Đón bằng Di tích cấp quốc gia đền thờ Nguyễn Văn Mạo

Danh nhân Nguyễn Văn Mạo (SN 1767 - ?) ở thôn Bào Khê, xã Bạt Trạc, huyện Thiên Lộc, phủ Đức Quang (nay là xã Khánh Vĩnh Yên, huyện Can Lộc). Ông thuộc đời thứ 5 của dòng họ Nguyễn xã Bạt Trạc. Trước đó, có cụ thuỷ tổ dòng họ là Nguyễn Đình Tuấn (quê ở xã Hòa Lạc, huyện Đức Thọ) thi đậu Tiến sỹ và được vua Lê bổ nhiệm chức Tri huyện Thiên Lộc thời kỳ 1640 - 1650, đã đến xã Khánh Vĩnh Yên lập nghiệp.

Nguyễn Văn Mạo là một nông dân, sinh ra trong thời kỳ đất nước rối ren, Trịnh - Nguyễn phân tranh chia cắt 2 miền đất nước. Đời sống Nhân dân lầm than, khiến phong trào khởi nghĩa nổ ra khắp nơi trong Nam ngoài Bắc. Năm 1771, phong trào khởi nghĩa Tây Sơn do Nguyễn Huệ lãnh đạo đã từng bước bình định lại đất nước.

Năm 1788, trong khí thế đoàn quân trùng trùng điệp điệp của vua Quang Trung tiến ra Bắc đánh quân Thanh xâm lược, cùng với các sĩ phu như: La Sơn phu tử Nguyễn Thiếp, Đốc đồng Hữu Thị lang Nguyễn Huy Tự…, Nguyễn Văn Mạo dốc lòng cùng “đoàn quân áo vải” tham gia khởi nghĩa.

Ông đã trực tiếp tham gia vào quân đội Tây Sơn, phò Vua Quang Trung - Nguyễn Huệ, lập nhiều chiến công đánh bại quân Thanh, mang lại hòa bình, độc lập cho dân tộc. Ông được nhà Tây Sơn ghi nhận công lao và ban sắc phong, phong hàm “Anh liệt tướng quân", ban tước "Mạo Tài bá”. Hiện nay, Sắc phong được con cháu lưu giữ tại nhà thờ họ Nguyễn.

Sau khi Tây Sơn sụp đổ, vua Gia Long lên ngôi lập ra nhà Nguyễn, Nguyễn Văn Mạo tiếp tục được trọng dụng. Trong đội quân thị vệ, ông tham gia tiễu trừ bọn giặc phỉ quấy rối phá phách các vùng miền núi của tỉnh Nghệ An. Về sau, ông bị thương và xin nghỉ hưu.

Ông mất không rõ năm, mộ phần sau đó được con cháu qui tập về nghĩa trang dòng họ xóm Phúc Giang, xã Vĩnh Lộc nay thuộc thôn Thượng Phúc, xã Khánh Vĩnh Yên.

Với những đóng góp to lớn của ông trong công cuộc bảo vệ, giữ vững bờ cõi đất nước, năm 2008, đền thờ Nguyễn Văn Mạo được UBND tỉnh Hà Tĩnh xếp hạng di tích cấp tỉnh. Ngày 20/11/2024, Bộ VH-TT&DL đã xếp hạng đền thờ Nguyễn Văn Mạo là di tích lịch sử cấp quốc gia. Đây là sự ghi nhận xứng đáng của Nhà nước đối với những đóng góp to lớn của danh nhân Nguyễn Văn Mạo. Đồng thời, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hoá tốt đẹp của danh nhân, truyền thống của dòng họ và quê hương.