Bệnh mạch máu dạng bột và nguy cơ đột quỵ

Thông thường, tai biến mạch máu não (bao gồm xuất huyết và tắc mạch não) do hai yếu tố chính: tăng huyết áp và xơ vữa động mạch

Bệnh mạch máu dạng bột và nguy cơ đột quỵ

Xuất huyết não dạng bột có xu hướng xuất hiện ở thùy não, thường xảy ra ở người lớn tuổi.

Thông thường, tai biến mạch máu não (bao gồm xuất huyết và tắc mạch não) do hai yếu tố chính: tăng huyết áp và xơ vữa động mạch và một số nguyên nhân ít gặp hơn như huyết khối từ tim di chuyển lên hoặc những dị dạng mạch máu não. Nhưng vẫn còn một nguyên nhân ít được chú ý đến, đó là bệnh mạch máu dạng bột.

Không phải mạch máu bở ra như bột

Ngay từ cái tên gọi: bệnh mạch máu dạng bột - amyloid angiopathy, đã khiến gợi cho mọi người hướng tới một loại tổn thương khiến cho thành mạch máu bở ra như... bột nhưng thực tế không phải như vậy. Cái tên này xuất phát từ sự nhầm lẫn khởi nguồn khi nhuộm và quan sát mẫu bệnh phẩm thành mạch máu bệnh lý bằng iốt, Rudolph Virchow đã cho là có chất dạng tinh bột - amyloid (tiếng Latin: starch) và tận cho tới khi người ta tìm ra chất gây bệnh là một loại protein thì cái tên amyloid vẫn được giữ nguyên cho tới ngày nay.

Từ những protein trong cơ thể bị “dị dạng” về cấu trúc

Amyloid là một nhóm protein có dạng sợi, không hòa tan và có cấu trúc hết sức đặc biệt với khoảng 18 vòng cuộn bất thường so với các protein bình thường khác trong cơ thể. Nói một cách khác, Amyloid là những protein trong cơ thể bị “dị dạng” về cấu trúc. Chính vì có cấu trúc bất thường như vậy nên những protein này không thể tương tác tốt với những protein bình thường khác nên khi chúng xuất hiện trong thành mạch hoặc trong các tổ chức của bất cứ cơ quan nào thì nơi đó có nguy cơ bị... bệnh. Các nghiên cứu đã cho thấy, tùy theo sự bất thường về cấu trúc mà có nhiều loại amyloid protein khác nhau, gây bệnh ở các cơ quan khác nhau, ví dụ như beta-amyloid protein gây bệnh sa sút trí tuệ (Alzheimer), alpha-synuclein protein gây bệnh Parkinson, syrum amyloid A gây bệnh viêm khớp, alipoprotein Al gây bệnh xơ cứng bì, IAPP (Amylin) gây bệnh đái tháo đường týp 2...

Đến nguy cơ gây xuất huyết đột quỵ

Amyloid protein gây xuất huyết não là cystatin. Protein này thẩm lậu vào thành mạch máu và dần gây thương tổn thành mạch. Cùng với thời gian, thành mạch không chịu nổi áp lực của dòng máu, bị vỡ ra và gây triệu chứng xuất huyết trong não bộ.

Ai có nguy cơ?

Cho tới nay, nguy cơ bị mắc bệnh mạch máu dạng bột chưa được làm sáng tỏ và việc xác định người nào bị căn bệnh này trước khi triệu chứng xuất huyết não xảy ra là một điều không thể làm đại trà (trừ khi bệnh thuộc týp có yếu tố gia đình) nhưng thống kê cho thấy xuất huyết mạch não dạng bột thường xảy ra ở người tuổi trên 55, người có kèm bệnh sa sút trí tuệ (vì cùng chung loại amyloid protein gây tổn thương), và dường như bệnh mạch não dạng bột có liên quan đến một số hình thái của gene apolipoprotein E. Xuất huyết mạch não dạng bột cũng tăng lên đáng kể ở người bị tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu và xơ vữa mạch, tăng acid uric máu.

