Một đồng nghiệp trẻ của tôi từng than phiền vì mẹ chồng dùng những phương pháp phản khoa học khi chăm sóc cháu. Khi cô mới sinh bé, mẹ chồng lén dùng một lon bia tắm cho cháu vì cho rằng trẻ sẽ trắng da, dài tóc.
Dùng tép giã nhuyễn, đắp lên mắt bé để cho mắt sáng, học hành tấn tới?
Bà còn dùng cam thảo, mật ong mua để rơ lưỡi bé cho sạch. Sự việc không dừng ở đó. Khi cháu lớn hơn, gia đình lại có ý định cho bé uống mật gấu để tăng cường sức khỏe, chống các bệnh hiểm nghèo.
Bà mẹ trẻ cầu cứu bác sĩ để giải thích cho mẹ chồng hiểu rằng làn da bé sơ sinh mỏng, nếu tắm bia sẽ gây kích ứng, các bệnh viêm da. Ngay cả việc tắm cho em bé bằng nước dừa cũng không được. Việc rơ lưỡi cho bé từ 0-4 tháng tuổi hay nhất là dùng nước muối sinh lý.
Cô phải cố gắng trình bày với gia đình rằng các tài liệu khoa học đều cảnh báo tuyệt đối không dùng mật gấu cho trẻ uống. Ngay cả người lớn dùng mật gấu cũng phải có chỉ định của bác sĩ.
Gia đình nhà chồng còn đề xuất phương thuốc dân gian truyền miệng chưa có kiểm chứng khoa học là dùng con tép giã nhuyễn, đắp lên mắt bé để cho mắt bé sáng, học hành tấn tới.
Nghe thôi, tôi đã giật mình.
Mặc dù ngành y tế, báo chí, truyền thông đã đăng tải nhiều câu chuyện chữa bệnh phản khoa học và phải lãnh hậu quả. Nhưng ở đâu đó vẫn còn hiện tượng này.
Ví dụ năm 2023, bệnh viện một tỉnh thông tin về chuyện một bệnh nhân suýt bỏ mạng vì người nhà lấy kim chọc đầu ngón tay, chọc tai để nặn máu độc khi ông này bị đột quỵ, với biểu hiện nói ngọng, liệt nửa người.
Mới nhất, tháng 2-2025, nhiều người dân ở Thanh Hóa nguy kịch sau khi uống thuốc nam để chữa bệnh xương khớp, dạ dày của một "thầy lang". Người này không được đào tạo về chuyên môn y tế, tự đi hái lá về làm thuốc bán.
Mới đây, tháng 6-2025, Bệnh viện Sa Đéc thông báo đã cứu sống một bệnh nhân nữ 32 tuổi tự mua thuốc nam về điều trị bệnh suy thận.
Tắm bia, uống mật gấu tiềm ẩn nhiều rủi ro
Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, bác sĩ Nguyễn Tiến Thành - thành viên Hội Da liễu Việt Nam - cho hay nhiều phụ huynh vì tin theo lời truyền miệng mà cho trẻ tắm bia hay thậm chí cho uống mật gấu với mong muốn giúp con “đẹp da, khỏe mạnh”.
Tuy nhiên, đây là quan niệm hoàn toàn sai lầm, không có cơ sở khoa học và tiềm ẩn nhiều nguy hại cho sức khỏe của trẻ nhỏ.
Về việc tắm bia cho trẻ nhỏ, bác sĩ Thành cho hay bia chứa cồn và các chất phụ gia trong quá trình sản xuất. Làn da của trẻ vốn mỏng, dễ tổn thương và hấp thu mạnh hơn da người lớn, do đó việc tiếp xúc với cồn có thể gây kích ứng, khô da, viêm da tiếp xúc, thậm chí bỏng rát.
“Không có bất kỳ nghiên cứu y học nào chứng minh rằng tắm bia giúp trẻ đẹp da hay khỏe mạnh hơn”, bác sĩ Thành khẳng định.
Cũng theo chuyên gia này, viêc cho trẻ uống mật gấu cũng là hành vi nguy hiểm. Theo đó, mật gấu có chứa acid ursodeoxycholic và nhiều chất khác, không được phép sử dụng tùy tiện, đặc biệt là ở trẻ nhỏ.
Trẻ uống mật gấu có thể bị ngộ độc cấp tính, gây nôn mửa, tiêu chảy, suy gan, suy thận và thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.
“Đây là hành vi rất nguy hiểm, đã có nhiều trường hợp ghi nhận biến chứng nặng do tự ý cho trẻ uống mật gấu. Da trẻ dễ bị tổn thương, dị ứng, nổi mẩn, nhiễm trùng khi tiếp xúc với các chất không phù hợp. Nguy cơ rối loạn tiêu hóa, tổn thương gan thận, ngộ độc khi uống các loại chất như mật gấu.
Về lâu dài có thể để lại hậu quả nặng nề cho sức khỏe tổng thể cũng như sự phát triển của trẻ”, bác sĩ Thành nêu rõ. Bác sĩ khẳng định không có bằng chứng khoa học nào khẳng định tắm bia hay uống mật gấu giúp trẻ đẹp da hay khỏe mạnh, đây là những phương pháp phản khoa học, tiềm ẩn nhiều rủi ro.
“Để trẻ có làn da khỏe mạnh, phụ huynh nên giữ vệ sinh da đúng cách, cho trẻ bú sữa mẹ hoặc ăn uống cân đối, bổ sung đủ vitamin và khoáng chất, đồng thời đưa trẻ đi khám chuyên khoa khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào trên da”, bác sĩ Thành khuyến cáo.
