Người giữ nghề múa rối ở Hà Tĩnh

(Baohatinh.vn) - “Người ta chẳng bao giờ biết mặt diễn viên múa rối xấu đẹp ra sao, tất cả cái thần, cái hồn, cảm xúc của người diễn đã gửi vào hết con rối rồi” - nghệ sỹ múa rối Như Tình (Nhà hát Truyền thống Hà Tĩnh) tâm tư về nghề như thế.

Nguyễn Như Tình (SN 1966) là thí sinh duy nhất của khu vực Bắc miền Trung trúng tuyển vào khóa học diễn viên múa rối của Nhà hát Múa rối Trung ương giai đoạn 1986 – 1990. Sau khi tốt nghiệp, vượt qua hàng ngàn thí sinh, anh lọt vào danh sách 18 thí sinh xuất sắc dự tuyển cho đoàn múa rối Đắk Lắk vừa được thành lập năm 1991. 20 năm là diễn viên kỳ cựu của đoàn Đắk Lắk, anh trở về đầu quân cho Đoàn Ca múa kịch Hà Tĩnh (nay là Nhà hát Truyền thống Hà Tĩnh).

Người giữ nghề múa rối ở Hà Tĩnh

Nghệ sỹ Như Tình say sưa thả hồn với những con rối (nghệ sỹ biểu diễn tiết mục Huyền thoại Chămpa)

Múa rối vốn được biết đến là một môn nghệ thuật biểu diễn truyền thống và có sự kết hợp linh hoạt các loại hình nghệ thuật truyền thống khác như chèo, tuồng, quan họ… Ngay từ khi mới vào nghề, nghệ sỹ Như Tình luôn trăn trở làm thế nào để qua múa rối có thể lồng ghép được loại hình dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh vào trong đó.

Anh chia sẻ: “Tại sao các vùng miền khác đã có loại hình múa rối lồng ghép dân ca mà một di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại như ví giặm lại không thể phát huy hiệu quả trong múa rối được. Tôi luôn trăn trở về điều đó. Và ngay sau khi về đầu quân ở Đoàn Ca múa kịch Hà Tĩnh, tôi đã viết kịch bản, dựng vở diễn “Nét Hồng Lam” để tham dự Liên hoan múa rối quốc tế lần 3 tổ chức năm 2012. Vở diễn đã giành giải bạc và được ban tổ chức đánh giá là có tính sáng tạo, cần được phát huy để góp phần bảo tồn cả hai loại hình múa rối và dân ca ví, giặm”.

Người giữ nghề múa rối ở Hà Tĩnh

Người bạn đời cũng vừa là "phụ tá" đắc lực, bạn diễn ăn ý của nghệ sỹ Như Tình

Sau nhiều thành công tại các liên hoan chuyên nghiệp trong nước và quốc tế, Như Tình say mê với việc viết kịch bản, dàn dựng các vở diễn phục vụ công chúng. Trong câu chuyện về nghề, tôi đã được anh chia sẻ nhiều điều khá thú vị. Là diễn viên chuyên nghiệp duy nhất của đoàn nên hầu hết các tiết mục anh phải độc diễn. Có nhiều lúc nhà hát không thể bố trí được diễn viên từ đội ca múa kịch hỗ trợ, anh một mình kiêm luôn hai ba nhân vật, đổi nhiều tông giọng mà khán giả vẫn không thể nhận ra là chỉ một người nói. Và người “phụ tá” đắc lực, bạn diễn ăn ý của anh không ai khác lại chính là vợ anh - một giáo viên mầm non.

Ngoài thời gian lên lớp, cô vẫn thường cùng chồng chăm chút cho từng con rối, luyện tập cùng nhau và những tối anh đi diễn, cô cũng tay xách nách mang đạo cụ để hỗ trợ cho chồng. Thậm chí, đã không ít lần cô lên sân khấu biểu diễn cùng chồng không khác gì một diễn viên chuyên nghiệp. Cô cũng là người đưa múa rối vào trường học khi biên đạo tiết mục cho học sinh của mình tham gia các hội diễn ở trường mầm non.

