Khi Campuchia bắt đầu chiến dịch tiêm vaccine Covid-19, những hàng dài người nối đuôi nhau chờ đợi trên đường phố. Người ta thậm chí còn để giày dép trên đường nhằm giữ chỗ trong khi đi tránh nắng. Nhưng sau 3 tháng, chỉ 11% dân số Campuchia đã được tiêm ít nhất một liều. Một đất nước giàu có như Nhật Bản cũng đã phải mất đến 3 tháng rưỡi để đạt được mức đó.
Thế nhưng giờ đây, cả Campuchia và Nhật Bản đều tự hào về tỷ lệ tiêm chủng được xếp vào hàng cao nhất thế giới. Họ là 2 trong số nhiều quốc gia ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương mới đầu chậm trễ trong chiến dịch tiêm chủng nhưng sau đó đã vượt qua Mỹ và nhiều quốc gia châu Âu.
Cho đến nay, khoảng một chục quốc gia trong khu vực đã tiêm chủng cho hơn 70% dân số hoặc đang trên đà đạt được tỷ lệ này, bao gồm Australia, Trung Quốc, Nhật Bản và Bhutan. Ở Singapore, 92% dân số đã được tiêm chủng đầy đủ.
Các quốc gia có tỷ lệ tiêm chủng cao bao gồm cả nước giàu lẫn nước nghèo; nước đông dân lẫn nước ít dân. Nhưng điểm chung của họ là kinh nghiệm đối phó với các bệnh truyền nhiễm và các chương trình mua sắm vaccine khôn ngoan.
Người trẻ xếp hàng để được tiêm vaccine Covid-19 của Sinovac tại một trung tâm y tế ở Phnom Penh, Campuchia ngày 1/8/2021. Ảnh: AP.
Campuchia
Campuchia là một trong những nước đầu tiên trong khu vực triển khai chương trình tiêm chủng, nhưng cũng phải đến ngày 10/2, Campuchia mới bắt đầu đợt tiêm chủng đầu tiên, muộn hơn 2 tháng so với Mỹ và Anh.
Cũng như những nước khác trong khu vực, việc tiêm chủng diễn ra chậm chạp. Đến đầu tháng 5, khi biến thể Delta bắt đầu lây lan nhanh chóng, mới chỉ có 11% trong số 16 triệu người Campuchia nhận được ít nhất một mũi tiêm, theo Our World in Data. Tỷ lệ này chỉ bằng 1/2 tỷ lệ của Mỹ và 1/3 của Anh lúc đó.
Nhưng đến nay, Campuchia đã tiêm chủng đầy đủ cho 78% dân số - so với tỷ lệ 58% ở Mỹ. Nước này còn đang tiêm tăng cường và xem xét mở rộng chương trình đến trẻ 3 và 4 tuổi.
Một cậu bé òa khóc khi tiêm mũi vaccine thứ 2 của Sinovac tại trung tâm y tế Krang Thnung, ngoại ô Phnom Penh, Campuchia ngày 15/11/2021. Ảnh: AP.
Thủ tướng Hun Sen đã tận dụng mối quan hệ thân thiết với Bắc Kinh để mua gần 37 triệu liều vaccine từ Trung Quốc. Nước này cũng đã nhận được các khoản viện trợ lớn từ Mỹ, Nhật Bản, Anh và chương trình COVAX.
Nhưng cũng cần lưu ý rằng Campuchia và đa số các nước khác trong khu vực triển khai chương trình tiêm vaccine tương đối muộn do sự chủ quan trong bối cảnh tỷ lệ lây nhiễm thấp, và đến khi họ bắt đầu thì biến chủng Delta đã gây ra số ca tử vong cao ở Mỹ, Anh và Ấn Độ. Điều này giúp thuyết phục ngay cả những người hoài nghi vaccine nhất chấp nhận tiêm chủng.
Anh Rath Sreymom, người đã vội vàng đưa cô con gái 5 tuổi của mình đi tiêm mũi vaccine đầu tiên ngay sau khi Campuchia triển khai chương trình tiêm chủng cho trẻ em, cho biết: “Tôi có lo lắng, nhưng hiện tại chúng tôi đang sống dưới mối đe dọa của Covid-19. Không còn lựa chọn nào khác ngoài việc tiêm vaccine”.
