Khi Oscar Silva tốt nghiệp Đại học Bắc Texas hồi tháng 5, anh đã tự hào bước lên bục để nhận bằng tấm bằng cử nhân kế toán và kinh tế. Nhiều bạn bè cùng khóa với anh đã có công việc lương cao, nhưng Silva tới giờ chưa thể tìm được việc do không phải là công dân hợp pháp tại Mỹ.
Silva, người nhập cư Mexico 24 tuổi sống tại Denton ở bang Texas, đã chọn tiếp tục học lên thạc sĩ. Anh hy vọng có thể kéo dài thời gian chờ quốc hội Mỹ thông qua dự luật cấp tư cách công dân hợp pháp cho anh và hàng nghìn người nhập cư không giấy tờ đến Mỹ từ khi còn bé, hay còn được gọi là Dreamer (những người theo đuổi giấc mơ Mỹ).
Tuy nhiên, giấc mơ mà Silva và những Dreamer khác đang theo đuổi có nguy cơ sụp đổ khi ông Donald Trump, người nhiều lần tuyên bố sẽ trục xuất hàng triệu người nhập cư bất hợp pháp ở Mỹ, đắc cử tổng thống.
"Tôi suy sụp. Tôi bật khóc khi nghĩ rằng mọi công sức của mình đã đổ sông đổ bể", Silva nói.
Silva là một trong số hơn 400.000 sinh viên đại học không có quyền cư trú hợp pháp tại Mỹ đang thấp thỏm chờ đợi kế hoạch trục xuất của ông Trump.
Các quan chức chính quyền mới, gồm cả ông trùm biên giới Tom Homan mà ông Trump bổ nhiệm, đã công khai thu hẹp phạm vi kế hoạch trục xuất, nhắm vào các thành viên băng đảng, những người chạy trốn và có tiền án. Tuy nhiên, ông Homan gần đây cảnh báo rằng những người nhập cư cư trú bất hợp pháp ở Mỹ "sẽ gặp rắc rối".
Lo sợ nguy cơ bị trục xuất, nhiều sinh viên nhập cư vội vã tìm hiểu các quyền của họ, cũng như lập kế hoạch "sống ẩn dật" nếu cần thiết. Một số thậm chí liên lạc với những họ hàng xa ở quê nhà để đề phòng trường hợp bị trục xuất tới đó.
Khoảng 100.000 sinh viên nhập cư ở Mỹ hiện được bảo vệ khỏi nguy cơ trục xuất theo Chương trình hoãn hành động đối với người nhập cư trái phép từ lúc còn nhỏ (DACA). Song chính nhóm này cũng lo ngại tòa án có thể chấm dứt DACA bất kỳ lúc nào.
Ông Trump, người từng nỗ lực chấm dứt chương trình DACA trong nhiệm kỳ đầu, gần đây bày tỏ muốn giúp đỡ nhóm nhập cư này ở lại. "Chúng ta phải làm gì đó với những Dreamer này vì họ được đến đây từ khi còn bé", ông nói trên chương trình Meet the Press của NBC tháng này.
Một số người có lập trường cứng rắn về nhập cư cũng nói rằng họ muốn để những Dreamer ở lại Mỹ. "Ông Trump nói rằng nhóm mà ông ấy muốn trục xuất là những người có tiền án và phạm tội. Tôi đồng tình với quan điểm này", nghị sĩ bang Texas Terri Leo Wilson nói.
Tuy nhiên, Wilson cho biết bà không nghĩ những người nhập cư này nên được hỗ trợ thêm. Tháng trước, nghị sĩ này đề xuất dự luật không cho người nhập cư không giấy tờ được hưởng mức đóng học phí dành cho những công dân của bang.
"Thật vô lý khi một người Mỹ không thuộc bang đó phải trả mức học phí cao dành cho người ngoại bang, trong khi người nhập cư bất hợp pháp thì không", bà nói.