Cũng chính tình yêu và sự hỗ trợ của người vợ đã cho anh động lực để sáng tạo nên nhiều tiết mục múa rối dựa trên các tác phẩm viết cho thiếu nhi. Nhiều tiết mục đã công diễn phục vụ khán giả nhí và nhận được sự hưởng ứng nhiệt tình như: Huyền thoại Chămpa, Tham thì thâm, Liên khúc trăng rằm, Vui cùng chú Cuội, Xứng danh họ nhà mèo, Dê đen dũng cảm...

“Những bài học đạo đức trong trường học thường rất khô khan, giáo điều, khi được biến tấu thành các tiết mục múa rối với nhạc điệu sôi động, hình tượng con rối với cử động ngộ nghĩnh đáng yêu lại rất thu hút các bạn nhỏ. Cứ sau mỗi buổi diễn, các bạn nhỏ lại vây quanh tò mò sờ nắn con rối, hỏi han đủ thứ. Những ánh mắt ngây thơ, háo hức của các em là niềm tin để tôi sống trọn vẹn với nghề.” - nghệ sỹ Như Tình chia sẻ.

Người giữ nghề múa rối ở Hà Tĩnh

Tình yêu của khán giả là động lực để nghệ sỹ sống trọn vẹn với nghề

Dù sống hết mình với nghề là vậy nhưng những khó khăn mà người nghệ sỹ gặp phải cũng không hề nhỏ. Hiện nay, đội múa rối của nhà hát chỉ có một mình anh là diễn viên chính nên công việc rất vất vả. Mà để một tiết mục rối thành công cần đầu tư rất nhiều công sức, tiền bạc. Trong khi đó, hiện nay, loại hình múa rối hầu như không được địa phương đầu tư phát triển.

Nguồn kinh phí 30 – 40 triệu đồng/năm cho đội múa rối là quá ít ỏi. Bởi như chia sẻ của anh thì chi phí cho một con rối, đạo cụ đã hết hàng chục triệu đồng, chưa tính đến những chi phí phát sinh bên ngoài như đạo diễn, biên đạo, tiền công tập luyện, biểu diễn cho diễn viên... Vì niềm đam mê với những con rối, sự trăn trở với nghề mà hàng năm anh vẫn tự bỏ tiền túi ra dựng một vài tiết mục mới để phục vụ công chúng và duy trì bộ môn nghệ thuật này tại Hà Tĩnh.

Đặc thù của môn nghệ thuật này là khán giả không biết mặt diễn viên mà chỉ nhìn thấy các con rối, do vậy, đầu tư cho múa rối không chỉ góp phần bảo tồn, phát triển loại hình này mà còn có thể giúp giải quyết việc làm cho một bộ phận nghệ sỹ ca múa kịch đã lớn tuổi, không đáp ứng được yêu cầu của những thể loại biểu diễn đòi hỏi ngoại hình. Đó cũng là một trong những điều mà nghệ sỹ rối Như Tình trăn trở trong bối cảnh nghề múa rối nói riêng, nghệ thuật biểu diễn truyền thống nói chung đang dần bị mai một.

Đọc thêm

Người gieo "hạt giống" đoàn kết

Người gieo "hạt giống" đoàn kết

Ông Hồ Duy Lý - Bí thư Chi bộ thôn Song Hải, xã Thạch Sơn (Thạch Hà, Hà Tĩnh) luôn là tấm gương sáng về tinh thần trách nhiệm, tận tụy vì dân, sống trọn nghĩa đạo - đời.
Cô gái trẻ Hà Tĩnh 22 tuổi, 21 lần hiến máu

Cô gái trẻ Hà Tĩnh 22 tuổi, 21 lần hiến máu

Hơn 4 năm kể từ lần đầu tiên hiến máu, đến nay, ở độ tuổi 22, Hoàng Thị Hồng Thương (xã Đan Trường, Nghi Xuân, Hà Tĩnh) đã có đến 21 lần tham gia hiến máu và hiến tiểu cầu.
Thuyết minh viên Đào Anh Tuân: Người “kết nối” lịch sử và hiện tại