Malaysia
Những quốc gia châu Á - Thái Bình Dương bắt đầu chương trình tiêm chủng muộn đã gặp phải nhiều khó khăn khi Ấn Độ, nhà sản xuất vaccine lớn, ngưng xuất khẩu vaccine trong làn sóng dịch mùa xuân ở nước này.
Ông John Fleming, Trưởng bộ phận y tế khu vực Châu Á - Thái Bình Dương của Ủy ban Chữ thập Đỏ Quốc tế cho biết: “Đối với những quốc gia đã thành công trong chiến dịch tiêm chủng, việc có được nguồn cung vaccine tại chỗ là một chìa khóa cực kỳ quan trọng. Sau đó là việc tạo ra nhu cầu - thu hút sự ủng hộ của cộng đồng và đưa vaccine đến với các nhóm yếu thế”.
Một số quốc gia, như Malaysia, đã nỗ lực để đảm bảo ngay cả những nhóm người khó tiếp cận nhất cũng được tiêm vaccine. Nước này đã tranh thủ sự giúp đỡ của Ủy ban Chữ thập Đỏ Quốc tế để tiêm vaccine cho những người sinh sống bất hợp pháp và các nhóm hoài nghi vaccine do chính phủ tài trợ.
Cũng như Campuchia và Nhật Bản, Malaysia bước đi chậm chạp trong 3 tháng đầu tiên với không tới 5% trong số 33 triệu dân được tiêm mũi 1, theo Our World in Data .
Tuy nhiên, khi số ca bệnh tăng cao, Malaysia mua nhiều vaccine hơn và thành lập hàng trăm trung tâm tiêm chủng, một số có khả năng cung cấp tới 10.000 mũi tiêm mỗi ngày. Hiện 76% dân số Malaysia đã được tiêm phòng đầy đủ.
Một nhân viên y tế tiêm vaccine cho một người phụ nữ tại nhà của bà ở bang Selangor, Malaysia ngày 13/7. Ảnh: AP.
Nhật Bản
Chương trình tiêm chủng của Nhật Bản nổi tiếng là trì trệ trong so sánh với các nước phát triển khác. Đến giữa tháng 2 nước này mới triển khai tiêm chủng sau quá trình kiểm tra lâm sàng người dân trước khi sử dụng vaccine - một động thái bị chỉ trích là không cần thiết. Vấn đề về nguồn cung vaccine cũng là trở ngại đối với nước Nhật lúc bấy giờ.
Nhưng rồi mọi chuyện rẽ theo hướng khác. Thủ tướng Nhật Bản khi đó là ông Yoshihide Suga đã điều động quân đội đến vận hành các trung tâm tiêm chủng hàng loạt ở Tokyo và Osaka, đồng thời ban hành luật cho phép nha sĩ, nhân viên y tế và nhân viên phòng thí nghiệp được tiêm chủng cùng với bác sĩ và y tá. Số liều vaccine được tiêm mỗi ngày tăng lên khoảng 1,5 triệu vào tháng 7.
Đến nay, khoảng 76% người Nhật Bản đã được tiêm chủng đầy đủ.
Người Nhật Bản ngồi chờ để được tiêm vaccine Moderna tại một trung tâm tiêm chủng mới thành lập tại Tokyo, Nhật Bản ngày 24/5. Ảnh: AP.
Một phần lớn thành công của chương trình là nhờ phản ứng của công chúng. Nhiều người Nhật Bản mới đầu nghi ngờ về vaccine, nhưng sau khi chứng kiến số ca tử vong tăng cao trên khắp thế giới, điều đó đã không còn là vấn đề.
Ông Kiyoshi Goto, đã nghỉ hưu, đang chuẩn bị cho mũi tiêm tiếp theo của mình. Người đàn ông 75 tuổi nói: “Tôi muốn tiêm mũi tăng cường vì lượng kháng thể của chúng tôi đang giảm xuống”.
Còn ở Phnom Penh, cô bé Nuth Nyra rất vui khi được tiêm mũi đầu tiên: “Khi tiêm cháu cảm thấy hơi đau một chút. Nhưng cháu đã không khóc".
