Vaccine phòng COVID-19 tuy không chống chỉ định nhóm bệnh này, nhưng trước khi tiêm người bệnh cần biết những vấn đề dưới đây.
COVID-19 nguy hiểm ra sao với bệnh nhân mắc COPD?
Đại dịch toàn cầu do chủng virus corona mới (SARS-CoV-2) gây ra hết sức nguy hiểm, nhiều người mắc bệnh nặng và tử vong, nhất là với những người có bệnh lý nền mạn tính, trong đó có COPD.
Bệnh COPD là nguyên nhân gây tử vong cao.
Theo PGS.TS.Nguyễn Đình Tiến - Chủ nhiệm khoa, Chủ nhiệm Bộ môn Nội hô hấp, Bệnh viện TWQĐ 108 cho biết: Với bệnh nhân COPD, do sự cung cấp oxy và thải khí cacbonic của cơ thể đã bị suy giảm nên khi phổi bị viêm do COVID-19 sẽ làm trầm trọng hơn tình trạng này.
Mặt khác, COPD thường ở nhóm người cao tuổi, khả năng miễn dịch suy giảm và tắc nghẽn đường thở cũng làm cho coronavirus dễ dàng xâm nhập gây tổn thương và bội nhiễm các vi khuẩn khác… Đây là một trong những lý do làm tăng nguy cơ tử vong trên những đối tượng này. Hơn nữa, với bệnh nhân COPD mắc COVID-19 dễ bị khó thở và nguy cơ tiến triển nặng cũng cao hơn.
Theo các nghiên cứu gần đây thì tỷ lệ tử vong ở người bệnh COPD mắc COVID-19 cao gấp 3 lần so với nhóm người khỏe mạnh mắc COVID-19. Tuy nhiên cho đến nay, theo công bố của GOLD (chiến lược toàn cầu về COPD) năm 2021 thì COPD không làm tăng tỷ lệ mắc COVID-19 ở nhóm bệnh nhân này.
Vaccine phòng COVID-19 có phù hợp với bệnh nhân COPD?
Theo Hướng dẫn sửa đổi, bổ sung hướng dẫn tạm thời khám sàng lọc trước tiêm chủng vaccine phòng COVID-19 được Bộ Y tế ban hành ngày 15/7/2021, áp dụng trên toàn quốc: Người có bệnh mạn tính đang tiến triển; người đang bị suy giảm khả năng đáp ứng miễn dịch nặng, ung thư giai đoạn cuối, đã cắt lách, đang dùng thuốc ức chế miễn dịch, corticoid liều cao (tương đương hoặc hơn 2mg prednisolon/kg/ngày trong ít nhất 7 ngày); người mắc bệnh cấp tính... thì thuộc nhóm trì hoãn tiêm chủng. Đối với người trên 65 tuổi, người có tiền sử bệnh nền, bệnh mạn tính được điều trị ổn định; người có tiền sử rối loạn đông máu/cầm máu hoặc đang dùng thuốc chống đông thì phải chuyển tiêm chủng và theo dõi tại bệnh viện.
Bệnh COPD gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.
PGS.TS.Nguyễn Đình Tiến chia sẻ: Như vậy, đối với bệnh nhân COPD, thường là ở nhóm người cao tuổi có một hoặc nhiều bệnh nền, nguy cơ bị nặng và tỷ lệ tử vong cao khi mắc COVID-19 rất cần được tiêm phòng vaccine phòng COVID-19. Tuy nhiên phải được tiêm ở bệnh viện, nơi có đủ khả năng cấp cứu.
Tuy nhiên, ở nhóm bệnh nhân này, trước, trong và sau khi tiêm cần đặc biêt chú ý một số điểm sau:
- Duy trì điều trị kiểm soát tốt triệu chứng của COPD. Bệnh nhân phải ở giai đoạn ổn định (ngoài đợt cấp). Không dùng corticosteroid toàn thân trong vòng 14 ngày.
- Nhân viên y tế tại điểm tiêm chủng khi khám sàng lọc trước tiêm, ngoài hỏi tiền sử dị ứng, đo mạch, nhiệt độ, huyết áp thì cần khám hô hấp. Bệnh nhân COPD có chỉ định tiêm khi nhịp thở dưới 25 lần/phút, SpO2> 94%.
- Sau tiêm bệnh nhân được theo dõi tại bệnh viện ít nhất 30 phút. Khi về vẫn dùng các thuốc kiểm soát COPD theo hướng dẫn. Tốt nhất là dùng đường tại chỗ dạng phun hít, hạn chế dùng dạng uống, dạng khí dung. Chú ý theo dõi tình trạng khó thở cũng như dị ứng sau tiêm vaccine. Nếu khó thở tăng, thở rít, nổi ban dát sẩn ngoài da… cần báo ngay cho bác sĩ.
Lưu ý tương tác giữa vaccine COVID-19 và thuốc điều trị COPD
Do bệnh nhân mắc COPD thường ở nhóm người cao tuổi, có một hay nhiều bệnh nền khác kết hợp và phải dùng nhiều loại thuốc khác nhau để kiểm soát bệnh. Vậy khi tiêm vaccine COVID-19 có cần lo lắng về tương tác giữa các thuốc và vaccine hay không? Cần uống thuốc như thế nào để bảo đảm việc điều trị mà không ảnh hưởng đến hiệu quả của vaccine?
PGS.TS.Nguyễn Đình Tiến khám cho bệnh nhân COPD.
Giải đáp thắc mắc này, PGS.TS.Nguyễn Đình Tiến khuyên: Để giảm thiểu tương tác giữa thuốc với vaccine, cũng như thuốc làm giảm hiệu lực bảo vệ của vaccine thì bệnh nhân mắc COPD cần chú ý: Cố gắng giảm thiểu các loại thuốc dạng uống, dạng tiêm không cần thiết khi tiêm vaccine phòng COVID-19.
Đặc biệt là các thuốc các thuốc gây ức chế miễn dịch, các thuốc nhóm corticosteroid, dùng đường uống và đường tiêm phải được ngưng trước 2 tuần, khuyến khích dùng các thuốc giãn nở phế quản bằng đường tại chỗ (xịt họng dạng bột khô, hộp xịt liều định chuẩn…) để kiểm soát triệu chứng.
Tuy nhiên, việc ngưng thuốc đường uống, đường tiêm và sử dụng thuốc đường tại chỗ như thế nào cần được bác sĩ chuyên khoa hô hấp khám và hướng dẫn.
Tóm lại, bệnh nhân COPD hoàn toàn có thể tiêm vaccine phòng COVID-19, nhưng trước khi tiêm, cần đi khám bệnh để được tư vấn, kiểm soát bệnh ổn định.