Bệnh xuất hiện từ từ, không rầm rộ

Vì đặc điểm chung của xuất huyết mạch não dạng bột là những ổ xuất huyết nhỏ, nằm rải rác trong nhu mô não, dưới vỏ não nên triệu chứng lâm sàng biểu hiện thường từ từ và không rầm rộ. Bệnh nhân chỉ kêu đau đầu, suy giảm nhận thức, mất khả năng làm việc trí óc, ù tai, chóng mặt, rối loạn thị giác, nuốt sặc, nói ngọng... và trong nhiều trường hợp gần như không có triệu chứng hoặc triệu chứng lẫn vào những biểu hiện của bệnh sa sút trí tuệ đã có trước đó. Đôi khi, bệnh có biểu hiện nặng khi khối xuất huyết lớn như co giật, liệt nửa người, hôn mê từ nhẹ đến nặng và bệnh nhân có thể tử vong. Việc xác định xem bệnh nhân có bị xuất huyết dạng bột hay không dựa vào tiêu chuẩn vàng là sinh thiết tổ chức não nhưng thủ thuật này không thể áp dụng thường quy trên thực tế nên chẩn đoán chủ yếu dựa vào phim chụp cắt lớp (CT) hoặc cộng hưởng từ sọ não (MRI) với tổn thương cơ bản là những ổ xuất huyết nhỏ dưới vỏ não (cortical cerebral microbleeding).

Điều trị có khó?

Vì loại bỏ nguyên nhân xuất huyết não là xuất phát từ tổn thương thành mạch do amyloid protein chưa khả thi nên điều trị xuất huyết mạch não dạng bột chủ yếu tập trung vào việc xử lý các triệu chứng như chống phù não bằng manitol, thở máy, nằm đầu cao..., cho thuốc bảo vệ tế bào não, đảm bảo hô hấp, tuần hoàn, nuôi dưỡng đầy đủ,... Các bệnh phối hợp như tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh tim phổi mạn cũng cần được kiểm soát tốt.

TS.BS. Vũ Đức Định - Bệnh viện E Trung ương

Nguồn: SK&ĐS

Chủ đề Sức khỏe cộng đồng

Đọc thêm

Giao mùa, cần cảnh giác bệnh thủy đậu ở trẻ em

Giao mùa, cần cảnh giác bệnh thủy đậu ở trẻ em

Bệnh thủy đậu thường xuất hiện vào giao mùa xuân- hè, từ tháng 2 - 6 hằng năm. Nguyên nhân là do thời tiết giao mùa có những đợt lạnh đột ngột cuối mùa, rất thích hợp cho một số loại virus gây bệnh phát triển, trong đó có virus Varicella Zoster gây thủy đậu.
Những người không nên ăn bưởi

Những người không nên ăn bưởi

Bưởi là loại quả tốt cho sức khoẻ nhưng không phải ai cũng có thể ăn được, dưới đây là những người không nên ăn bưởi.
Phòng viêm phổi cho trẻ trong mùa lạnh

Phòng viêm phổi cho trẻ trong mùa lạnh

Viêm phổi ở trẻ em là bệnh do vi khuẩn, virus, nấm và ký sinh trùng gây ra. Mầm bệnh có thể lây lan từ trẻ bệnh, từ người lớn mang mầm bệnh, từ môi trường cho trẻ. Bệnh có các thể rất nặng, diễn biến nhanh có thể gây tử vong nếu không phát hiện sớm và điều trị kịp thời.
Các uống cà phê giúp hỗ trợ thải độc

Các uống cà phê giúp hỗ trợ thải độc

Uống cà phê ở mức độ vừa phải, không thêm nhiều đường, chọn loại hạt hữu cơ, dùng vào buổi sáng có thể thúc đẩy quá trình thải độc của cơ thể tốt hơn.
Những món ăn giúp nhanh khỏi cúm

Những món ăn giúp nhanh khỏi cúm

Thịt gà, nước ép rau củ cung cấp nước, còn tỏi, gừng chứa hợp chất chống viêm, kháng khuẩn giúp cải thiện triệu chứng và nhanh khỏi bệnh cúm.
Vì sao cúm bùng phát sau Tết?

