(Baohatinh.vn) - Quả cọ có ở nhiều nơi, trải dài khắp ở các vùng quê Hà Tĩnh thế nhưng mang đậm vị béo vẫn là cọ ở xã Thạch Sơn (Thạch Hà, Hà Tĩnh). Món cọ hấp cũng từ đó mà ra đời, mang lại những dư vị khó quên cho bất kỳ ai thưởng thức.
Video: Mùa thu hoạch quả cọ ở Hà Tĩnh
Chẳng biết từ bao giờ, cây cọ (còn gọi là cây tro) đã có mặt trên nhiều miền quê Hà Tĩnh. Trước đây, gần như nhà nào cũng đều trồng cọ trong vườn, chủ yếu để lấy lá - nhiều thì bán, ít thì để dùng lợp một số công trình trong gia đình. Ngày nay, dù lá cọ không còn được dùng nhiều như trước, nhưng nhiều gia đình vẫn lưu giữ lại cây cọ làm bóng mát, cảnh quan như một nét hồn quê...
Tại xã Thạch Sơn (huyện Thạch Hà), nhiều gia đình vẫn còn lưu giữ được hàng chục cây cọ trong vườn. Vào quãng giữa tháng 7 (âm lịch) hàng năm là những cây cọ bắt đầu ra hoa, kết trái. Đến cuối tháng 10, đầu tháng 11 (âm lịch) là những trái cọ bắt đầu chín, màu vỏ ngả màu xanh da trời rồi chuyển sang xanh đậm.
Khi màu vỏ quả cọ bắt đầu chuyển sang xanh đen, ấy là lúc người dân bắt đầu hái xuống rồi xát sạch vỏ, chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn.
Cọ là món quà quê đã gắn bó với nhiều người dân Thạch Sơn từ ngày còn nhỏ nên dẫu bây giờ cuộc sống hiện tại đã có nhiều điều mới mẻ nhưng quả cọ vẫn được mọi người nâng niu như một “sản vật” mỗi độ đông về.
Cọ sau khi hái, sẽ được đưa vào chiếc rổ lớn rồi dùng tay xát mạnh và liên tục để làm sạch lớp vỏ. “Quả cọ ăn sống có vị chát, nhưng khi qua chế biến, những món ăn từ cọ lại có thêm vị ngọt bùi, béo ngậy. Những quả cọ ngon nhất là những quả được lấy từ cây cọ chưa bao giờ bị chặt lá. Vì quả cọ mọc từ những cây đã bị chặt lá thường còi cọc, hạt to, vị chát, mất mùi vị đặc trưng của cọ”- anh Nguyễn Tiến Hoàng chia sẻ.
Theo kinh nghiệm của người dân địa phương, khi om hoặc hấp cọ phải giữ nhiệt độ khoảng trên dưới 70 độ C. Bởi, nếu nước nguội quá cọ sẽ không chín, còn nóng quá sẽ làm cho quả mềm nhũn, mất hết vị béo bùi đặc trưng. Do đó, người hấp cần biết nhiệt độ nước và thời gian hấp để quả cọ khi vớt ra ăn vừa ngon. Thường thì để cọ chín và giữ được vị bùi béo chỉ cần hấp 15 phút là có thể thưởng thức.
Cọ có vị chan chát mà bùi bùi rất riêng của món ăn quen thuộc và gần gũi với bao thế hệ, đi xa lại thấy nhớ.
Ngoài những đĩa cọ hấp thơm ngon, bùi bùi, loại quả này còn chế biến được nhiều món như làm cọ muối, kho với thịt, cá...
Nhâm nhi món cọ hấp bên ly chè xanh trong những cơn gió đầu mùa se lạnh, ông Nguyễn Tiến Mưu (85 tuổi) thấy ấm áp lạ thường: “Ngày cái đói còn đeo đuổi người con xứ Nghệ - Tĩnh xưa, quả cọ chính là “ân nhân” của dân nghèo ngày ấy. Giờ đây, khi được nếm lại những hương vị của ngày xa xưa, ta lại thêm yêu quý những kỷ niệm cũ và biết trân trọng hơn những gì đang có”.
Với tư tưởng tiến bộ, vị danh nhân quê Hà Tĩnh đã phân tích cho Vua Bảo Đại - vị hoàng đế cuối cùng của chế độ quân chủ trong lịch sử Việt Nam hiểu rõ thắng lợi tất yếu của Việt Minh, tích cực vận động Vua Bảo Đại thoái vị và đã giúp Vua soạn thảo chiếu thoái vị.
