Về Hà Tĩnh, ghé bến Tam Soa, thăm làng khoa bảng

(Baohatinh.vn) - Trong sắc biếc trời thu tháng tám, Tùng Ảnh (Đức Thọ, Hà Tĩnh) hiện lên với vẻ trù phú và khang trang bên dòng La trong xanh, thơ mộng. Truyền thống của vùng quê giàu truyền thống văn hóa, cách mạng đã mang đến sự thay đổi cho miền quê này.

Về Hà Tĩnh, ghé bến Tam Soa, thăm làng khoa bảng

Một góc bến Tam Soa. Ảnh: Nguyễn Thanh Hải

Với thế sông núi giao thoa hội tụ, Tùng Ảnh bắt nguồn từ nơi gặp gỡ của dòng sông Ngàn Sâu, Ngàn Phố tạo nên dòng La Giang thơ mộng đi vào thơ ca, nhạc, họa của tao nhân mặc khách. Bến Tam Soa, nơi những dòng xanh gặp gỡ được ví như ba dải lụa soi bóng núi Tùng Lĩnh đã bồi lắng nên một vùng đất màu mỡ với những nương dâu ngát xanh làm nên làng Việt Yên Hạ xưa nổi tiếng với nghề ươm tơ dệt lụa. Cái tên Tùng Ảnh - bóng tùng soi xuống dòng sông cũng bắt đầu từ đó. Vậy nên, nhắc đến Tùng Ảnh là nhắc đến một miền quê có bề dày văn hóa nổi bật bên bờ sông La.

Ông Lương Bảy (84 tuổi, một cựu giáo chức ở thôn Châu Linh) cho biết: “Tùng Ảnh vốn là làng Việt Yên Hạ xưa. Khi còn trẻ, tôi đã được nghe kể lại, ngày ấy, dọc theo bờ sông La ở vùng quê này là những bãi dâu xanh ngát. Người dân chăm chỉ, quanh năm ươm tơ dệt lụa làm nên sản phẩm lụa Việt Yên Hạ nổi tiếng khắp cả nước. Còn những năm 60 - 70 của thế kỷ trước, ở đây cũng có nghề làm nón rất phát triển…”.

Về Hà Tĩnh, ghé bến Tam Soa, thăm làng khoa bảng

Cựu giáo chức Lương Bảy ở thôn Châu Linh (Tùng Ảnh, Đức Thọ)

Ông Bảy không phải là người gốc Tùng Ảnh mà ở xã Đức Nhân cũ, nay là xã Bùi La Nhân (Đức Thọ). Năm 1976, ông đến vùng đất này dạy học và rồi “đất lành chim đậu”, ông cùng vợ là một dược sỹ chọn Tùng Ảnh làm quê hương thứ hai của mình.

“Tôi chọn đây làm nơi an cư lạc nghiệp, ngoài lý do yêu mến cảnh sắc nên thơ, bên núi, bên sông, nơi Tam Soa hội tụ, còn là vì trên vùng đất này, mỗi địa danh đều gắn với những câu chuyện văn hóa, danh nhân đặc sắc mà ít nơi nào có được” - ông Lương Bảy bày tỏ.

Nhắc đến Tùng Ảnh còn là nhắc đến một miền quê khoa bảng nổi danh. Từ thời phong kiến cho đến nay, trên 12 thôn của vùng quê nhỏ bé này đã đóng góp cho đất nước hàng trăm giáo sư, tiến sỹ. Thời xưa có những bậc tài danh đỗ đạt cao trong các kỳ thi hương, thi hội, như: Hoàng giáp Bùi Dương Lịch, Hoàng giáp Bùi Thức Kiên, Đình nguyên Tiến sĩ Phan Đình Phùng… Ngày nay có Giáo sư Mai Trọng Nhuận - nguyên Hiệu trưởng Trường Đại học Quốc gia Hà Nội; Giáo sư Mai Trọng Khoa - nguyên Phó Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai; Tiến sỹ Mai Thanh Phong - Hiệu trưởng Trường Đại học Bách khoa TP Hồ Chí Minh…

Về Hà Tĩnh, ghé bến Tam Soa, thăm làng khoa bảng

Xây dựng nông thôn mới thành công, quê hương của cố Tổng Bí thư Trần Phú ngày càng khang trang, xanh đẹp. (Trong ảnh: Ông Lương Bảy và cán bộ văn hóa xã Tùng Ảnh).

Trong các làng quê Tùng Ảnh, Đông Thái được xem là làng khoa bảng nổi tiếng cả nước. Theo các tư liệu, chỉ riêng trong các triều đại phong kiến, làng quê này đã có 24 người đỗ đại khoa tiến sĩ.

Cùng với truyền thống khoa bảng, hiện tại, làng Đông Thái nói riêng và Tùng Ảnh nói chung vẫn còn lưu lại hàng trăm di tích, các công trình đền thờ, đình, miếu thờ tự ghi công những con người có công trạng với làng và đất nước.

“Quê hương chúng tôi không chỉ nổi danh là làng khoa bảng, còn là vùng quê có truyền thống cách mạng. Theo tôi, chính sự hiếu học đã giúp các bậc tiền nhân hiểu được giá trị của độc lập, tự do, yêu nước thương nòi. Vì thế mà mỗi khi đất nước bị xâm lăng, người Tùng Ảnh đều vùng lên một cách quật cường để chống lại sự bạo tàn của kẻ thù, bảo vệ quê hương” - ông Phạm Đình Thưởng (81 tuổi, thôn Đông Thái) bày tỏ.

Về Hà Tĩnh, ghé bến Tam Soa, thăm làng khoa bảng

Bên đình làng Đông Thái, ông Phạm Đình Thưởng (81 tuổi) kể cho phóng viên nghe về truyền thống khoa bảng và cách mạng của quê hương Tùng Ảnh.

Lời của ông Thưởng nhắc tôi xâu chuỗi lại tiến trình lịch sử với bao sự kiện diễn ra trên miền quê này, nơi mà mỗi địa danh đều gắn liền với những chiến tích oai hùng, mỗi khi đất nước bị ngoại bang xâm lược.

Tôi nhìn về núi Thiên Nhẫn, mường tượng nghe trong âm ba dòng La khí thế hào hùng của nghĩa quân Lam Sơn một thời dấy binh khởi nghĩa chống lại quân Minh xâm lược. Nơi đó có vị tướng tài ba của Lê Lợi là Đinh Lễ được coi là khai quốc công thần triều Lê, được người dân muôn đời thờ phụng.

Núi Tùng Lĩnh ghi dấu ấn phong trào Cần Vương của nhà chí sỹ yêu nước Phan Đình Phùng. Còn đó, phà Linh Cảm khắc xuống dòng sông La ý chí của bao lớp người ra trận trong cuộc kháng chiến chống Mỹ…

Và nơi tôi đứng, đồi Quần Hội thông reo trong gió ru giấc ngủ nghìn thu người anh hùng cách mạng Trần Phú - Tổng Bí thư đầu tiên của Đảng Cộng sản Việt Nam. Dù bến Tam Soa cất lên bao bản nhạc, lời thơ diễm lệ, câu nói “Hãy giữ vững chí khí chiến đấu!” của nhà cách mạng Trần Phú năm nào vẫn vang mãi trong tôi niềm xúc động khôn nguôi.

