"Nhọc nhằn" xóa bỏ thuế khoán ở các xã miền núi Hà Tĩnh

Tờ mờ sáng, khi chợ Gôi (xã Sơn Tiến) vừa nhóm họp, tổ công tác của Thuế cơ sở 4 tỉnh Hà Tĩnh đã có mặt để hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai.

Giữa nhịp mua bán rộn ràng, cán bộ thuế đến từng sạp hàng để khảo sát doanh thu, hướng dẫn cài đặt và sử dụng ứng dụng eTax Mobile.

Chị Đặng Thị Cúc – Phó Tổ trưởng Tổ Nghiệp vụ, Dự toán, Pháp chế và Hành chính tổng hợp (Thuế cơ sở 4 tỉnh Hà Tĩnh) cho biết: “Chợ Gôi họp theo phiên ngày lẻ và chỉ diễn ra buổi sáng nên để khảo sát đúng thực tế, cán bộ phải có mặt từ 5h sáng. Gần 100 hộ kinh doanh ở đây nhưng phần lớn có doanh thu dưới 100 triệu đồng/năm, nhiều người bán các mặt hàng nhỏ lẻ như mớ rau, chục trứng... khiến việc thu thập thông tin doanh thu và hỗ trợ chuyển đổi rất vất vả”.

Theo phân cấp, Thuế cơ sở 4 tỉnh Hà Tĩnh đang quản lý gần 7.600 hộ kinh doanh ở khu vực 2 huyện Hương Sơn và Đức Thọ cũ, trong đó hơn 5.300 hộ có doanh thu dưới 100 triệu đồng. Ở các xã giáp biên như: Sơn Hồng, Sơn Kim... hộ kinh doanh phân tán, quy mô nhỏ, không tập trung nên quá trình tiếp cận và triển khai chuyển đổi càng khó khăn. Tại các chợ phiên truyền thống, nhiều tiểu thương lớn tuổi, không có điện thoại thông minh để kê khai điện tử khiến công tác hỗ trợ càng thêm áp lực.

Bà Lê Thị Bá – tiểu thương kinh doanh hàng mã tại chợ Gôi (xã Sơn Tiến) chia sẻ: “Gần 70 tuổi rồi, mua điện thoại dùng internet để tự kê khai là quá khó. Tôi cũng không có tài khoản ngân hàng để nhận chuyển khoản. Biết đây là quy định chung, chúng tôi chấp hành, nhưng mong Nhà nước có cách hỗ trợ phù hợp với người lớn tuổi để việc thực hiện nghĩa vụ thuế không trở thành gánh nặng”.

Cũng trong chiến dịch 60 ngày cao điểm hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển sang kê khai, thời điểm này, Thuế cơ sở 5 tỉnh Hà Tĩnh (phụ trách địa bàn 2 huyện: Hương Khê, Vũ Quang cũ) đang tăng tốc hỗ trợ chuyển đổi. Nhiều tổ công tác tranh thủ cả ngoài giờ hành chính, ngày nghỉ để trực tiếp xuống tận từng hộ kinh doanh hướng dẫn với mục tiêu đến ngày 1/1/2026, người nộp thuế có thể tự kê khai.

"Đơn vị chỉ có hơn 30 cán bộ nhưng quản lý địa bàn rộng. Hộ kinh doanh ở đây lại phân tán nên đi lại rất khó khăn. Đặc biệt, có khoảng 20% hộ kinh doanh già cả, hiện không dùng điện thoại smartphone nên khi hỗ trợ cài đặt eTax Mobile không thể triển khai. Để lộ trình chuyển đổi thành công, thời gian tới, đề nghị cấp ủy, chính quyền cùng vào cuộc đồng hành với cơ quan thuế trong triển khai" - ông Lê Đức Chuyên, Phó Trưởng Thuế cơ sở 5 tỉnh Hà Tĩnh nhấn mạnh.

Hiện nay, khó khăn lớn nhất trong công tác chuyển đổi không chỉ nằm ở điều kiện thiết bị hay hạ tầng mà còn ở tâm lý e dè trước thay đổi của hộ kinh doanh. Đa số tiểu thương chưa quen ghi chép doanh thu, chưa từng tiếp xúc thủ tục trực tuyến nên khi nghe đến “kê khai điện tử” thì rất nhiều người bày tỏ lo lắng.

Chị Nguyễn Thị Bình – tiểu thương chợ Sơn (xã Hương Khê) cho biết: “Quầy tạp hóa của tôi có hàng trăm mặt hàng, nhiều món chỉ vài nghìn đồng. Nếu kê khai từng loại thì rất vất vả. Chúng tôi hiểu đây là xu hướng chung, nhưng vẫn mong có lộ trình phù hợp và được cán bộ thuế hướng dẫn thật chi tiết để không ảnh hưởng việc buôn bán”.

Dù còn nhiều vướng mắc, đặc biệt ở vùng miền núi – nơi hạ tầng công nghệ hạn chế, tiểu thương lớn tuổi chiếm tỷ lệ cao nhưng với sự kiên trì của ngành thuế, công tác chuyển đổi đang từng bước đạt hiệu quả tích cực. Cùng với sự đồng hành của chính quyền địa phương, sự thay đổi trong nhận thức của hộ kinh doanh, chắc chắn rằng, quá trình xóa bỏ thuế khoán chuyển sang kê khai sẽ trở nên thông suốt hơn, góp phần tạo môi trường kinh doanh minh bạch, ổn định và bền vững. Đây cũng là bước quan trọng giúp Hà Tĩnh hoàn thành mục tiêu đến 1/1/2026 hộ kinh doanh có thể chủ động kê khai thuế, qua đó nâng cao hiệu quả quản lý và đảm bảo nguồn thu ngân sách địa phương.