Đã 79 năm trôi qua, song tầm vóc, ý nghĩa của Cách mạng tháng Tám năm 1945 vẫn nguyên giá trị và ngày càng tỏa sáng. Cùng với cả nước, suốt những năm qua, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Hà Tĩnh đã phát huy tốt tinh thần, hào khí của mùa thu cách mạng để xây dựng quê hương ngày càng phát triển, vững mạnh.
Cách mạng tháng Tám thành công là một sự kiện lịch sử trọng đại, niềm tự hào, kiêu hãnh của dân tộc Việt Nam, mở ra trang sử mới, kỷ nguyên mới: độc lập dân tộc gắn liền với CNXH. Thành quả to lớn của cuộc cách mạng đã đưa đất nước ta vượt qua muôn vàn gian khổ, hy sinh. Đó là kháng chiến chống thực dân Pháp thắng lợi, làm nên một Điện Biên “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”. Để rồi 30 năm sau, đại thắng mùa xuân năm 1975 đã “đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào” giải phóng hoàn toàn miền Nam thống nhất đất nước. Thắng lợi đó “mãi mãi được ghi vào lịch sử dân tộc ta như một trong những trang chói lọi nhất, một biểu tượng sáng ngời về sự toàn thắng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng và trí tuệ con người, và đi vào lịch sử thế giới như một chiến công vĩ đại của thế kỷ XX, một sự kiện có tầm quan trọng quốc tế to lớn và có tính thời đại sâu sắc”(1).
Trong lịch sử dựng nước và giữ nước, thời nào Hà Tĩnh cũng có vị trí quan trọng, là “phên dậu”, chỗ dựa vững chắc cho quốc gia, dân tộc. Hà Tĩnh luôn đi đầu, bước trước trong nhiều phong trào của cả nước.
Từ tiếng súng hưởng ứng chiếu Cần Vương của cuộc khởi nghĩa Hương Khê do Đình nguyên Tiến sỹ Phan Đình Phùng lãnh đạo, đến cao trào cách mạng 1930-1931 mà đỉnh cao là Xô-viết Nghệ Tĩnh, người Hà Tĩnh đã có những đóng góp to lớn, xứng đáng. Đặc biệt, Cách mạng tháng Tám năm 1945, Hà Tĩnh là một trong 4 tỉnh của cả nước giành chính quyền sớm nhất.
Ngày 8/8/1945, Đại hội Việt Minh liên tỉnh Nghệ - Tĩnh đã đề ra chủ trương với 5 nội dung để chuẩn bị Tổng khởi nghĩa giành chính quyền. Sau đại hội, khắp nơi nơi ở Hà Tĩnh từ thành thị đến nông thôn đều rạo rực khí thế cách mạng. Ngày 15/8, Ủy ban khởi nghĩa tỉnh được thành lập, ngày 16/8, khởi nghĩa giành chính quyền ở huyện Can Lộc, ngày 17/8 giành chính quyền ở huyện Cẩm Xuyên, Thạch Hà và sáng ngày 18/8 tại thị xã (nay là TP Hà Tĩnh), tỉnh trưởng chính quyền xin gặp và giao nộp hết vũ khí cùng mọi thứ sổ sách, triện bạ cho cách mạng. Thị xã Hà Tĩnh đã bừng lên ngày mới, phố thị rực rỡ băng, cờ, khẩu hiệu. Sau đêm dài nô lệ, ánh bình minh sáng lên trên khuôn mặt rạng ngời quyết tâm của dòng người tuần hành qua các phố.
Thành quả to lớn của Cách mạng tháng Tám đã mang lại sự đổi thay kỳ diệu cho Hà Tĩnh. 79 năm đi qua, nhất là những năm thực hiện công cuộc đổi mới, sự nghiệp CNH-HĐH, xây dựng NTM, đô thị văn minh đã đưa Hà Tĩnh có bước phát triển nhanh trong khu vực.
Cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng, nhiều dự án, chương trình lớn được đầu tư, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Các đô thị: TP Hà Tĩnh, TX Hồng Lĩnh, TX Kỳ Anh văn minh, hiện đại đang hiện hữu. NTM đã làm đổi thay toàn diện từ miền ngược đến miền xuôi, mở ra tầm nhìn mới để xây dựng nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh. Quá trình chuyển đổi số được thực hiện trong các cơ quan, doanh nghiệp và đang đến với từng người dân để tạo ra nội lực mới trong quá trình hội nhập và phát triển.
Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám là kết quả lãnh đạo đúng đắn, tài tình, sáng suốt của Đảng Cộng sản Việt Nam, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh. Cuộc cách mạng đập tan xiềng xích nô lệ đã để lại những bài học lớn. Đó là biết dựa vào sức mạnh của Nhân dân, đoàn kết một lòng, nắm bắt thời cơ, chủ động sáng tạo, xây dựng Đảng vững mạnh, trung thành vô hạn với Tổ quốc, với giai cấp với Nhân dân.
Mùa thu nay lại nhớ về những mùa thu lịch sử đã qua ở Hà Tĩnh. Sau nhiều lần tách nhập, vào mùa thu năm Tân Mùi (1991), Quốc hội nước Cộng hòa XHCN Việt Nam đã thông qua việc chia tách đơn vị hành chính, tỉnh Hà Tĩnh được tái lập. Một sự tình cờ ngẫu nhiên hay chính là quy luật phát triển của vùng đất này! Dù không hẹn trước, nhưng ở mỗi thời kỳ đều mở ra cho Hà Tĩnh sự phát triển mới với những thành quả mới trong công cuộc xây dựng và bảo vệ quê hương.
Mùa thu cách mạng đã trở thành cội nguồn sức mạnh, khơi dậy niềm tự hào về truyền thống quê hương, tạo động lực tinh thần to lớn để tiếp tục vượt qua những thử thách khó khăn trong phát triển KT-XH, cho những mùa thu no ấm yên bình. Ánh hào quang Cách mạng tháng Tám luôn tỏa sáng, soi đường, luôn là ngọn nguồn sức mạnh cho thời đại mới để cổ vũ, thôi thúc mỗi chúng ta trên hành trình xây dựng, bảo vệ quê hương đất nước, cho giang sơn gấm vóc.
Cả ngàn mùa thu trước đã qua nhưng trong ký ức con người vùng đất Hồng Lam, mùa thu tháng Tám năm 1945 đã trở thành dấu ấn thiêng liêng không thể phai mờ của niềm hãnh diện tự hào. Với khát vọng đổi thay, không ngừng vươn lên, lịch sử lại ghi tiếp những thành tựu mới trong công cuộc xây dựng và bảo vệ quê hương, đất nước, khi mùa thu mới đang về.
(1) Diễn văn của cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại lễ kỷ niệm 90 năm thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam.