Hương Sơn non nước hữu tình

(Baohatinh.vn) - Trong từng giai đoạn lịch sử, người Hương Sơn (Hà Tĩnh) với ý chí kiên cường luôn sát cánh bên nhau cùng khai hoang phục hóa trên bạt ngàn đồi núi để hình thành nên miền quê trù phú...

Ngọt ngào hương đất, tình người

Mỗi lần ngược ngàn về với Hương Sơn, bước chân qua cầu Linh Cảm, tôi như được mở cánh cửa thời gian để trở lại với ký ức hồn quê. Theo lịch sử, tên gọi huyện Hương Sơn có từ năm 1469, đời vua Lê Thánh Tông.

Hương Sơn non nước hữu tình

Đền Bạch Vân tại xã An Hòa Thịnh được Tiến sĩ Đinh Nho Công lập ra sau khi đỗ tiến sĩ khoa thi năm Canh Tuất (1670).

Hương Sơn quê tôi là huyện miền núi trung du trải dài theo dải Trường Sơn hùng vĩ. Địa hình nơi đây như lòng chảo lọt giữa vòng cánh cung với nhiều ngọn núi cao như Bà Mụ, Giăng Màn, Thiên Nhẫn, Mồng Gà... Mây ngàn gió núi, sông nước, phong thổ nơi đây đã tích tụ vào các sản vật như: chè, cam bù, nhung hươu... Đặc biệt, hương đất, khí trời đã hội tụ thành nguyên khí giúp miền quê này có được sự hưng thịnh, không ngừng vươn mình mạnh mẽ theo thời gian.

Hương Sơn còn là mảnh đất có trầm tích văn hóa với nhiều ngôi đình, chùa... lâu đời đã đi vào tâm thức của mỗi người dân nơi đây như: chùa Tượng Sơn (xã Sơn Giang), đền Bạch Vân, chùa Thịnh Xá (xã An Hòa Thịnh)... Toàn huyện có 51 di tích lịch sử văn hóa, trong đó có 11 di tích cấp quốc gia và 40 di tích cấp tỉnh.

Với những điều mà thiên nhiên ban tặng, mảnh đất này đã sinh ra nhiều hiền tài đỗ đạt cao. Theo Dư địa chí Hương Sơn, từ cuối thế kỷ XV đến cuối đời Lê, toàn huyện có 7 vị tiến sỹ, số người đỗ hương khoa khá nhiều. Thời kỳ này, đã có 19 vị hương cống (đậu tứ trường) và nhiều sinh đồ (đậu tam trường). Đời Nguyễn, việc học phát triển rộng hơn nhiều, số người học hành, đậu khoa bảng tập trung vào một số làng xã thuộc các tổng Yên Ấp, Đỗ Xá, Hữu Bằng, tức là các xã vùng hạ du ngày nay như: Sơn Bằng, Sơn Trung, Sơn Phú...

Hương Sơn non nước hữu tình

Khu mộ Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông tại xã Sơn Trung

Đặc biệt, mảnh đất Hương Sơn cũng được biết đến là quê hương của Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác. Theo các tài liệu lịch sử, vào năm 1746 của thế kỷ XVIII, vùng đất quê mẹ Hương Sơn là nơi mà Đại danh y tìm về sinh sống. Trên mảnh đất sơn thủy hữu tình này, ông đã hòa mình với thiên nhiên, lập nên “núi Giả, hồ Sen”. Không chỉ ngắm trăng, đàm đạo thơ ca mà ông còn ngày đêm miệt mài với cỏ cây, hoa lá, nghiên cứu những phương thuốc quý để chữa bệnh cứu người.

Ông đã để lại cho đời bộ sách "Hải Thượng y tông tâm lĩnh” với 28 tập, 66 quyển và nhiều quyển sách quý có giá trị đến muôn đời sau. Nhớ tới công lao của Đại danh y, người dân Hương Sơn đã có câu rằng: “Tình Diệm bên núi bên sông/ Cả làng cả tổng ơn Lãn Ông suốt đời”. Hằng năm, lễ hội Hải Thượng Lãn Ông được chính quyền và Nhân dân huyện Hương Sơn tổ chức vào ngày 13 và 14 tháng Giêng thu hút đông đảo du khách thập phương.

