Mô hình sản xuất được triển khai quy mô 0,5 ha với 5 hộ dân tại thôn Tân Phong, xã Đỉnh Bàn tham gia.
Mô hình sản xuất muối sạch bằng phương pháp trải bạt trong ô kết tinh được triển khai trên quy mô 0,5 ha với 5 hộ dân tại thôn Tân Phong, xã Đỉnh Bàn tham gia. Mô hình do Trung tâm Ứng dụng KHKT và Bảo vệ cây trồng, vật nuôi huyện Thạch Hà trực tiếp chuyển giao kỹ thuật, công nghệ từ tháng 4/2023.
Theo đó, các ô kết tinh rộng trung bình từ 10 - 12 m2 được cải tạo bằng phẳng, loại bỏ hết các vật cản gây gồ ghề và thực hiện trải bạt chống thấm HDPE. Loại bạt này được sản xuất trực tiếp từ các nguyên liệu cao phân tử PE có độ dày 0,5 - 1,5 mm, độ bền cao, đàn hồi tốt, chịu được thời tiết khắc nghiệt. Không những thế, loại bạt này còn có khả năng hấp thụ nhiệt lượng mặt trời cực kỳ tốt. Ngoài ra, quy trình sản xuất muối sạch trên bạt HDPE cũng rất an toàn, không gây độc hại. Sau khi trải bạt trong ô kết tinh, người dân có thể sản xuất muối theo các bước như phương thức truyền thống.
Qua quá trình thử nghiệm cho thấy, sản xuất muối bằng phương pháp trải bạt có nhiều ưu điểm vượt trội. Nhiệt tập trung cao, lượng nước trên bạt bốc hơi nhanh vì thế thời gian kết tinh hạt muối đã giảm từ 10 - 12 giờ xuống còn 7 - 8 giờ, rút ngắn được chu kỳ sản xuất. Sản phẩm tạo ra đảm bảo chất lượng và năng suất tăng cao hơn so với cách thức sản xuất trên nền đất truyền thống.
Khi áp dụng công nghệ, thời gian kết tinh hạt muối đã giảm từ 10 - 12 giờ xuống còn 7 - 8 giờ.
Ông Trần Văn Phượng (thôn Tân Phong, xã Đỉnh Bàn, huyện Thạch Hà) cho biết: “Trước đây, làm muối trên nền đất thường mất nhiều công lao động, tốn thời gian để cải tạo, nạo vét, phơi bùn, làm chắc nền ruộng. Một vụ muối người dân phải mất 1 - 2 tháng để chuẩn bị, hạt muối sản xuất trên nền đất nên dễ lẫn tạp chất, giá bán ra thị trường thấp, khó tiêu thụ, hiệu quả kinh tế không cao. Khi gia đình áp dụng kỹ thuật này, dù chi phí đầu tư ban đầu có cao hơn, riêng chi phí mua bạt đã ở mức 80 - 90.000 đồng/m2, tính ra khoảng 8 - 9 triệu đồng/100 m2 nhưng rất tiện, mình chỉ cần lấy diện tích mặt bằng ruộng, đo bạt rồi trải ra, đưa nước từ các ô chứa vào ô kết tinh là có thể sản xuất. Loại bạt này cũng có thể tái sử dụng cho mùa vụ tiếp theo”.
“So với sản xuất theo truyền thống trước kia, sản lượng muối làm ra bằng phương pháp trải bạt cao hơn 0,5 - 0,7 tạ/sào/ngày. Như những ngày vừa qua, mỗi ngày gia đình tôi thu được khoảng 1,2 - 1,5 tạ/sào, với giá bán từ 2.100 - 2.300 đồng/kg, thu nhập từ 250 - 300 nghìn đồng/ngày, cao hơn trước kia mà đỡ tốn công sức nhiều”, ông Phượng cho biết thêm.
Sản xuất trên nền bạt, chất lượng muối tốt hơn, hạt muối to đều, trắng tinh, ít lẫn tạp chất.
Đang tập trung thu hoạch ruộng muối của gia đình, ông Trần Văn Tiến (thôn Tân Phong, xã Đỉnh Bàn, Thạch Hà) thông tin: “Làm trên nền bạt, nếu thời tiết có mưa, chúng tôi không cần phải chờ thêm 2 - 3 ngày để mặt ruộng khô mà chỉ cần dọn sạch sẽ các ô, không để nước cũ tồn nhiều trên mặt nền thì sau đó đã có thể đưa nước từ các ô chứa vào ô kết tinh để sản xuất tiếp”.
Về cơ bản, quá trình sản xuất muối theo phương pháp trải bạt giống với phương pháp truyền thống, chỉ khác ở ô kết tinh có lót bạt nhựa nên người dân dễ áp dụng. Khi gặp thời tiết thuận lợi, nắng to, chỉ trong 1 ngày, muối trên bạt nhựa đã kết tinh để cho thu hoạch; còn đối với nền đất phải mất 2 - 3 ngày.
Công nghệ sản xuất muối sạch bằng phương pháp trải bạt lần đầu tiên được thực hiện ở Hà Tĩnh.
Theo đánh giá của bà con diêm dân tại đây, phương pháp sản xuất muối bằng trải bạt giúp tiết kiệm được thời gian và công sức lao động qua từng công đoạn sản xuất, hạn chế thiệt hại khi gặp mưa bất thường, chi phí tái sản xuất thấp, năng suất tăng từ 30% - 40% so với làm muối trên nền đất. Không chỉ vậy, chất lượng muối tốt hơn, hạt muối to đều, trắng, ít lẫn tạp chất, nhờ vậy giá bán cao hơn so với làm muối trên nền đất từ 15 - 20%.
Công nghệ sản xuất muối sạch bằng phương pháp trải bạt lần đầu tiên được thực hiện ở Hà Tĩnh và bước đầu đã cho thấy hiệu quả khá rõ rệt, người dân rất phấn khởi. Thời gian tới, trung tâm sẽ có đánh giá cụ thể để đề xuất nhân rộng trên địa bàn nhằm tăng giá trị sản xuất, hỗ trợ diêm dân trong khôi phục nghề làm muối truyền thống.