Bảo vệ pin xe điện luôn là bài toán sống còn khi người dùng bắt đầu chuyển sang xe điện vì đây là bộ phận đắt, phức tạp và dễ “tổn thương” nhất. Chi phí thay pin có thể lên đến hàng trăm triệu đồng.
Theo các chuyên gia xe điện, nếu sạc xe điện đúng cách, bộ pin có thể bền 15–20 năm. Tuy nhiên, thực tế lại cho thấy nhiều người đang vô tình làm nhanh hỏng pin mỗi ngày chỉ bằng vài thói quen tưởng chừng vô hại.
Dưới đây là 4 sai lầm phổ biến mà nhiều người dùng xe điện vẫn lặp lại mỗi ngày, làm pin xuống cấp nhanh hơn bạn tưởng.
Sạc pin xe điện đến 100% quá thường xuyên
Lần nào cũng sạc đầy đủ nghe có vẻ an toàn, nhưng thực tế đây lại là cách nhanh nhất để làm pin lithium-ion lão hóa sớm. Khi pin ở trạng thái sạc cao, điện áp tăng, nhiệt tăng, và các điện cực bị “căng thẳng”.
Các chuyên gia khuyến nghị rõ ràng, vùng hoạt động lý tưởng của pin lithium thường nằm trong khoảng 20-80%. Điều này đúng với hầu hết xe điện hiện đại.
Xe điện Tesla, Mercedes EQ, BMW i, Audi e-tron… đều mặc định thiết lập mức này vì đó là “vùng an toàn” cho phản ứng hóa học bên trong cell pin.
Do đó, cách làm đúng là đặt giới hạn sạc hàng ngày ở mức 80%. Chỉ nâng mức sạc lên 100% trước khi bạn chuẩn bị đi đường dài và sau đó, hãy để xe về mức giới hạn 80% nếu quay trở lại với các chuyến đi ngắn.
Để pin cạn kiệt dưới 10% hoặc chạy đến 0%
Chạy xe đến mức “còn 1% rồi mới chịu cắm sạc” không phải là phong cách hay ho gì nhưng không ít người lại hay mắc phải sai lầm này, gây hại nghiêm trọng cho pin.
Việc xả sâu khiến cấu trúc hóa học bên trong cell pin bị phá vỡ, gây hiện tượng mạ lithium và nứt cực âm. Đây là những dạng hư hỏng không thể phục hồi. Dù hệ thống quản lý pin (BMS) của các hãng đều có bộ đệm an toàn nhưng không gì thay thế được việc chủ động bảo vệ.
Hãy coi 20% là ngưỡng báo động. Sạc nông, sạc đều là phương pháp tối ưu để kéo dài tuổi thọ pin EV. Đừng chạm đáy rồi mới nghĩ đến chuyện cắm sạc.
Sạc xe điện khi pin quá nóng hoặc quá lạnh
Đây là thủ phạm khiến nhiều bộ pin xuống cấp nhanh hơn cả tần suất sử dụng. Nhiệt độ thấp làm giảm động năng của các ion lithium, khiến chúng di chuyển chậm hơn.
Hậu quả là dung lượng pin bị giảm đáng kể khiến quãng đường di chuyển của xe bị giảm khoảng 10–36% và không thể sạc nhanh. Thậm chí, xe còn phải tự làm ấm pin bằng chính năng lượng của mình trước khi nhận thêm điện.
Ở chiều ngược lại, nhiệt độ cao gây hư hại tế bào pin, đặc biệt khi dùng sạc nhanh DC. Khi pin nóng, điện trở tăng, các phản ứng bên trong mất cân bằng, các cell yếu bị đẩy đến giới hạn nhanh hơn.
Giải pháp xử lý: Khi trời lạnh, kích hoạt chức năng làm ấm pin trước khi sạc. Còn khi trời nóng, hãy đỗ xe ở nơi râm mát, hạn chế sạc nhanh, ưu tiên sạc AC chậm. Chọn mua xe điện có hệ thống làm mát pin bằng chất lỏng, hiệu quả hơn nhiều so với làm mát thụ động
Bỏ qua các bản cập nhật phần mềm
Xe điện thực chất là máy tính gắn bánh xe. Phần mềm quyết định hiệu suất sạc, quản lý nhiệt, giới hạn điện áp, cách pin được bảo vệ. Tuy nhiên, nhiều người nghĩ cập nhật phần mềm chỉ là thêm vài tiện ích nhỏ giống như điện thoại thông minh.
Nhưng với xe điện, chuyện không đơn giản vậy. Thực tế, các bản cập nhật OTA thường giúp cải thiện tuổi thọ pin, điều chỉnh quản lý nhiệt, tinh chỉnh giới hạn sạc, cải thiện hệ thống chẩn đoán lỗi và tối ưu hoạt động của pin theo thời gian. Đây là những cập nhật giúp pin “sống lâu hơn” và vận hành ổn định hơn.
Tesla, VinFast, Hyundai đều phát nhiều bản cập nhật để tinh chỉnh thuật toán bảo vệ pin. Bỏ qua cập nhật nghĩa là bạn đang tự để pin “lão hóa không cần thiết”.
Việc trì hoãn cập nhật chẳng khác gì bỏ qua một lần bảo dưỡng miễn phí. Hãy để xe tự cập nhật qua đêm hoặc chủ động kiểm tra định kỳ.
Tóm lại, giống như mọi thiết bị dùng pin lithium-ion, cách bạn sạc quyết định tuổi thọ pin xe điện. Khi hiểu đúng và làm đúng, bộ pin EV có thể bền tới hàng chục năm.
Tránh 4 thói quen trên cũng chính là cách bạn bảo vệ khoản đầu tư giá trị nhất trên chiếc xe điện. Nhìn rộng hơn, đây là nền tảng của việc sở hữu xe điện một cách có trách nhiệm và hiệu quả.