Với 5 bảo vật quốc gia và hàng ngàn hiện vật, cổ vật, tư liệu giá trị về quê hương núi Hồng - sông La đang được lưu giữ là minh chứng cho những nỗ lực của Bảo tàng Hà Tĩnh trong sưu tầm, bảo quản ký ức quê hương.
Lấy chất liệu từ vùng đất, văn hóa, con người Hà Tĩnh, những tác phẩm âm nhạc mang giai điệu ngọt ngào, sâu lắng, khơi gợi những cảm xúc đặc biệt trong lòng người nghe.
Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy lâm thời đầu tiên của Hà Tĩnh là người cộng sản kiên trung, có nhiều đóng góp to lớn cho sự nghiệp đấu tranh cách mạng. Cuộc đời và sự nghiệp của đồng chí là tấm gương sáng ngời, để lại nhiều bài học quý báu cho đội ngũ cán bộ, đảng viên hôm nay và các thế hệ mai sau.
Là một vùng đất không rộng lớn, song đến nay, Hà Tĩnh đã có 5 di sản và 2 danh nhân được UNESCO vinh danh. Thành quả ấy là niềm tự hào của mỗi người dân và phản ánh hành trình bền bỉ, đầy tâm huyết của những người làm văn hóa.
Sắp bước vào tuổi 100, cụ bà Ngô Thị Thu ở thị trấn Nghèn cũ (nay là xã Can Lộc, Hà Tĩnh) vẫn nhớ như in khoảnh khắc lịch sử tháng Tám năm 1945 – khi bà đọc lời hiệu triệu khởi nghĩa, giành chính quyền về tay Nhân dân.
Ngày nay nhiều nghề truyền thống đang dần mai một. Thế nhưng giữa lòng Thành Sen, tỉnh Hà Tĩnh vẫn có những con người bền bỉ giữ gìn nghề may áo dài truyền thống.
Hình ảnh về huyền thoại "Đặc công rừng Sác" - Anh hùng LLVT, liệt sỹ Trần Văn Dần, người con quê xã Đan Hải, tỉnh Hà Tĩnh đã được phục dựng nhờ các tài liệu lưu trữ tại Đại học Texas Tech - Hoa Kỳ.
Tại chương trình “Cùng Việt Nam tiến bước”, hàng nghìn cán bộ, chiến sỹ lực lượng vũ trang cùng người dân Hà Tĩnh đồng loạt sải bước với mục tiêu lan tỏa thông điệp “1 tỷ bước chân tiến vào kỷ nguyên mới”.
80 năm qua, kể từ khi đất nước giành độc lập, văn hóa luôn là mạch nguồn nuôi dưỡng tinh thần, bản sắc và sức mạnh đoàn kết của người Hà Tĩnh. Đặc biệt, từ sau công cuộc đổi mới, ngành Văn hóa Hà Tĩnh đã có bước tiến dài trong nỗ lực bảo tồn và làm tỏa sáng di sản cha ông.
Mộ và đền thờ Nguyễn Hoành Từ (phường Hà Huy Tập, tỉnh Hà Tĩnh) không chỉ là điểm đến văn hóa tâm linh mà còn là trường học lịch sử sống động cho mọi thế hệ.
Trong Cách mạng Tháng 8/1945, quân và dân Hà Tĩnh cùng cả nước vùng lên đập tan xiềng xích nô lệ, thực dân phong kiến, lập nên nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa, đưa cách mạng nước ta bước sang một kỷ nguyên mới.
Những ngôi đình làng ở Hà Tĩnh không chỉ là nơi sinh hoạt văn hóa, mà còn lưu giữ những ký ức, đặc biệt trong phong trào Xô viết Nghệ Tĩnh và Cách mạng tháng Tám.
Thời gian qua, nhiều di tích lịch sử - văn hóa ở Hà Tĩnh được xếp hạng các cấp đã góp phần “đánh thức” ký ức dòng tộc, làng xã, thắp lên niềm tự hào cội nguồn trong mỗi người dân.