Vì sao cúm bùng phát sau Tết?

Thời tiết lạnh kéo dài trong khi năm mới là dịp đoàn tụ với nhiều tiệc tùng tập trung đông người khiến cúm dễ lây nhiễm, số ca bệnh tăng cao.
Cảm cúm, nên uống Tiffy hay Decolgen?

Cảm cúm, nên uống Tiffy hay Decolgen?

Trong số những thuốc trị cảm cúm thì Tiffy và Decolgen là 2 loại được lựa chọn nhiều nhất. Vậy khi bị cảm cúm uống tiffy hay decolgen sẽ tốt hơn?
Cách rã đông thịt cá an toàn ngày Tết

Cách rã đông thịt cá an toàn ngày Tết

Ngày Tết, hầu hết thịt cá đều trữ đông trong tủ lạnh. Khi rã đông nếu không tuân thủ các quy tắc dễ làm mất dưỡng chất và nguy cơ bị ngộ độc thực phẩm.
6 đồ uống tốt khi cần tăng năng lượng dịp Tết

6 đồ uống tốt khi cần tăng năng lượng dịp Tết

Tết thường đi kèm với việc dễ thức khuya, dậy muộn, tham gia nhiều hoạt động vui chơi, gặp gỡ bạn bè, người thân. Điều này làm thay đổi nhịp sinh học của cơ thể, gây mệt mỏi và thiếu năng lượng.
Viêm khớp ở trẻ em có nguy hiểm không?

Viêm khớp ở trẻ em có nguy hiểm không?

Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh viêm khớp có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng, các khớp bị viêm sưng có thể gây hạn chế vận động, biến dạng khớp, thậm chí gây tàn tật.
Bé 2 tuổi nên uống sữa tươi hay sữa bột?

Bé 2 tuổi nên uống sữa tươi hay sữa bột?

Đối với trẻ 2 tuổi, nhu cầu dinh dưỡng để cơ thể phát triển cao hơn đối với các bé sơ sinh. Ngoài chế độ dinh dưỡng hợp lý thì việc cho bé dùng sữa tươi và sữa bột cũng được rất nhiều cha mẹ quan tâm.
Phân biệt cảm lạnh và cảm cúm

Phân biệt cảm lạnh và cảm cúm

Theo các bác sỹ, cảm cúm và cảm lạnh là hai bệnh lý khác nhau, tuy nhiên lại có những triệu chứng tương đồng nên rất nhiều người nhầm lẫn.
Những thứ cần làm sạch trong mùa lạnh và cúm

Những thứ cần làm sạch trong mùa lạnh và cúm

Cảm cúm là căn bệnh phổ biến mà hầu hết mọi người đều gặp phải hằng năm, đặc biệt vào là mùa lạnh. Làm sạch nhà mùa cúm sẽ giảm được nguy cơ bị “ốm vặt”, hắt hơi, sổ mũi...
5 cách bảo vệ lá phổi vào mùa đông

5 cách bảo vệ lá phổi vào mùa đông

Phổi là một cơ quan quan trọng trong cơ thể con người. Nhờ hoạt động của phổi, cơ thể chúng ta được cung cấp lượng oxy cần thiết, giúp các cơ quan khác hoạt động dễ dàng hơn.
Các bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ bạn nên biết

Các bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ bạn nên biết

Trẻ nhỏ có hệ miễn dịch yếu, các hệ thống trong cơ thể chưa phát triển hoàn thiện như ở người lớn. Khi thời tiết chuyển mùa, nhiệt độ đột ngột thay đổi, độ ẩm trong không khí tăng cao, môi trường bụi bẩn tạo điều kiện thuận lợi cho các loại vi khuẩn, virus có hại cho sức khỏe, sinh sôi, nảy nở. Làm sao để phòng ngừa hiệu quả các bệnh này?