Quê hương “gừng cay, muối mặn”

(Baohatinh.vn) - Ấy là cái “tình nặng, nghĩa dày” của tình người quê mình với nhau, với quê hương, sông, biển. Khi người ta đã yêu, đã gắn bó với nhau, gắn bó với quê hương, với biển… gian nan, thử thách mô mà nỏ vượt qua...

Những đêm cao nguyên trời se se lạnh, mẹ thường kể cho tôi nghe cái ngày gia đình rời quê hương vào Tây Nguyên đi kiếm tìm cuộc mưu sinh nơi vùng đất mới. Mẹ nói rằng, ngày ấy tôi chưa có mặt trên đời. Đã ngót 10 năm gia đình tôi chưa về lại cố hương. Quê tôi ở mãi ngoài Hà Tĩnh xa lăng xa lắc. Cũng chẳng hiểu sao, lâu nay, Ngọc Anh, người yêu tôi - một cô giáo 8X, dạy Văn trường làng, gốc gác Nghi Xuân, nhưng sinh ra ở cao nguyên cứ bần thần. Một bữa em nói với tôi:

- Hai đứa mình yêu nhau đã mấy năm rồi, vậy mà em chỉ biết “quê hương gừng cay, muối mặn” của mình theo lời anh kể. Chúng mình cũng cần về quê một chuyến để cho em biết quê nhà ra sao, với lại còn ra mắt chú, bác, cô, dì, anh ạ.

Quê hương “gừng cay, muối mặn”

Một góc thị trấn Tiên Điền, huyện Nghi Xuân. Ảnh: Thành Nam.

“Được lời như cởi tấm lòng”, tôi mừng quá, liền cùng em khăn gói lên đường. Đoàn tàu trên đường ra Bắc, vừa qua hầm Đèo Ngang đã thấy nắng loa lóa và gió nóng hầm hập rú rít ngoài cửa sổ. Sáng ấy, chân ướt chân ráo tới quê, Ngọc Anh đã đòi ra biển. Vừa hay, hai đứa gặp bác Nguyễn Thanh Nam, một ngư phủ gắn bó với biển cả cuộc đời. Đứng trên bãi biển, nhìn con đê bằng bê tông sừng sững chạy dài tít tắp bên bờ sóng, em không khỏi sững sờ. Hình như đoán được ý nghĩ của em, bác Nam cười:

- Biển làm cháu bất ngờ lắm phải không?

- Dạ! Bất ngờ lắm bác ạ. Cháu sinh ra ở Tây Nguyên, chưa được đến biển bao giờ. Nghe bố mẹ và những người dân quê mình di cư vào trong đó lập nghiệp kể về biển, về bão tố, về lũ lụt kinh hoàng lắm. Cháu cũng đã xem phim ảnh, đã tưởng tượng về biển nhưng về đây được nhìn tận mắt thì thấy… lạ quá. Bà con quê mình sống chung với biển, với bão tố thế này gian nan lắm phải không bác?

- Là giáo viên, hẳn cháu đã biết câu “muối ba năm muối đương còn mặn, gừng chín tháng gừng hãy còn cay…”! Ấy là cái “tình nặng, nghĩa dày” của tình người quê mình với nhau, với quê hương, sông, biển. Khi người ta đã yêu, đã gắn bó với nhau, gắn bó với quê hương, với biển… gian nan, thử thách mô mà nỏ vượt qua.

Dừng một lát, khoát rộng vòng tay về phía biển, phía sông, tiếng bác Nam trầm xuống:

- Các cháu biết không, vùng đất ni giống như một bán đảo nằm kẹp giữa ba bề sóng nước. Sông Lam xiết chảy phía Tây, biển cả phía Đông, phía Bắc sóng cồn Cửa Hội. Nói chi những ngày biển động, khi biển lặng, đứng bên bờ sông Lam cũng nghe rõ tiếng sóng biển vỗ bờ. Những ngày lũ lụt, đứng bên bờ biển, nghe cả tiếng nước chảy réo sôi phía dòng sông. Rứa đó cháu ạ, nên lũ lụt, bão tố rình rập thường xuyên. Đã mưa là mưa thối đất, đã bão là bão xiêu trời. Phía Tây, sông Lam đưa lũ thượng nguồn về cuồn cuộn. Phía Đông, biển dâng sóng ngoạm bãi, lấn bờ. Ngày trước đất nước vừa qua chiến tranh, Nhà nước đâu có tiền xây những con đê bê tông vững chãi để chắn bão giông mà chỉ đủ sức vận động bà con đắp được những con đê bằng đất. Đê bằng đất chống răng được gió to, sóng cả; chống răng được bão giật, sóng tràn. Bão đến, nước sông Lam hợp sức cùng gió bão xé toang đê sông, xói ruộng nương thành sông, thành hói, cuốn trôi nhiều ngôi nhà của người dân. Đất không nuôi nổi người, người đành gạt nước mắt rời bỏ quê nhà lặn lội đi tìm cuộc mưu sinh nơi vùng đất mới. Người đi đã vậy, người ở lại đâu có được yên. Cứ đến mùa mưa bão là lo ngay ngáy... Ai cũng mong có được con đê chắc chắn chống được nước xiết, chắn được gió to, sóng cả để yên phận làm ăn…!