Dù trong giai đoạn nào, Nhân dân Hương Sơn cũng luôn biết vượt qua khó khăn, biến tiềm năng thành sinh kế. Dù khó khăn không kể xiết, ấy vậy mà con người nơi đây với ý chí kiên cường, sát cánh bên nhau cùng khai hoang, phục hóa trên bạt ngàn đồi núi để hình thành nên miền quê trù phú. Nơi núi rừng điệp trùng, sông suối dày đặc đã tạo nên những cánh rừng xanh tốt bốn mùa. Rừng Hương Sơn như quà tặng quý giá của thiên nhiên, là thảm thực vật, nguồn sinh thủy cho vùng đất và con người nơi đây.

Qua lao động, sản xuất, bằng bàn tay, khối óc, người dân Hương Sơn đã tạo nên những sản vật lắng đọng hồn quê như mộc Xa Lang, đan Thịnh Xá và các đặc sản nhung hươu, cam bù... nổi tiếng trong và ngoài tỉnh.

Vươn mình “thức giấc”

Hương Sơn non nước hữu tình

Đồi chè tại xã Sơn Kim 2 đã trở thành điểm đến thu hút nhiều bạn trẻ tới tham quan.

Đất trời Hương Sơn đã hội tụ nên sản phẩm nhung hươu mà người dân hay gọi là “lộc trời” rất tốt cho sức khỏe con người. Cũng chỉ có mảnh đất Hương Sơn mới có cây cam bù mọng nước hay những giọt mật ong thơm hương đại ngàn... Vùng đất ấy cũng nổi danh với các địa chỉ du lịch như: Khu du lịch sinh thái nước khoáng nóng Sơn Kim (xã Sơn Kim 1); đồi chè thôn Tiền Phong, Thanh Dũng, Làng Chè... (xã Sơn Kim 2)...

Hương Sơn non nước hữu tình

Toàn cảnh Khu du lịch sinh thái Hải Thượng nhìn từ trên cao. (Ảnh: Ánh Dương)

Đặc biệt, gắn liền với quần thể di tích Hải Thượng Lãn Ông, Khu du lịch sinh thái Hải Thượng (xã Sơn Trung) được ví như “hòn ngọc xanh” giữa núi rừng. Đây là nơi lưu giữ những giá trị lịch sử, văn hóa gắn liền với cuộc đời và sự nghiệp của Đại danh y và là điểm nhấn tiêu biểu của du lịch Hương Sơn khi kết hợp hài hòa giữa du lịch sinh thái gắn với du lịch văn hóa.

Hương Sơn non nước hữu tình

Người dân Hương Sơn tích cực phát triển kinh tế từ chăn nuôi hươu sao.

Hôm nay, bên dòng sông Ngàn Phố nên thơ, dưới chân núi Thiên Nhẫn sừng sững, mảnh đất Hương Sơn vẫn đang vươn mình vượt lên khó khăn. Từ một miền quê nghèo, giao thông cách trở, giờ đây, diện mạo nông thôn, thị trấn đã thay đổi với gam màu tươi mới của nhịp sống hiện đại. Đến nay, Hương Sơn có 1.780 mô hình kinh tế cho thu nhập trên 100 triệu đồng/năm. Toàn huyện có 95 hợp tác xã, 338 tổ hợp tác, 656 doanh nghiệp... Nhờ vậy, đời sống vật chất, tinh thần của người dân không ngừng được nâng cao.

Đặc biệt, mới đây, Đại hội đồng UNESCO tại kỳ họp lần thứ 42 đã thông qua nghị quyết với bản danh sách gồm 53 danh nhân văn hóa, trong đó có Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác.

