Vi khuẩn ăn thịt người thường sống ở vùng nước ấm, mặn hoặc lợ. Ảnh: Freepi
Bão Ian mạnh bậc nhất lịch sử đổ bộ Mỹ đã gây ra không chỉ thiệt hại trong cơn lũ. Sau khi lũ quét qua đi, cơ quan quản lý Y tế của bang Florida đang chứng kiến sự gia tăng bất thường của các ca nhiễm vi khuẩn hiếm gặp - vi khuẩn ăn thịt người.
Bang Florida đã báo cáo 64 trường hợp nhiễm vi khuẩn Vibrio vulnificus và 13 ca tử vong trong năm nay tính đến ngày 22/10. Theo cơ quan Y tế bang này, số ca mắc tăng mạnh từ 34 trường hợp mắc và 10 ca tử vong vào năm 2021. Đây là lần đầu tiên số người nhiễm vi khuẩn ăn thịt người vượt quá mốc 50 kể từ năm 2008.
Nhiều trường hợp tập trung ở quận Lee, nơi cư dân đang dọn dẹp sau khi cơn bão cấp 4 Ian đổ bộ vào cuối tháng 9.
Theo CNN, số ca nhiễm vi khuẩn ăn thịt người rất hiếm nhưng thường nghiêm trọng. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) cho biết Vibrio vulnificus gây ra khoảng 80.000 ca bệnh và 100 ca tử vong ở nước này mỗi năm.
Vibrio đến từ đâu?
Vibrio vulnificus sống ở vùng nước ấm, mặn hoặc lợ. Đây là vi khuẩn có cùng họ với loại vi khuẩn gây bệnh tả.
Vibrio có thể được tìm thấy ở các vùng biển trên thế giới. Ở Mỹ, nó sống ở vịnh Mexico và dọc theo một số vùng nước ven biển của Bờ Đông và Bờ Tây. Vi khuẩn sinh sôi trong những tháng ấm hơn. Đây cũng là lúc nhiệt độ của đại dương đạt cực đại.
Con người có thể bị nhiễm trùng vi khuẩn ăn thịt người khi tiếp xúc với nước chứa vi khuẩn hoặc hải sản bị ô nhiễm. Giới y học đã ghi nhận trường hợp bị nhiễm qua những vết thương rất nhỏ như vết đâm bởi đuôi con tôm, vỏ hàu khi tắm biển. Ngoài ra, nhiễm trùng có thể xảy ra khi phơi nhiễm vết thương có từ trước với vi khuẩn V. vulnificus.
Triệu chứng
Ở trường hợp nhẹ, người nhiễm Vibriosis thường bị ớn lạnh, sốt, tiêu chảy, đau dạ dày và có thể nôn. Thông thường, người bệnh sẽ có triệu chứng ngay trong ngày đầu tiên tiếp xúc với vi khuẩn.
Các vết thương trên da bị nhiễm vi khuẩn Vibrio vulnificus thường phát triển thành mụn nước, áp-xe và loét.
Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ, bệnh nhân nhiễm vi khuẩn ăn thịt người sẽ gặp tình trạng: Tiêu chảy ra nước, đau quặn bụng, nôn, sốt, ớn lạnh. Nếu gặp biến chứng nhiễm trùng máu, nạn nhân bị huyết áp thấp, suy đa phủ tạng, tổn thương da phồng rộp.
Khi vi khuẩn lan sang phần còn lại của cơ thể, chúng gây các triệu chứng sốt, đỏ, đau, sưng, nóng, đổi màu và tiết dịch (chất lỏng bị rò rỉ). Một số trường hợp nhập viện được chẩn đoán mắc bệnh viêm cân mạc hoại tử, một bệnh nhiễm trùng nặng do vi khuẩn phá hủy da và mô cơ, dây thần kinh, mỡ, mạch máu, có thể gây hoại tử xung quanh vết thương. Đây cũng là lý do nó được gọi là vi khuẩn ăn thịt người.
Trong trường hợp nghiêm trọng hơn, người bệnh có thể bị nhiễm trùng huyết. Tình trạng này phổ biến hơn với nhóm người gặp tình trạng sức khỏe tiềm ẩn, đặc biệt là bệnh gan, ung thư, tiểu đường, HIV hoặc các bệnh khác làm suy giảm hệ thống miễn dịch.
Nhiễm trùng huyết xảy ra khi vi khuẩn xâm nhập vào máu và lây lan, trong đó, cơ thể hình thành phản ứng miễn dịch mạnh khiến các cơ quan quan trọng như tim, thận ngừng hoạt động. Nó có thể gây sốt, ớn lạnh, hạ huyết áp hoặc phồng rộp da. Hậu quả là bệnh nhân bị sốc nhiễm trùng, hạ huyết áp. Vi khuẩn giải phóng chất độc vào máu có thể khiến máu lưu thông rất chậm, tổn thương mô và các cơ quan.
Nhiễm trùng huyết cũng có thể gây hội chứng suy hô hấp cấp tính, hoặc ARDS. Đây là tình trạng oxy từ phổi không đến được máu, gây tổn thương não và tổn thương phổi vĩnh viễn. Hậu quả đáng tiếc nhất là bệnh nhân tử vong.