Về Hà Tĩnh, ghé bến Tam Soa, thăm làng khoa bảng

Toàn cảnh đồi Quần Hội và Khu mộ cố Tổng Bí thư Trần Phú. Ảnh: UBND xã Tùng Ảnh cung cấp

Dù không sinh ra ở Tùng Ảnh nhưng người cộng sản ưu tú, kiên trung Trần Phú là kết tinh của vùng đất sông La, núi Hồng qua mối tình đẹp giữa cô thôn nữ Hoàng Thị Cát và nhà khoa bảng Giải nguyên Trần Văn Phổ. Từ một thanh niên lớn lên trong hoàn cảnh đất nước nô lệ, Trần Phú đã sớm giác ngộ cách mạng. Được cộng hưởng và lĩnh hội ánh sáng của chủ nghĩa Mác - Lê-nin từ nhà cách mạng Nguyễn Ái Quốc, Trần Phú đã trở thành vị Tổng Bí thư đầu tiên của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Dẫn dắt Đảng khi còn non trẻ, Trần Phú bị bắt và tra tấn dã man nhưng đến hơi thở cuối cùng, với niềm tin, sự quật cường, lòng yêu nước nồng nàn, người cộng sản kiên trung ấy vẫn không hề nao núng. Câu nói sau cùng “Hãy giữ vững chí khí chiến đấu!” của ông thể hiện khí phách gang thép của người cộng sản và là lời truyền lửa đến đồng bào, đồng chí đấu tranh mạnh mẽ và bền bỉ. Để rồi, sau một chặng đường dài, chúng ta đã giành lại độc lập, tự do cho dân tộc vào ngày 2/9/1945.

Về Hà Tĩnh, ghé bến Tam Soa, thăm làng khoa bảng

Vẻ trù phú của Tùng Ảnh bên dòng sông La ngày nay. Ảnh: UBND xã Tùng Ảnh cung cấp

Đến Tùng Ảnh trong một ngày tháng tám, khi không khí mùa thu cách mạng hiện rõ trên mỗi nẻo đường, bầu trời Hà Tĩnh. Bên bến Tam Soa, núi Tùng Lĩnh nghiêng nghiêng soi bóng, đồi Quần Hội vi vút thông reo, làng quê Tùng Ảnh khang trang, trù phú. Mỗi con đường đều rợp bóng cây xanh, những xóm làng nhà cao tầng san sát. Trong nắng thu, cuộc sống no ấm hiện lên rạng rỡ trên khuôn mặt mỗi người.

Tùng Ảnh vừa được công nhận là 1 trong 2 xã đầu tiên của Hà Tĩnh về đích xã nông thôn mới kiểu mẫu. Có được những thành tựu như vậy là nhờ Nhân dân và chính quyền xã luôn biết phát huy truyền thống văn hóa, cách mạng của cha ông mình.

Ông Phan Tiến Dũng - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Tùng Ảnh

Chủ đề Đời sống văn hóa

Đọc thêm

Biến hàng rào thành điểm nhấn xanh: Xu hướng mới tại TP Hà Tĩnh

Biến hàng rào thành điểm nhấn xanh: Xu hướng mới tại TP Hà Tĩnh

Những hàng rào bằng tường gạch khô cứng hay thép gai sắc nhọn được thay thế bằng cây xanh kết hợp với bồn hoa. Đây là cách mà một số cơ quan, đơn vị, nhà văn hóa hay nhà dân trên địa bàn thành phố Hà Tĩnh làm mới hàng rào, xanh hóa không gian, tạo cảnh quan thoáng đãng, sạch đẹp.
Lửa nguồn thắp sáng khát vọng vươn mình

Lửa nguồn thắp sáng khát vọng vươn mình

Tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc, lòng biết ơn tiền nhân... chính là mạch nguồn bền bỉ, kiến tạo và nuôi dưỡng sức mạnh dân tộc, đưa đất nước Việt Nam không ngừng đi tới.
Du lịch Hà Tĩnh bùng nổ dịp nghỉ lễ

Du lịch Hà Tĩnh bùng nổ dịp nghỉ lễ

Kỳ nghỉ lễ 30/4-1/5 kéo dài 5 ngày vừa khép lại, lượng du khách đến tham quan, lưu trú trong dịp nghỉ lễ cho thấy tăng trưởng ấn tượng so với cùng kỳ năm ngoái.
"Ký ức Điện Biên Phủ sống mãi trong tôi"

"Ký ức Điện Biên Phủ sống mãi trong tôi"