Chia sẻ về niềm vui này, bà Lê Thị Phượng - Phó Bí thư Đảng ủy xã Quang Diệm - quê mẹ Đại danh y phấn khởi cho biết: “Việc Đại danh y Hải Thượng Lãn Ông được UNESCO vinh danh thực sự là niềm tự hào lớn đối với Nhân dân xã Quang Diệm nói riêng và huyện Hương Sơn nói chung. Đây sẽ là động lực để Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân xã Quang Diệm ra sức phấn đấu xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh, xứng đáng với những gì mà Đại danh y Lê Hữu Trác đã truyền lại cho thế hệ sau”.

Ông Hồ Thái Sơn - Phó Chủ tịch UBND huyện Hương Sơn chia sẻ: Là địa phương miền núi, khí hậu khắc nghiệt, nắng lắm mưa nhiều nhưng vượt lên tất cả, người dân nơi đây đã cần cù, chịu thương chịu khó, chăm chỉ lao động sản xuất để xây dựng cuộc sống mới. Người Hương Sơn có nét khảng khái, mạnh dạn, đầy nghĩa tình, son sắt. Chính những nét đặc trưng đó đã làm nên khí chất riêng của con người nơi đây. Địa phương đang từng bước nỗ lực phát triển KT-XH, tăng cường công tác xã hội hóa nhằm bảo tồn, quảng bá du lịch, di sản... Đặc biệt, địa phương đang lên kế hoạch cho chuỗi hoạt động kỷ niệm 300 năm ngày sinh Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác diễn ra vào năm tới. Sự kiện này sẽ góp phần cổ vũ, khích lệ, động viên người dân nâng cao ý thức, trách nhiệm gìn giữ những giá trị mà Đại danh y để lại cho hậu thế.

Miền quê Hương Sơn hữu tình vẫn đang nỗ lực đổi thay từng ngày. Dù đi xa hay về gần, khi nhắc đến Hương Sơn, trong tâm trí của mỗi người đều ngân lên câu ca dao: Chè Hương Sơn lá xanh nước chát/ Lụa Hương Sơn tươi mát lòng người/ Bốn mùa gạo trắng cá tươi/ Khuyên em về đó kẻo một mai tiếc thầm...

Chủ đề NGƯỜI HÀ TĨNH

Đọc thêm

Bên bến Tam Soa

Bên bến Tam Soa

Về bến Tam Soa, xã Đức Thọ, vào những ngày tháng 9 mùa thu, du khách sẽ có một trải nghiệm ý nghĩa vì đó không chỉ là chuyến đi mà còn là hành trình trở về nguồn cội, với những giá trị giản dị, thiêng liêng.
"Nhịp cầu" nối lịch sử và hiện tại

"Nhịp cầu" nối lịch sử và hiện tại

Thuyết minh viên tại các khu di tích lịch sử, văn hóa là nhịp cầu nối giữa lịch sử và hiện tại, góp phần khơi dậy tình yêu quê hương, đất nước và thêm trân trọng hòa bình.
Nhạc trưởng của những "bản hòa tấu" văn hóa quê hương

Nhạc trưởng của những "bản hòa tấu" văn hóa quê hương

Trong những năm gần đây, Nhà hát Nghệ thuật truyền thống (NTTT) Hà Tĩnh được đông đảo khán giả trong và ngoài tỉnh ghi nhận bởi các chương trình nghệ thuật để lại nhiều dấu ấn. Góp phần làm nên những thành công ấy, có sự đóng góp lớn của nhạc sỹ Trần Quốc Dũng - Trưởng phòng Nghệ thuật biểu diễn.
“Uy tín không nằm ở chức danh mà ở sự thấu hiểu bà con”

“Uy tín không nằm ở chức danh mà ở sự thấu hiểu bà con”

