P.V: Trước tình hình dịch bệnh Chikungunya đang diễn biến phức tạp tại Trung Quốc, Bộ Y tế nhận định ra sao về nguyên nhân dẫn đến việc Chikungunya gia tăng, cũng như những yếu tố khiến bệnh có thể lan rộng tại nhiều quốc gia, thưa ông?
Ông Võ Hải Sơn: Tháng 7/2025, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã ban hành cảnh báo về sự lây lan nhanh chóng của Chikungunya, với các đợt bùng phát lớn được báo cáo tại các đảo Ấn Độ Dương như La Réunion và Mayotte, các đợt bùng phát này hiện đã lan sang một số khu vực của Châu Phi, Nam Á, Châu Âu. Thông tin từ một số quốc gia, bệnh Chikungunya đã ghi nhận sự gia tăng tại tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc, Singapore.
Bệnh Chikungunya không lây trực tiếp từ người sang người mà lây truyền qua trung gian là muỗi Aedes (cùng loại muỗi vằn truyền bệnh sốt xuất huyết); hiện đang là mùa mưa của nhiều nước khu vực Bắc bán cầu tạo môi trường lý tưởng cho muỗi phát triển, dẫn đến sự gia tăng mật độ muỗi làm lây lan virus nhanh chóng. Đồng thời sự gia tăng đi lại giữa các nước vào mùa hè là điều kiện thuận lợi làm tăng nguy cơ lây lan dịch bệnh sang những khu vực, địa phương, quốc gia khác.
P.V: Bộ Y tế đánh giá như thế nào về nguy cơ dịch Chikungunya xâm nhập và lây lan tại Việt Nam. Ngành y tế đã chuẩn bị những kịch bản ứng phó như thế nào để giảm thiểu rủi ro này, thưa ông?
Ông Võ Hải Sơn: Hiện Việt Nam chưa ghi nhận ca bệnh Chikungunya trong cộng đồng. Tuy nhiên bệnh này do muỗi Aedes (véc tơ truyền bệnh); trong khi đó, hiện lại đang vào thời kỳ cao điểm có mật độ muỗi cao tại nhiều địa phương và thời điểm mùa hè nhiều khách du lịch đi và đến Việt Nam, khiến tiềm ẩn nhiều nguy cơ bệnh Chikungunya có thể xâm nhập vào Việt Nam và lây lan nhanh trong cộng đồng dân cư.
Nhằm chủ động kiểm soát, phòng chống dịch, Bộ Y tế đã ban hành công văn gửi Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố đề nghị triển khai tăng cường giám sát dịch ngay tại cửa khẩu, các cơ sở y tế và cộng đồng nhằm phát hiện sớm ca bệnh nghi ngờ, đặc biệt tại những khu vực có người trở về từ vùng có dịch; tổ chức điều tra, xử lý triệt để các ổ dịch, không để lây lan, giám sát muỗi, véc tơ truyền bệnh tại các khu vực cửa khẩu và tại cộng đồng theo hướng dẫn của Bộ Y tế; tổ chức tốt việc thu dung điều trị bệnh nhân, khai thác tiền sử bệnh, khám và điều trị kịp thời; đồng thời có kế hoạch phân cấp chuyên môn, tránh tình trạng quá tải bệnh viện.
Đồng thời, việc triển khai công tác phòng chống dịch bệnh Chikungunya kết hợp với phòng chống sốt xuất huyết thông qua chiến dịch diệt lăng quăng/bọ gậy, đảm bảo tất cả các hộ gia đình tại vùng có dịch và có nguy cơ phải được kiểm tra, giám sát các bể, dụng cụ chứa nước, các vật dụng, đồ phế thải, nơi sinh sản của muỗi để tiến hành các hình thức tiêu diệt bọ gậy.
Bên cạnh đó, ngành y tế cũng đẩy mạnh công tác truyền thông, giáo dục sức khỏe trên các phương tiện thông tin đại chúng; rà soát, chuẩn bị đầy đủ nguồn lực phòng chống dịch bệnh, đảm bảo khả năng ứng phó kịp thời khi dịch xảy ra.
P.V: Ông đánh giá như thế nào về mức độ gây bệnh của bệnh Chikungunya đối với sức khỏe người mắc và đối với cộng đồng?
