Cách chăm sóc trẻ bị viêm mũi họng cấp tránh biến chứng nặng

Trẻ bị viêm mũi họng thường do các nguyên nhân về môi trường sống như: Thời tiết thay đổi đột ngột, mưa ẩm; Khói xe, khói thuốc lá, thuốc lào, than, bụi bẩn...; Trẻ mới đi học nhà trẻ, mẫu giáo….; Trẻ mới cai sữa hoặc thay đổi chế độ ăn dặm.

Nhiều biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra với trẻ viêm mũi họng cấp nếu không được điều trị kịp thời. Ảnh minh hoạ.

Bệnh còn do virut (cúm, sởi, Adenovirus…), vi khuẩn (phế cầu, tụ cầu, liên cầu …. Trong đó nguy hiểm nhất là liên cầu khuẩn nhóm A (S.pyogenes) có thể gây nên biến chứng như viêm khớp cấp (thấp tim tiến triển), viêm cầu thận cấp.), nấm (Candida) gây nên.

Biểu hiện khi trẻ bị viêm mũi họng cấp thường là chảy nước mũi, ngạt mũi, hắt hơi, đau họng, ho. Lúc đầu ho khan, sau ho có đờm. Sốt nhẹ hoặc sốt cao có thể lên đến 39 – 40 độ C. Trẻ quấy khóc, biếng ăn, khó ngủ và thường thở bằng miệng do ngạtmũi. Trẻ có thể thở nhanh hơn bình thường, đôi khi co rút lồng ngực (hay gặp ở trẻ nhỏ, lúc đó có thể tình trạng viêm đã lan xuống đường hô hấp dưới). Trẻ nôn, đi ngoài phân lỏng.

Các biến chứng có thể xảy ra sau khi bị viêm mũi họng cấp là: Viêm tai giữa; Viêm đường hô hấp dưới như: viêm phế quản phổi, viêm phổi; Viêm khớp (thấp tim tiến triển), viêm cầu thận cấp nếu tác nhân gây bệnh là vi khuẩn liên cầu nhóm A (S.pyogenes).

Chăm sóc trẻ bị viêm mũi họng cấp

1. Vệ sinh mũi họng

– Nếu trẻ mới bị ngạt mũi nhẹ, dịch mũi còn lỏng thì có thể lau rửa mũi ngay cho trẻ bằng khăn mềm. Trong trường hợp dịch mũi đặc, có rỉ mũi thì nên nhỏ 2 – 3 giọt nước muối sinh lý vào mỗi bên mũi, đợi 1 lúc cho nước muối ngấm làm mềm rỉ mũi rồi nhẹ nhàng dùng tay day day mũi bé để rỉ mũi mềm và bong ra.

– Nếu dịch mũi quá nhiều và đặc có thể dùng dụng cụ hút mũi để hút cho trẻ. Tuy nhiên không nên lạm dụng hút mũi vì cách này có thể tạo áp lực gây tổn thương niêm mạc mũi. Tuyệt đối không dùng miệng của người lớn trực tiếp hút mũi dãi cho trẻ.

– Dùng khăn giấy mềm lau sạch mũi, dãi rồi vứt bỏ ngay sau khi sử dụng. (Không nên dùng khăn xô vì sau mỗi lần lau mũi, dãi cho trẻ, nếu không thay khăn mới, dùng lại khăn cũ vi khuẩn/ vi rút vẫn bám lại trên khăn.)

– Có thể dùng thuốc co mạch theo chỉ định của bác sĩ.

Lưu ý: khi trẻ bị viêm mũi họng có thể dùng nước nuối sinh lý để rửa mũi, súc họng cho trẻ nhưng phải theo chỉ dẫn của bác sĩ

2. Chế độ ăn

– Cho trẻ ăn thức ăn giàu dinh dưỡng, mềm, dễ tiêu, dễ nuốt.

– Cho trẻ ăn theo nhu cầu, chia nhiều bữa trong ngày và số lượng mỗi bữa ít hơn bình thường, không nên ép trẻ ăn hết phần thức ăn cha mẹ đã chuẩn bị.

– Có thể dùng quất hấp mật ong, hoa hồng hấp đường, gừng, chanh cho trẻ uống để chữa ho.

3. Dùng thuốc hạ sốt và kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ

Bác sĩ hướng dẫn cách rửa mũi cho trẻ.

Làm thế nào để phòng bệnh viêm mũi họng cấp?

– Giữ ấm cơ thể, nhất là cổ, ngực, gan bàn chân khi thời tiết lạnh.

– Vệ sinh họng, miệng sạch sẽ bằng cách đánh răng sau khi ăn, trước và sau khi ngủ dậy.

– Bỏ thói quen cho tay lên miệng, ngoáy mũi, điều này cũng khiến trẻ dễ bị viêm mũi họng , vì vậy cũng nên giúp trẻ tránh thói quen xấu này.

– Cha mẹ cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ: Không tự ý dùng thuốc kháng sinh, không dùng lại đơn thuốc cũ của lần khám trước. Không tự ý nhỏ các thuốc co mạch kéo dài cho trẻ.

– Đảm bảo môi trường sống tránh khói bụi, ẩm mốc, chật chội.

– Tránh cho trẻ tiếp xúc với nguồn lây: người lớn hoặc trẻ em bị bệnh.

Cần đưa trẻ bị viêm mũi họng cấp đi khám ngay khi trẻ có 1 trong các biểu hiện sau:– Sốt cao liên tục dùng thuốc và chườm ấm không hạ sốt.– Trẻ ho nhiều, thở nhanh, khó thở– Trẻ nôn nhiều, đi ngoài phân lỏng nhiều lần trong ngày.– Chảy mủ tai– Không tốt lên sau 2 ngày điều trị.

Điều dưỡng Nguyễn Thị Ánh Hồng (BV Nhi Trung ương)