiểm ở hành lang cánh trái. Mbappe mang phong cách na ná Thierry Henry năm xưa, khi ưa thích khoan đục vào khoảng trống phía sau hàng thủ và sau đó sút bóng vào góc xa. Tuy nhiên, trên thực tế, số lần chạy của Mbappe thay đổi nhiều hơn trong ba mùa giải đầu tiên của anh ấy ở Paris.
Biểu đồ này mô tả vị trí các bàn thắng của Mbappe (không bao gồm các quả phạt đền) trong 4 mùa giải Ligue 1 của anh cho đến nay. Bàn thắng được thực hiện từ giữa chiều rộng của hai cột dọc được phân loại là bàn thắng ở khu vực trung tâm.
Rõ ràng, Mbappe đang tập trung rất nhiều vào khoảng trống bên trái hơn. Điều đó thực sự có thể phù hợp với Man City, bởi hậu vệ phải Kyle Walker có tốc độ lùi về cản phá nhanh hơn bất kỳ hậu vệ nào khác của Man City. Walker đã chơi thành công ở vị trí trung vệ cánh phải khi Man City đánh bại Arsenal hồi đầu mùa, đặc biệt là để đối phó với tốc độ của Pierre-Emerick Aubameyang trong kênh đó. Mbappe có nhiều mưu mẹo và khả năng toàn diện hơn Aubameyang, nhưng Guardiola có thể cân nhắc động thái tương tự ở đây.
Neymar, trong khi đó, mang tới một mối đe dọa to lớn về số bàn thắng và kiến tạo, nhưng cũng cực kỳ hiệu quả trong việc thu về những quả đá phạt. Bảng dưới đây thể hiện mức độ mà tiền đạo là cầu thủ xuất sắc nhất châu Âu về mặt này, với 35 quả đá phạt mà anh giành được ở Champions League mùa này vượt xa những người khác, mặc dù Mbappe cũng nằm trong top 10.
Neymar rất thông minh trong việc “câu” các pha phạm lỗi, và chiến thắng 3-1 của PSG trước MU tại vòng bảng mùa này đã cho thấy điều này, khi anh thu hút rất tốt sự chú ý của người đồng hương Fred, khiến tiền vệ này liên tục mắc bẫy. Khả năng rê dắt khéo léo của Neymar rõ ràng cũng là một vấn đề mà Pep cần phải suy tính tới.
Guardiola thường bị cáo buộc “suy nghĩ quá nhiều” ở các trận đấu lớn tại Champions League, và quá chú trọng vào đối thủ trong việc ra quyết định chiến thuật của mình. Nhưng nếu có ngôi sao nào ở châu Âu đáng để Guardiola phải vắt óc suy nghĩ cách đối phó, đó có lẽ là Mbappe và Neymar. Man City chỉ có thể nghĩ về một chiến thắng trước PSG nếu họ tìm ra phương án làm “tắt điện” hai siêu sao tấn công của đội bóng nước Pháp.