Anh Nguyễn Văn Mạnh (SN 1985, ở phường Thành Sen, tỉnh Hà Tĩnh) khuyết một bàn tay nhưng lại có biệt tài vẽ và đắp tranh nổi. Dù mất đi đôi bàn tay nhưng việc được sống với niềm đam mê, thỏa sức tạo nên những bức tranh tường sống động, anh Mạnh cảm thấy cuộc đời mình vẫn vẹn nguyên ý nghĩa.
Hoàng Xuân Hãn là Giáo sư Toán học, kỹ sư, nhà sử học, nhà ngôn ngữ học, nhà nghiên cứu văn hóa, giáo dục nổi tiếng. Suốt cuộc đời, ông không ngừng cống hiến miệt mài cho nhiều lĩnh vực khác nhau.
Trong nhịp sống hiện đại gấp gáp, câu chuyện 6 hộ dân ở xã Đồng Lộc (Hà Tĩnh) hiến đất, mở lối đi cho người hàng xóm nghèo như một nét đẹp dung dị, ấm áp giữa đời thường.
Quá trình sắp xếp đơn vị hành chính, tên các xã, phường mới ở Hà Tĩnh được lựa chọn kỹ lưỡng, mang nhiều ý nghĩa, gắn với lịch sử, văn hóa, lợi thế địa phương và phù hợp với xu thế hội nhập, nhận được sự đồng thuận từ Nhân dân.
Từ điểm tựa là các giá trị truyền thống, gia đình ông Kiều Minh Khánh và bà Nguyễn Thị Dung ở phường Bắc Hồng Lĩnh (Hà Tĩnh) đã viết nên câu chuyện đẹp về một mái ấm gần nửa thế kỷ đong đầy yêu thương, lan tỏa giá trị sống tích cực trong cộng đồng.
Sau hơn 54 năm kể từ ngày Anh hùng LLVTND, liệt sỹ Trần Văn Dần (xã Đan Hải, Hà Tĩnh) hy sinh, mùa hè này, những kỷ vật đơn sơ, những nét bút mang khí chất của người lính đặc công rừng Sác ấy đã trở về với gia đình bằng một cách đầy bất ngờ và rất cảm động.
Từ vùng “đất chết” oằn mình trong lửa đạn chiến tranh, cựu binh Trường Sa Nguyễn Hải Đường ở thôn Hồng Sơn (xã Trường Lưu, Hà Tĩnh) đã hồi sinh, trở thành mô hình kinh tế trù phú, cho thu nhập 2 tỷ đồng/năm.
Cầu Nhe (Hà Tĩnh), kể từ 15/4/1968, không đơn thuần chỉ là một địa danh mà đã trở thành một vùng đất thiêng. Tháng Bảy, dưới chân cầu, sông vẫn thì thầm câu chuyện bi hùng một thuở cha ông...
Trong lịch sử, Hà Tĩnh từng có nhiều bậc danh nho, hiền tài và đại thần được giao trọng trách giữ chức Tế tửu (Hiệu trưởng) của Văn Miếu – Quốc Tử Giám.
Trong vô vàn câu chuyện về Ngã ba Đồng Lộc huyền thoại đã trở nên quen thuộc, ít ai biết rằng, những con ngõ, ngôi nhà ở thôn Mai Long (xã Xuân Lộc, Hà Tĩnh) là nơi từng lưu dấu bước chân, tiếng cười nói của 10 nữ liệt sỹ TNXP Tiểu đội 4, Đại đội 552 trước lúc họ đi vào bất tử.
Hơn 50 năm gắn bó cùng tranh cổ động, họa sĩ Hoàng Hữu Trí (trú xã Gia Hanh, tỉnh Hà Tĩnh) không chỉ lưu giữ ký ức một thời, mà còn tiếp tục truyền đi niềm tin, lý tưởng và giá trị nghệ thuật qua từng nét vẽ.
Làng Trường Lưu xưa - xã Trường Lưu nay tự hào với 3 di sản được UNESCO vinh danh. Không dừng lại ở một danh xưng hành chính ở Hà Tĩnh, Trường Lưu còn ẩn chứa trong đó nhiều giá trị văn hóa đặc sắc, riêng có, được lưu truyền qua nhiều thế hệ.
Từ một câu chuyện trong sử sách, tên gọi Thành Sen (Hà Tĩnh) đã ra đời và theo suốt dặm dài lịch sử của vùng đất này. Tên gọi ấy đã ăn sâu vào ký ức, trở thành niềm tự hào của nhiều thế hệ.