Kể đến đó, giọng bác tôi nghèn nghẹn. Hình như Ngọc Anh cũng đang xúc động. Em run run cầm lấy bàn tay tôi như kiếm tìm sự sẻ chia…

Quê hương “gừng cay, muối mặn”

Cầu Cửa Hội nối đôi bờ sông Lam. Ảnh: Nguyễn Thanh Hải

Bác Nam cùng tôi và em thong thả đi dọc con đê về hướng Cửa Hội. Trời tháng 8 cao xanh vời vợi. Nhìn biển dâng ngàn con sóng trắng vỗ vô hồi vào thân đê, Ngọc Anh reo lên:

- Đẹp quá, kỳ vĩ quá!

- Đúng là đẹp và kỳ vĩ thật! - Bác Nam gật gù xác nhận.

- Quê mình giờ đẹp được thế này là nhờ người dân biết chế ngự biển, chế ngự sông. Hà Tĩnh đã quyết tâm xây dựng những con đê biển và đê sông bằng bê tông. Mỗi con đê có chiều rộng 5-6m, cao cả chục mét và dài hàng chục km. Vùng quê ta đây, phía Tây có đê ngăn lũ sông Lam, phía Đông có đê biển bằng bê tông chừng 10 km chạy từ Đan Trường đến Xuân Hội, lại có cầu Cửa Hội - chiếc cầu dài nhất miền Trung bắc qua sông. Xe cộ, dân tình đi lại thông thương thuận tiện. Giờ đây, hàng nghìn ha đất canh tác, hàng nghìn ha nuôi trồng thủy sản không còn sợ bị nước lũ đánh vỡ bờ. Phía Đông có con đê biển bảo vệ, làng xóm không còn sợ sóng đập, sóng tràn, đất đai bình yên.

Quê hương “gừng cay, muối mặn”

Cửa sông Lam, trước gọi là cửa Đan Nhai, nay gọi là cửa Hội. Ảnh: Đậu Hà

Bác Nam chỉ tay về phía những cánh đồng trong đê đang mùa thu hoạch, lại chỉ về phía các ô nuôi tôm trên cát, lấp loáng ánh nước màu ngũ sắc được các giàn quạt khí tung lên như hoa dưới mặt trời; rồi khoát tay về phía xóm làng lô nhô những ngôi nhà cao tầng, cất giọng vui vẻ:

- Các cháu nhìn xem, từ ngày đê biển và đê sông được bê tông hóa, đất đai có phên dậu chở che bình yên; có nhiều dự án kinh tế vùng bãi ngang này ra đời. Hàng chục km đường sinh thái, đường liên thôn được mở rộng, đổ bê tông, láng nhựa đã thay thế hoàn toàn các con đường đất bụi mù, chật hẹp. Các ngành nghề như mộc, xây dựng, dịch vụ… nở rộ khắp các thôn xóm. Nói chi xa, ngay ở xã mình, nhiều con em đi xa làm ăn phát đạt trở về quê mang theo dự án xây dựng các trang trại, khu du lịch sinh thái biển… làm đẹp, làm giàu cho quê hương.

Quê hương “gừng cay, muối mặn”

Bình minh cửa Hội. Ảnh: Đặng Thiện Chân

Chia tay bác Nam, tôi bồi hồi nắm chặt bàn tay Ngọc Anh. Trước mặt chúng tôi con đê biển sừng sững như một gạch nối giữa biển mùa thu thăm thẳm xanh và bầu trời xanh cao lồng lộng. Gió biển phóng khoáng xõa tung mái tóc đang bồng lên của Ngọc Anh. Tôi nhìn em:

- Em thấy biển, thấy “quê hương gừng cay, muối mặn” chúng mình có đẹp không?

