Dung dịch làm mát là thành phần thiết yếu giúp duy trì nhiệt độ ổn định cho động cơ, nhưng không phải ai cũng biết rằng nó có tuổi thọ khá dài so với dầu động cơ. Trung bình, dầu động cơ ôtô cần thay sau mỗi 8.000 km hoặc 6 tháng để tránh đóng cặn và mài mòn sớm, trong khi dung dịch làm mát có thể hoạt động hiệu quả từ 48.000 đến 160.000 km – thậm chí lâu hơn nếu được bảo quản đúng cách. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là nó miễn nhiễm với sự phân hủy hóa học do nhiễm bẩn hoặc tiếp xúc với không khí.
Nếu dung dịch trong két nước chuyển sang màu nâu đục hoặc nổi bọt, đó có thể là dấu hiệu của gioăng quy-lát (head gasket) bị rò, hoặc cũng có thể cho thấy hệ thống làm mát đang bị gỉ sét, ăn mòn. Thông thường, dung dịch làm mát có màu sắc tươi sáng (xanh lá, cam, đỏ, vàng…) để dễ dàng nhận biết rò rỉ, nhưng nếu màu sắc biến đổi rõ rệt, có thể đã đến lúc bạn cần xả và thay mới toàn bộ dung dịch. Việc kiểm tra định kỳ và bổ sung đúng lượng sẽ giúp ngăn ngừa tình trạng quá nhiệt, đồng thời bảo vệ các chi tiết kim loại khỏi gỉ sét và hư hại.
Tin tốt là các chai dung dịch làm mát chưa mở nắp có tuổi thọ rất dài. Một bình chống đông (antifreeze) nguyên vẹn, được niêm phong kín và cất nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp, có thể sử dụng gần như vô thời hạn.
Mọi thứ thay đổi kể từ khi chai được mở. Khi tiếp xúc với không khí, bụi hoặc hơi ẩm, dung dịch làm mát sẽ bắt đầu giảm chất lượng. Dù vẫn có thể bảo quản được trong khoảng từ 3 đến 5 năm nếu đậy kín và để nơi mát mẻ, thời hạn này ngắn hơn nhiều so với khi chưa mở nắp.
Trước khi đổ dung dịch đã mở lâu vào két nước, hãy kiểm tra kỹ. Nếu bạn thấy có cặn lắng dưới đáy, màu sắc thay đổi, hoặc mùi khó chịu, đó là dấu hiệu dung dịch đã hỏng. Việc sử dụng dung dịch đã xuống cấp có thể gây hại cho hệ thống làm mát. Khi đó, dung dịch này không còn khả năng nâng nhiệt độ sôi hay chống đông hiệu quả, và các phụ gia chống gỉ cũng bị phân hủy, mất tác dụng bôi trơn.
Vì một bình dung dịch làm mát mới chỉ có giá khoảng vài trăm nghìn đồng cho một bình dung tích 5 L, nên việc mạo hiểm với động cơ chỉ để tiết kiệm một khoản nhỏ là không đáng. Nếu bạn vừa mở một chai mới để châm thêm cho két nước, hãy nhớ vặn nắp thật chặt và cất chai ở nơi râm mát, tránh ánh nắng. Một mẹo nhỏ là ghi lại ngày tháng mở nắp bằng bút dạ, điều này giúp bạn dễ dàng theo dõi hạn sử dụng thực tế của dung dịch còn lại.
Không phải dung dịch nào cũng giống nhau. Mỗi loại xe có khuyến cáo riêng về thành phần và tỉ lệ nước – antifreeze, vì vậy hãy tham khảo kỹ sổ tay hướng dẫn trước khi sử dụng. Đặc biệt, không dùng dung dịch chống đông dành cho xe RV hoặc nhà di động, vì chúng có công thức khác và hoàn toàn không phù hợp với hệ thống làm mát của ôtô.
Tóm lại, dung dịch làm mát có thể "sống" lâu hơn nhiều loại chất lỏng khác trong xe, nhưng vẫn cần được bảo quản cẩn thận sau khi mở nắp. Kiểm tra định kỳ, thay thế đúng thời điểm và chọn loại phù hợp sẽ giúp động cơ luôn hoạt động mát mẻ, bền bỉ theo thời gian.