Các nghiên cứu cho thấy tỷ lệ tử vong ở những người nhiễm vi khuẩn ăn thịt người là khoảng 25%. Tỷ lệ này cao hơn nhiều đối với những người tiếp xúc với vi khuẩn do ăn thực phẩm bị ô nhiễm.
Bàn tay hoại tử của một bệnh nhân bị nhiễm “vi khuẩn ăn thịt người” Vibrio vulnificus. Ảnh: NEJM.
Nhiễm trùng từ thực phẩm bị ô nhiễm
Hầu hết trường hợp nhiễm vi khuẩn Vibrio ở Mỹ nói chung không phải do vết thương hở mà là ăn hải sản sống hoặc chưa nấu chín bị ô nhiễm, đặc biệt trong những tháng hè.
Loại hải sản thường chứa nhiều vi khuẩn ăn thịt người nhất là hàu. Vibriosis cũng có thể sống trong bụng của cá và các động vật có vỏ khác. Chúng ta có thể bị nhiễm vi khuẩn hoặc tiếp xúc với nó khi chế biến hải sản sống.
Nhiễm khuẩn Vibrio vulnificus là nguyên nhân tử vong hàng đầu liên quan đến ăn hải sản ở Mỹ. Hầu hết trường hợp này đều là nhiễm trùng nguyên phát hoặc vi khuẩn trong máu.
Điều trị nhiễm vi khuẩn Vibrio như thế nào?
Với nhiễm trùng da, trước tiên bác sĩ sẽ lấy mẫu từ vùng da bị nhiễm trùng để xác định xem vi khuẩn Vibrio vulnificus có phải là nguyên nhân hay không.
Sau đó, bệnh nhân sẽ được tiêu áp-xe, điều trị vùng da bị nhiễm trùng, bôi hoặc uống thuốc kháng sinh tại chỗ. Nếu bệnh nhân bị viêm cân mạc hoại tử, họ có thể phải phẫu thuật hoặc thậm chí cắt cụt chi bị ảnh hưởng đến ngăn nhiễm trùng lây lan.
Các bác sĩ cho biết điều quan trọng nhất là nhanh chóng tìm cách điều trị cho người nhiễm vi khuẩn ăn thịt người. Các nghiên cứu cho thấy bệnh nhân được chăm sóc y tế ngay khi phát hiện bị nhiễm trùng sẽ đáp ứng tốt với điều trị. Họ cũng có ít nguy cơ tử vong hơn.
Tuy nhiên, loại vi khuẩn đặc biệt này đã phát triển một số kháng kháng sinh. 50% trường hợp nhiễm vi khuẩn Vibrio vulnificus không đáp ứng với một số loại kháng sinh hiện nay.
Hàu sống thường là nơi trú ngụ của vi khuẩn ăn thịt người Vibrio vulnificus. Ảnh: Atlanta Journal
Bão và Vibrio vulnificus
Cơ quan quản lý Y tế bang Florida cho biết 28 trường hợp nhiễm vi khuẩn Vibrio liên quan đến cơn bão Ian ở hạt Lee, sau khi tiếp xúc với nước lũ bị ô nhiễm. Sáu trường hợp tử vong do nhiễm vi khuẩn Vibrio đã được báo cáo ở Lee.
Những ca nhiễm trùng này vẫn còn hiếm, nhưng đây không phải là lần đầu tiên một cơn bão làm tăng số ca mắc bệnh. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ, năm 2005, một đợt tăng đột biến xảy cũng ra sau cơn bão Katrina, khi người dân tiếp xúc với Vibrio vulnificus trong nước lũ.
Các nhà khoa học lo ngại bệnh nhiễm trùng sẽ tiếp tục gia tăng cùng với biến đổi khí hậu. Các đại dương ấm hơn tạo ra môi trường dễ chịu hơn cho vi khuẩn và làm tăng tần suất các cơn bão, tỷ lệ thuận với sự tiếp xúc của con người với nước lũ.
Làm thế nào để ngăn ngừa nhiễm trùng
Cách duy nhất để ngăn ngừa nhiễm vi khuẩn Vibrio là tránh tiếp xúc. Nếu bạn có vết thương trên da, thậm chí là hình xăm mới hoặc vết xỏ khuyên, các bác sĩ khuyên nên tránh xa biển và vùng nước lợ, hoặc ít nhất là che vùng da này bằng băng không thấm nước.
Nếu tiếp xúc với nước muối, CDC khuyến cáo nên rửa tay và mọi vết thương thật kỹ bằng xà phòng và nước sạch. Nếu phải xuống nước hoặc dọn dẹp sau bão, bạn nên mặc quần áo, giày bảo vệ các vết thương hở hoặc tránh bị thương.
Chúng ta cũng có thể giảm nguy cơ mắc bệnh Vibriosis bằng cách không ăn hải sản chưa được nấu chín, tránh hàu sống hoặc các động vật có vỏ khác, nhớ rửa sạch tay bằng xà phòng, nước sau khi tiếp xúc với động vật có vỏ sống.
Bạn chỉ ăn các động vật có vỏ khi chúng mở miệng. Với hàu, CDC khuyến nghị nên luộc, chiên hoặc nướng trong ít nhất 3 phút hoặc nướng ở 450 độ C trong 10 phút.