Ông Võ Hải Sơn: Bệnh Chikungunya đã ghi nhận đầu tiên vào năm 1952; bệnh không lây truyền trực tiếp từ người sang người mà lây truyền qua vết đốt của muỗi Aedes (loại muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết). Hầu hết các triệu chứng thường tự khỏi và kéo dài từ 2 đến 7 ngày nhưng cũng có thể kéo dài hàng tuần ảnh hưởng đến sức khỏe người dân.
Hiện nay, dịch bệnh Chikungunya đang có xu hướng gia tăng tại một số quốc gia trong khu vực, đặc biệt tại Trung Quốc. Nước ta có sự giao lưu thương mại, du lịch nhiều với các quốc gia trên thế giới nên nguy cơ dịch bệnh xâm nhập vào nước ta là có thể xảy ra. Mặc dù Việt Nam chưa ghi nhận ca bệnh Chikungunya trong cộng đồng, tuy nhiên chúng ta luôn tồn tại nguy cơ dịch bệnh xâm nhập.
Bệnh Chikungunya là bệnh truyền nhiễm do virus Chikungunya (CHIKV) gây ra, bệnh không lây trực tiếp từ người sang người mà lây truyền qua trung gian là muỗi Aedes (cùng loại muỗi vằn truyền bệnh sốt xuất huyết). Muỗi chủ yếu đốt vào ban ngày và có thể đạt đỉnh điểm hoạt động vào sáng sớm và chiều muộn.
Theo thông báo của Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc, đợt bùng phát Chikungunya tỉnh Quảng Đông đã ghi nhận hơn 4.800 ca mắc bệnh Chikungunya trong nửa đầu năm 2025, đây là đợt bùng phát dịch lớn nhất từ trước đến nay tại khu vực này. Tất cả các trường hợp được báo cáo đều ở mức độ nhẹ, không có trường hợp nghiêm trọng hoặc tử vong được báo cáo.
Theo thông tin ghi nhận được, tại Singapore, từ đầu năm đến ngày 2/8 đã ghi nhận 17 ca mắc sốt do virus Chikungunya, nhiều hơn gấp đôi so với 8 ca cùng kỳ năm 2024; ít nhất 13 trường hợp từng đi tới những vùng đang bùng phát dịch ở nước ngoài.
Hiện Cục Phòng bệnh đang phối hợp chặt chẽ với WHO và các Cơ quan đầu mối quốc gia thực hiện Điều lệ y tế quốc tế teo dõi tình hình dịch bệnh và chia sẻ thông tin tình hình dịch bệnh, các biện pháp phòng chống để kịp thời báo cáo và đề xuất các biện pháp phòng, chống dịch bệnh phù hợp, hiệu quả.
P.V: Các phương pháp phát hiện virus Chikungunya và phác đồ điều trị hiện hành của Việt Nam đối với bệnh này được xây dựng như thế nào, thưa ông?
Ông Võ Hải Sơn: Bộ Y tế đã chỉ đạo Sở Y tế các tỉnh, thành phố tăng cường giám sát, phát hiện sớm các trường hợp nghi ngờ để xử lý triệt để các ổ dịch ngay từ ca bệnh đầu tiên; đồng thời tổ chức tốt việc sẵn sàng thu dung, điều trị bệnh nhân, phân cấp chuyên môn để tránh tình trạng quá tải bệnh viện. Đồng thời, Bộ Y tế cũng đã chỉ đạo các Viện Vệ sinh dịch tễ, Viện Pasteur, các Bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế tăng cường chỉ đạo công tác phòng chống dịch bệnh Chikungunya trên địa bàn phụ trách. Đặc biệt đối với các tỉnh có biên giới, có hướng dẫn chuyên môn, kỹ thuật cho các địa phương trong công tác giám sát, điều trị bệnh nhân, giám sát véc tơ, xử lý triệt để ổ dịch và tổ chức các đoàn kiểm tra, giám sát, hỗ trợ các điểm nóng, nguy cơ bùng phát dịch.
Bộ Y tế đang phối hợp chặt chẽ với Tổ chức Y tế thế giới để cập nhật các biện pháp giám sát, điều trị hiệu quả bệnh Chikungunya để kịp thời triển khai các biện pháp phòng, chống phù hợp, hiệu quả tại Việt Nam.
Xin cảm ơn ông!