California, bang có số sinh viên là người nhập cư không giấy tờ lớn nhất cả nước với khoảng 80.000 người, là một trong những bang thành trì của đảng Dân chủ muốn bảo vệ nhóm sinh viên nhập cư này. Hồi đầu tháng 12, Tổng chưởng lý California Rob Bonta nói với các cơ quan địa phương và cả các đại học rằng họ có thể từ chối hợp tác với nhân viên nhập cư liên bang và không cần lưu hồ sơ về tình trạng cư trú hợp pháp của sinh viên.
Một số trường học cũng đã chủ động giúp đỡ sinh viên. Một tổ chức phi lợi nhuận thuộc Trường Luật Cornell từ một năm trước bắt đầu chương trình giúp đỡ những người thuộc chương trình DACA có được thị thực làm việc tạm thời. Sau cuộc bầu cử tháng 11, các đại học ở Mỹ đã tổ chức những cuộc hội thảo pháp lý và chương trình hỗ trợ cho sinh viên.
"Không chỉ buồn, chúng tôi còn có cảm giác thất vọng và bất công", Laura Enriquez, phó giáo sư Đại học California ở Irvine, nơi có khoảng 700 sinh viên không có giấy tờ nhập cư hợp pháp, nói.
Katherine Narvaez, một người thuộc chương trình DACA, đang theo học năm thứ ba tại Đại học Y khoa Upstate thuộc Đại học bang New York (SUNY Upstate) ở Syracuse. Cô lo bản thân sẽ mất quyền bảo vệ vì nó sẽ hết hạn vào cuối năm tới, khi ông Trump và chính quyền mới đã tiếp quản Nhà Trắng.
Nỗi lo về tình trạng cư trú đã đeo bám Narvaez từ khi cô còn là một thiếu niên sống ở vùng ngoại ô Atlanta. Narvaez và mẹ đã chuyển từ Guatemala tới Mỹ khi cô mới lên 6 với hy vọng tìm được cuộc sống tốt hơn.
Narvaez là học sinh giỏi ở trường phổ thông và nằm trong nhóm tốt nghiệp xuất sắc. Cô hy vọng trở thành bác sĩ chuyên khoa phụ sản hoặc bác sĩ gia đình sau khi tốt nghiệp trường y.
"Thật thất vọng khi nhìn lại những hy sinh của bản thân. Tôi đã ở bệnh viện từ 7h sáng tới 5h chiều mỗi ngày để làm những công việc như bạn bè tôi đang làm. Nhưng khác với tôi, họ có thể tiếp tục sự nghiệp của mình", cô gái 29 tuổi nói.
Silva, người không thuộc diện DACA, đã đến Mỹ khi còn là đứa trẻ. Bố mẹ anh đã vượt biên trái phép để chạy trốn tình trạng bạo lực ở quê nhà San Luis Potosi, Mexico.
Mùa hè vừa qua, nhận thấy khả năng ông Trump đắc cử, Silva đã tự tìm cách bảo vệ bản thân. Anh nộp đơn xin tham gia sáng kiến "Keeping Families Together" (Giữ các gia đình bên nhau) được Tổng thống Joe Biden đưa ra hồi tháng 6 và triển khai từ tháng 8, trong đó mở đường và đơn giản hóa quy trình cấp quốc tịch Mỹ cho khoảng 500.000 người nhập cư bất hợp pháp đã kết hôn với công dân Mỹ.
Tuy nhiên, chỉ vài ngày sau khi chương trình được triển khai hồi tháng 8, nó đã bị tòa án liên bang chặn sau khi bang Texas dẫn đầu liên minh các bang tìm cách phản đối. Silva hiện chỉ biết tiếp tục chương trình học và cố gắng tìm kiếm nhà tuyển dụng có thể giúp anh có thị thực lao động.
"Nếu bị trục xuất, tôi sẽ mắc kẹt ở một đất nước mà tôi không biết gì về nó và cũng không quen biết ai, vì tôi đến Mỹ từ nhỏ", Silva nói.
Natalie Taylor, vợ của Silva, cho biết tình trạng bấp bênh hiện tại "ảnh hưởng tới gia đình chúng tôi và khiến tôi tức giận".