Đó là chia sẻ đầy tâm huyết của bà Trần Thị Yên, một tấm gương về sự cống hiến thầm lặng. Với vai trò Bí thư Chi bộ tổ dân phố 17 (phường Hà Huy Tập, Hà Tĩnh), bà đã chứng minh rằng, uy tín của người lãnh đạo không nằm ở chức danh, mà ở sự thấu hiểu và gắn bó với bà con.
Rằm tháng Bảy trong tâm thức người Hà Tĩnh

Rằm tháng Bảy trong tâm thức người Hà Tĩnh

Tại nhiều làng quê Hà Tĩnh, rằm tháng Bảy không chỉ là một ngày lễ trọng kế tục từ văn hóa truyền thống ngàn đời của ông cha, mà còn là dịp mỗi người trở về với nguồn cội, sum họp anh em, họ hàng.
80 năm Tết Độc lập - Ký ức và khát vọng

80 năm Tết Độc lập - Ký ức và khát vọng

80 năm đã đi qua kể từ mùa thu Cách mạng Tháng 8 năm 1945, nhưng với mỗi thế hệ người dân Hà Tĩnh, Tết Độc lập luôn là mạch nguồn thiêng liêng, nuôi dưỡng lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc và khát vọng dựng xây non sông.
Rộn ràng mùa trám đen ở Hà Tĩnh

Rộn ràng mùa trám đen ở Hà Tĩnh

Xã Hương Sơn (Hà Tĩnh) là thủ phủ của cây trám đen. Hiện nay người dân ở đây đang bước vào mùa thu hoạch với niềm vui được mùa.
Chứng nhân của lịch sử

Chứng nhân của lịch sử

“Khi tôi lớn lên đất nước đã có rồi” và những mùa thu cách mạng, những câu chuyện chiến đấu bảo vệ non sông cứ dần hiện lên qua lời bà kể, đặc biệt là qua những di tích lịch sử.
Trao giải Cuộc thi Giọng hát hay các ca khúc về Hà Tĩnh

Trao giải Cuộc thi Giọng hát hay các ca khúc về Hà Tĩnh

Cuộc thi "Giọng hát hay các ca khúc về Hà Tĩnh" đã tạo dựng một sân chơi lành mạnh, quảng bá sâu rộng các ca khúc về Hà Tĩnh, góp phần khởi dậy tình yêu quê hương, đất nước, lan tỏa hình ảnh tỉnh nhà tới bạn bè muôn phương.
Miệt mài “góp nhặt” ký ức ông cha

Miệt mài “góp nhặt” ký ức ông cha

Với 5 bảo vật quốc gia và hàng ngàn hiện vật, cổ vật, tư liệu giá trị về quê hương núi Hồng - sông La đang được lưu giữ là minh chứng cho những nỗ lực của Bảo tàng Hà Tĩnh trong sưu tầm, bảo quản ký ức quê hương.
[QUIZ] Bí thư Tỉnh ủy lâm thời đầu tiên của Hà Tĩnh là ai?

[QUIZ] Bí thư Tỉnh ủy lâm thời đầu tiên của Hà Tĩnh là ai?

Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy lâm thời đầu tiên của Hà Tĩnh là người cộng sản kiên trung, có nhiều đóng góp to lớn cho sự nghiệp đấu tranh cách mạng. Cuộc đời và sự nghiệp của đồng chí là tấm gương sáng ngời, để lại nhiều bài học quý báu cho đội ngũ cán bộ, đảng viên hôm nay và các thế hệ mai sau.
Di sản văn hóa Hà Tĩnh - 80 năm hành trình tỏa sáng

Di sản văn hóa Hà Tĩnh - 80 năm hành trình tỏa sáng

80 năm qua, kể từ khi đất nước giành độc lập, văn hóa luôn là mạch nguồn nuôi dưỡng tinh thần, bản sắc và sức mạnh đoàn kết của người Hà Tĩnh. Đặc biệt, từ sau công cuộc đổi mới, ngành Văn hóa Hà Tĩnh đã có bước tiến dài trong nỗ lực bảo tồn và làm tỏa sáng di sản cha ông.