- Đẹp lắm anh ạ! Vẫn biết trên con đường đi lên đang còn lắm thử thách những khối óc, bàn tay cần lao của những con người Hà Tĩnh quê mình. Nhưng em thấy chuyện về biển, về con người, về “miền quê gừng cay, muối mặn” tươi đẹp của chúng mình đúng là “tình nặng, nghĩa dày” lắm anh ạ…

Đọc thêm

Ươm mầm dân ca ví, giặm

Ươm mầm dân ca ví, giặm

Phát huy vai trò là những hạt nhân trong bảo tồn, gìn giữ di sản, nhiều nghệ nhân trên địa bàn Hà Tĩnh đã tình nguyện tham gia, mở các lớp học miễn phí để truyền dạy dân ca cho các em học sinh.
Podcast bút ký: Làng thợ bạc Nam Trị

Podcast bút ký: Làng thợ bạc Nam Trị

Nâng chén trà miệng bít bạc của các nghệ nhân Nam Trị, tôi lâng lâng nghĩ về quá khứ, nghĩ đến tương lai của cái nghề vàng, nghề bạc. Cái nghề mà ông cha đã một thời đeo đuổi!
Podcast truyện ngắn: Chiếc xe đạp

Podcast truyện ngắn: Chiếc xe đạp

Mỗi người sinh ra đều có một hoàn cảnh riêng, không ai giống ai. Bởi vậy, hãy luôn cùng nhau cố gắng trong mọi hoàn cảnh, để mỗi ngày cảm nhận cuộc sống tươi đẹp hơn.
Podcast truyện ngắn: Lênh đênh đời thúng

Podcast truyện ngắn: Lênh đênh đời thúng

Một già, một trẻ, nương tựa vào nhau mà sống. Bên nhau qua từng mùa biển động. Ngoại không còn đủ sức để vươn ra xa bờ, chỉ còn trông cậy vào chiếc thúng chòng chành...
Podcast tản văn: Rộn ràng tiếng vỗ cánh chim non

Podcast tản văn: Rộn ràng tiếng vỗ cánh chim non

Mùa hè mang theo bao điều kỳ diệu trong khu vườn nhỏ của tuổi thơ. Nếu quan sát kỹ ta sẽ thấy sự biến chuyển của muôn loài, và sẽ thấy khu vườn tuổi thơ không chỉ có cây xanh và hoa trái, mà còn là nơi chắp cánh cho những ước mơ đầu đời được bay xa.
Đưa dân ca ví, giặm “chạm” đến thế hệ Alpha

Đưa dân ca ví, giặm “chạm” đến thế hệ Alpha

Không còn là những lời ru xưa vang vọng trong ký ức, những lớp học dân ca của CLB Dân ca ví, giặm trẻ Hà Tĩnh đã được “làm mới” và trở thành sân chơi sáng tạo, giúp các em nhỏ thêm tự tin, gắn kết và yêu văn hóa truyền thống.
Podcast truyện ngắn: Ngày em đẹp nhất

Podcast truyện ngắn: Ngày em đẹp nhất

Từ mái ấm cô nhi viện đến lễ đường nơi Xóm Cồn, hành trình của Tuấn và Duyên là minh chứng cho một tình yêu đủ sâu để vượt qua nghịch cảnh, dù chỉ trong khoảnh khắc cuối cùng...
Podcast: Nơi neo giữ mái ấm gia đình

Podcast: Nơi neo giữ mái ấm gia đình

Mỗi người đều có một nơi để trở về, một ký ức để gìn giữ. Và, với nhiều người, đó chính là hình ảnh ngôi nhà xưa với những yêu thương đong đầy trong từng khoảnh khắc đời thường.
10 món bánh mì kẹp thịt ngon nhất thế giới

10 món bánh mì kẹp thịt ngon nhất thế giới

Bánh mì Việt Nam, sandwich kẹp thịt nguội Tây Ban Nha, bánh mì kẹp thịt cùng sốt ớt đỏ Mexico là những loại bánh kẹp được thực khách và chuyên gia ẩm thực xếp hạng ngon nhất thế giới.
“Hè rực rỡ - vui bất ngờ” - bùng nổ không khí hội hè tại Vinpearl & VinWonders khắp cả nước

“Hè rực rỡ - vui bất ngờ” - bùng nổ không khí hội hè tại Vinpearl & VinWonders khắp cả nước

Trải dài khắp ba miền đất nước, từ những khu nghỉ dưỡng xứng tầm tinh hoa đến các thiên đường giải trí tràn đầy năng lượng, Vinpearl & VinWonders với chiến dịch “Hè rực rỡ - Vui bất ngờ” mở ra chuỗi trải nghiệm độc bản, sẵn sàng thổi bùng không khí lễ hội, vui chơi bất tận kéo dài từ Bắc tới Nam.
Podcast tản văn: Hương quê

Podcast tản văn: Hương quê

Với nhiều người, quê hương luôn là miền ký ức ngọt ngào, là nơi lưu giữ những kỷ niệm đẹp nhất của tuổi thơ với những ngày tháng yên bình và giản dị.