Đã 71 năm trôi qua nhưng ký ức về những ngày cùng đồng đội chiến đấu anh dũng trên chiến trường Điện Biên Phủ vẫn còn vẹn nguyên trong tâm trí người cựu binh Nguyễn Xuân Vinh ở xã Xuân Hồng (Nghi Xuân, Hà Tĩnh).
Infographic: Lộ trình sáp nhập tỉnh thành, tinh giảm xã

Hà Tĩnh trong cảm nhận của con em xa quê

Lễ, tết là dịp nghỉ ngơi, du lịch với nhiều người, nhưng với người con Hà Tĩnh, đó còn là cơ hội trở về quê hương, gắn kết gia đình và cảm nhận những đổi thay nơi chôn nhau cắt rốn.
Hạnh phúc, tự hào và thương nhớ khôn nguôi

Hạnh phúc, tự hào và thương nhớ khôn nguôi

Sự kiện lịch sử giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước đã đi qua trọn vẹn nửa thế kỷ nhưng trong tâm cảm của hàng chục triệu người dân Việt Nam và những người con Hà Tĩnh, vẫn vẹn nguyên niềm hạnh phúc, tự hào và nỗi nhớ thương đồng đội, người thân không trở về.
Những con đường huyền thoại tiếp nối tương lai

Những con đường huyền thoại tiếp nối tương lai

Trong kháng chiến chống Mỹ, Hà Tĩnh là điểm trọng yếu trên tuyến chi viện miền Nam, hứng chịu hàng vạn tấn bom đạn. Ngày nay, chiến tranh đã lùi xa, những con đường huyền thoại năm xưa vẫn tràn đầy sức sống, góp phần vào sự phát triển mạnh mẽ của tỉnh nhà.
Xanh lại những "tọa độ lửa" ở Hà Tĩnh

Xanh lại những "tọa độ lửa" ở Hà Tĩnh

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, những tọa độ lửa như núi Nài, Ngã ba Đồng Lộc, Làng K130… của Hà Tĩnh đã cùng quân dân cả nước làm nên đại thắng mùa xuân 1975.
 Thạch Hà - vùng đất giàu truyền thống văn hóa và khoa bảng

Thạch Hà - vùng đất giàu truyền thống văn hóa và khoa bảng

Với lịch sử 1020 năm phát triển, các thế hệ người dân Thạch Hà (Hà Tĩnh) đã chinh phục thiên nhiên, chung lưng đấu cật, gắn bó đoàn kết, xây dựng mảnh đất này ngày càng phát triển, trở thành vùng quê giàu bản sắc văn hóa, có nhiều người đỗ đạt khoa bảng.
Người miệt mài tìm “cái đẹp” của văn chương

Người miệt mài tìm “cái đẹp” của văn chương

Với nhiều tâm huyết, nhà nghiên cứu Hà Quảng là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam duy nhất ở Hà Tĩnh đạt nhiều giải thưởng lớn cấp tỉnh và cấp Trung ương về lĩnh vực lý luận, phê bình văn học.
Chỉ huy trưởng lực lượng biệt động Sài Gòn quê Hà Tĩnh là ai?

Chỉ huy trưởng lực lượng biệt động Sài Gòn quê Hà Tĩnh là ai?

Đại tá Tư Chu - Chỉ huy trưởng lực lượng biệt động quân khu Sài Gòn - Gia Định là một người con của quê hương Hà Tĩnh. Ông là người kiến tạo các cách đánh “xuất quỷ nhập thần”, là cái tên đứng đằng sau nhiều chiến công huyền thoại của biệt động Sài Gòn.
Trung úy công an đam mê nghiên cứu khoa học

Trung úy công an đam mê nghiên cứu khoa học

Bằng niềm đam mê nghiên cứu khoa học, Trung úy Phạm Minh Hiếu - Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao Công an Hà Tĩnh đã biến rác hữu cơ thành tài nguyên, giải quyết bài toán khó về xử ý ô nhiễm môi trường