Người “kết nối” lịch sử và hiện tại

Học Bác từ những điều bình dị, giản đơn để làm tốt chức trách, nhiệm vụ được giao, hơn 20 năm nay, anh Đào Anh Tuân - Phó Bí thư chi bộ, Phó Giám đốc Ban Quản lý Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc và Khu tưởng niệm Lý Tự Trọng (Hà Tĩnh) trở thành người “kết nối” lịch sử nơi “tọa độ lửa” Ngã ba Đồng Lộc.
Ông bí thư bán cả gia tài giúp làng quê đổi mới

Ông bí thư bán cả gia tài giúp làng quê đổi mới

Nhận trọng trách Bí thư Chi bộ thôn Tân Vĩnh Cần, xã Cẩm Thành (Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh), ông Mai Văn Tường gương mẫu đi đầu, "thắp lửa" cho phong trào xây dựng nông thôn mới bằng quyết tâm cao, nghị lực lớn và cả những hy sinh để biến một làng quê khó khăn thành điểm sáng.
Biến hàng rào thành điểm nhấn xanh: Xu hướng mới tại TP Hà Tĩnh

Biến hàng rào thành điểm nhấn xanh: Xu hướng mới tại TP Hà Tĩnh

Những hàng rào bằng tường gạch khô cứng hay thép gai sắc nhọn được thay thế bằng cây xanh kết hợp với bồn hoa. Đây là cách mà một số cơ quan, đơn vị, nhà văn hóa hay nhà dân trên địa bàn thành phố Hà Tĩnh làm mới hàng rào, xanh hóa không gian, tạo cảnh quan thoáng đãng, sạch đẹp.
Lửa nguồn thắp sáng khát vọng vươn mình

Lửa nguồn thắp sáng khát vọng vươn mình

Tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc, lòng biết ơn tiền nhân... chính là mạch nguồn bền bỉ, kiến tạo và nuôi dưỡng sức mạnh dân tộc, đưa đất nước Việt Nam không ngừng đi tới.
Du lịch Hà Tĩnh bùng nổ dịp nghỉ lễ

Du lịch Hà Tĩnh bùng nổ dịp nghỉ lễ

Kỳ nghỉ lễ 30/4-1/5 kéo dài 5 ngày vừa khép lại, lượng du khách đến tham quan, lưu trú trong dịp nghỉ lễ cho thấy tăng trưởng ấn tượng so với cùng kỳ năm ngoái.
"Ký ức Điện Biên Phủ sống mãi trong tôi"

"Ký ức Điện Biên Phủ sống mãi trong tôi"

Đã 71 năm trôi qua nhưng ký ức về những ngày cùng đồng đội chiến đấu anh dũng trên chiến trường Điện Biên Phủ vẫn còn vẹn nguyên trong tâm trí người cựu binh Nguyễn Xuân Vinh ở xã Xuân Hồng (Nghi Xuân, Hà Tĩnh).
Infographic: Lộ trình sáp nhập tỉnh thành, tinh giảm xã

Hà Tĩnh trong cảm nhận của con em xa quê

Lễ, tết là dịp nghỉ ngơi, du lịch với nhiều người, nhưng với người con Hà Tĩnh, đó còn là cơ hội trở về quê hương, gắn kết gia đình và cảm nhận những đổi thay nơi chôn nhau cắt rốn.
Hạnh phúc, tự hào và thương nhớ khôn nguôi

Hạnh phúc, tự hào và thương nhớ khôn nguôi

Sự kiện lịch sử giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước đã đi qua trọn vẹn nửa thế kỷ nhưng trong tâm cảm của hàng chục triệu người dân Việt Nam và những người con Hà Tĩnh, vẫn vẹn nguyên niềm hạnh phúc, tự hào và nỗi nhớ thương đồng đội, người thân không trở về.
Những con đường huyền thoại tiếp nối tương lai

Những con đường huyền thoại tiếp nối tương lai

Trong kháng chiến chống Mỹ, Hà Tĩnh là điểm trọng yếu trên tuyến chi viện miền Nam, hứng chịu hàng vạn tấn bom đạn. Ngày nay, chiến tranh đã lùi xa, những con đường huyền thoại năm xưa vẫn tràn đầy sức sống, góp phần vào sự phát triển mạnh mẽ của tỉnh nhà.